Trong số 31 tiết mục dự thi, TS Hoàng Minh Khánh, Hiệu trưởng Trường
Trung cấp Nghệ thuật Xiếc và Tạp kỹ VN dàn dựng tới 13 tiết mục và ông
đã được trao Giải đạo diễn xuất sắc nhất. TS Hoàng Minh Khánh đã có cuộc
trao đổi với báo Tin Tức.
TS Hoàng Minh Khánh, Hiệu trưởng Trường Trung cấp Nghệ thuật Xiếc và Tạp kỹ VN |
Thưa đạo diễn, ông vừa là thầy của các nghệ sĩ dự thi lại là trưởng ban tổ chức cuộc thi, ông có đánh giá gì về chất lượng của cuộc thi lần này?
Cuộc thi Tài năng Xiếc trẻ 3 nước VN - Lào - Campuchia 2015 có bước tiến vượt bậc so với các lần thi trước đây cả về tác phẩm cũng như trình độ biểu diễn của các nghệ sĩ. Những buổi diễn đầy ắp khán giả luôn là nguồn động viên, khích lệ lớn đối với các nghệ sĩ xiếc trẻ. Những tiết mục thú vị, hồi hộp, đầy kịch tính và thuyết phục về kỹ thuật và thẩm mĩ được thể hiện qua sự thông minh, khéo léo của các diễn viên trẻ đã làm thỏa mãn nhu cầu thưởng thức của người xem. Đó là điểm gặp gỡ, giao thoa giữa nghệ sĩ và khán giả - một trong những yếu tố căn bản làm nên sự thành công của cuộc thi.
Xem 13 tiết mục mà ông đạo diễn, có thể thấy không hề lặp lại, kể cả những tiết mục cùng một thể loại. Điều gì đã giúp đạo diễn tạo nên 13 phong cách thể hiện khác biệt như vậy?
Dù đạo diễn hay nhà huấn luyện có giỏi mấy, nhưng nếu nghệ sĩ không có tài năng và tố chất của nghề thì kết quả cũng khó có thể thành công. Sự nỗ lực và lòng yêu nghề của các nghệ sĩ trẻ đã giúp cho họ nâng cao được kỹ thuật, kỹ xảo biểu diễn để đạt được những đỉnh cao trong nghề là điều cốt yếu. Tôi cũng như các đạo diễn, các biên đạo giúp cho tiết mục có sự hoàn thiện bằng cách đưa ra các ý tưởng và chỉ đạo để các nghệ sĩ có được những kỹ thuật, kỹ xảo đáp ứng yêu cầu của tiết mục, mặt khác chúng tôi chú ý tới việc gắn một chủ đề, nội dung cụ thể cho từng tiết mục. Ví dụ như tiết mục “Cô gái và hoa hồng” của diễn viên Phon Ma Ni det na khon của Đoàn xiếc Quốc gia Lào đã giành HCV. Trước khi tới cuộc thi, Phon Ma Ni det na khon đã sang Việt Nam để cùng tôi tập luyện tiết mục trong 3 tháng.
Tiết mục xiếc “Tam tòa thánh mẫu” do đạo diễn Hoàng Minh Khánh dàn dựng. |
Tìm được một nghệ sĩ có tố chất và đủ khả năng biểu diễn trên không là vô cùng khó khăn. Tôi đã mong muốn dàn dựng một tiết mục đu trên không với sự kết hợp giữa ngôn ngữ xiếc với ngôn ngữ múa cổ điển châu Âu khi nghe ca khúc Triệu bông hồng của ca sĩ người Nga Alla Pugacheva. Khi dàn dựng “Cô gái và hoa hồng”, tôi đã đưa tất cả các ý tưởng từ cách sử dụng ca khúc, ngôn ngữ múa cổ điển châu Âu vào chủ đề nội dung và hình thức thể hiện để tạo nên sự sang trọng cho tiết mục. Rất mừng vì nữ nghệ sĩ trẻ Phon Ma Ni det na khon có một cơ thể và tố chất tài năng đã có sự phối hợp tập luyện ăn ý đặc biệt là nâng tầm kỹ thuật đế kiếm tới đỉnh cao trong nghề khi dùng dây lụa tự đánh đà quay tròn trên không. Muốn hòa vào xu thế phát triển chung của xiếc quốc tế thì các tiết mục cần phải chú ý cả hai phạm trù đó là nâng cao trình độ kỹ thuật, kỹ xảo của xiếc và chú trọng tới chất lượng nghệ thuật qua ý tưởng dàn dựng, chủ đề nội dung của tiết mục và phong cách biểu diễn của người nghệ sĩ.
Trong các tiết mục ông dàn dựng, dễ thấy ông rất tâm đắc khi khai thác các yếu tố văn hóa truyền thống dân tộc?
Theo tôi, xiếc Việt Nam cũng như xiếc Lào, Campuchia muốn có phong cách riêng thì người đạo diễn khi dàn dựng cần gửi gắm được cái hồn, cốt cách và sắc thái của văn hóa truyền thống của mỗi nước trên sân khấu xiếc. Sự thành công của các tiết mục đoạt giải tại cuộc thi lần này của tôi chính là nhờ vào việc khai thác, sử dụng một cách phù hợp và nhuần nhuyễn ngôn ngữ của các điệu múa dân tộc, âm nhạc dân tộc, trang phục dân tộc, đạo cụ biểu diễn được chế tác. Vẫn là hát văn, múa hầu đồng nhưng không giống như cách biểu diễn ở các miếu phủ mà khi lên sân khấu nó đã được xiếc hóa. Không gian biểu diễn, những làn điệu âm nhạc, các điệu múa hòa quyện đã tạo nên sự thành công cho tiết mục. Để làm tốt điều này tôi đã nhờ sự chi viện của các nghệ sĩ, các biên đạo múa, nhạc sĩ hòa thanh phối khí cùng tham gia dàn dựng như NSƯT Lê Khánh Toàn, biên đạo múa Vân Anh, NSƯT Thanh Ngoan, NSƯT Nguyễn Quang Vinh. Trước kia khi dàn dựng các tiết mục người ta chỉ quan tâm tới kỹ thuật, kỹ xảo nhưng ngày hôm nay với tiến trình phát triển thì những yếu tố như âm nhạc, múa, mỹ thuật… đã nâng tầm cho chất lượng tiết mục, khiến tiết mục trở nên hấp dẫn hơn, mãn nhãn hơn.