Gần tròn 1 năm Luật Bảo hiểm Y tế (BHYT) đi vào cuộc sống, vẫn còn khoảng 2 triệu trẻ em chưa được cấp thẻ BHYT. Các trường hợp bị tai nạn giao thông vẫn chờ xác nhận “không vi phạm pháp luật” để được hưởng quyền lợi. Còn cơ quan chức năng chật vật với tình trạng lạm dụng thuốc, dịch vụ kỹ thuật...
“Vướng mắc tồn tại trong tổ chức thực hiện Luật BHYT tập trung vào 2 vấn đề chính, đó là công tác khám chữa bệnh (KCB) và phát triển đối tượng tham gia”, ông Phạm Lương Sơn, Phó Trưởng ban, phụ trách Ban Thực hiện chính sách BHYT, Bảo hiểm xã hội Việt Nam (BHXH VN) khẳng định tại buổi giao ban quý II/2010 giữa Bộ Y tế và BHXH VN, diễn ra ngày 5/6, tại Hà Nội.
Chậm cấp thẻ BHYT mới
Theo bà Tống Thị Song Hương, Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm Y tế, BộY tế: Hiện nay, việc cấp thẻ, đổi thẻ BHYT còn chậm trễ, sai sót về tên, giới tính, địa chỉ. Vẫn còn thẻ sai đối tượng (trẻ em dưới 6 tuổi được cấp thẻ KCB người nghèo). Thẻ KCB miễn phí không thu hồi nên một số trẻ em dưới 6 tuổi vẫn đi khám, chữa bệnh bằng cả 2 loại thẻ (thẻ khám, chữa bệnh miễn phí và thẻ BHYT), gây khó khăn cho cơ sở KCB trong công tác thống kê, thanh toán chi phí KCB của trẻ.
Giải thích về lý do chậm trễ trong việc cấp thẻ BHYT cho các đối tượng, ông Phạm Lương Sơn nói: “Ước tính đến nay còn khoảng 2 triệu trẻ em dưới 6 tuổi chưa được cấp thẻ BHYT. Việc cấp thẻ BHYT đến hộ nghèo, cận nghèo cũng chưa đủ và kịp thời do cơ quan chức năng chưa chuyển danh sách các đối tượng sang cho cơ quan bảo hiểm. Thiếu căn cứ, cơ quan BHXH đành áp dụng giải pháp là trẻ em có thể KCB bằng giấy khai sinh, bằng chứng nhận của UBND xã”.
Ngoài vấn đề về chậm cấp phát thẻ BHYT, ông Sơn còn lo ngại về hiện tượng lập danh sách không đúng đối tượng tại một số địa phương. Đơn cử, có tỉnh lập danh sách hộ cấp thẻ BHYT người nghèo dựa trên quan điểm: Cứ bệnh nhân đái tháo đường, chạy thận nhân tạo là người nghèo và không thông qua bất kỳ chu trình bình xét nào…
Rắc rối lạm dụng quỹ BHYT
“Trong công tác KCB BHYT, tình trạng lạm dụng dịch vụ kỹ thuật, thuốc vẫn chưa kiểm soát được, đặc biệt là máy móc xã hội hóa”, ông Phạm Lương Sơn cho hay.
Kết quả thanh, kiểm tra của ngành BHXH tại một số tỉnh, thành mới đây cho thấy, việc phê duyệt giá dịch vụ kỹ thuật tại một số cơ sở KCB chưa đúng quy trình, quy định. Việc chỉ định sử dụng thuốc chưa hợp lý, nhất là thuốc hạn chế sử dụng có dấu (*), thuốc phải hội chẩn trước khi sử dụng. Phổ biến việc sử dụng thuốc kháng sinh và phối hợp nhiều loại kháng sinh phổ rộng thế hệ mới, đẩy giá thành điều trị lên cao nhưng kém hiệu quả, gây lãng phí. Một số cơ sở y tế thanh toán dịch vụ kỹ thuật cao hơn giá quy định (thu thêm tiền của người bệnh đối với kỹ thuật CT scanner, tán sỏi ngoài cơ thể…).
Ông Nguyễn Minh Thảo, Phó Tổng Giám đốc BHXH VN cho rằng, đã có một số cơ sở y tế tại các tỉnh, thành có cán bộ bị truy tố về hành vi lập hồ sơ bệnh án khống để thanh toán BHYT (BV Chợ Rẫy - TP Hồ Chí Minh, Trung tâm chuyên khoa Mắt Ninh Thuận, BV Đa khoa huyện Lục Nam - Bắc Giang…). Bộ Y tế và BHXH VN cần sớm có văn bản chỉ đạo các tỉnh tăng cường thanh, kiểm tra tình trạng lạm dụng quỹ, thực hiện nghiêm Luật BHYT.
“Bộ Y tế cũng cần tăng cường quản lý nhà nước, kiểm soát chính sách trong công tác KCB, nhất là công tác xã hội hóa. Bởi lẽ, công tác xã hội hóa hiện còn thiếu một cơ chế kiểm soát hiệu quả”, ông Nguyễn Minh Thảo nhấn mạnh.
Trước vấn đề này, ông Lê Bạch Hồng, Thứ trưởng, Tổng Giám đốc BHXH VN khẳng định: “Nếu các sở y tế tăng cường công tác thanh, kiểm tra chắc chắn sẽ phát hiện, hạn chế được những sai phạm trong vấn đề lạm dụng quỹ BHYT. Về phía ngành BHXH luôn “nhắc nhở” cán bộ phải “chặn” những biểu hiện bất hợp lý như: Cấp thuốc khống, một máy chỉ “chạy” 24 ca bệnh/ngày nhưng được kê lên là 40 ca bệnh/ngày…”.
Ông Lê Bạch Hồng cũng đề xuất việc đấu thầu thuốc tập trung, để giảm giá bán thuốc; đồng thời, đề nghị liên bộ xem xét việc giao cho BHXH VN thanh toán tiền thuốc cho các doanh nghiệp dược, tránh tình trạng các cơ sở y tế chậm thanh toán, ảnh hưởng tới giá thuốc”.
Theo thống kê, tiền thuốc chiếm tới 50 - 60% chi phí KCB, nhưng lâu nay cơ quan BHXH VN vẫn phải bó tay trước việc quản lý giá thuốc tại các cơ sở y tế. Bởi vì, dù là cơ quan quản lý quỹ và chi trả chi phí thuốc, nhưng BHXH VN không có vai trò gì trong đấu thầu thuốc và cung ứng thuốc BHYT. Không thể biết được giá thuốc thực nhập của các bệnh viện, nên BHXH VN thường thanh toán giá thuốc cao hơn giá thị trường dù cùng chủng loại, cùng thời điểm.
Như vậy, vẫn còn khá nhiều vướng mắc tồn tại sau gần 1 năm triển khai Luật BHYT. Thực tế này đòi hỏi các cơ quan chức năng cần phối hợp chặt chẽ hơn, đưa ra (hoặc đề xuất) những giải pháp hữu hiệu nhằm sớm giải quyết những vướng mắc trong quá trình thực hiện Luật BHYT. Có thế, người bệnh tham gia BHYT mới phần nào hài lòng về “chiến dịch” nâng cao chất lượng KCB mà ngành y tế phát động cách đây gần 1 năm nhân Ngày Bảo hiểm y tế Việt Nam (1/7/2009).