PGS.TS Lê Danh Tuyên, Viện trưởng Viện Dinh dưỡng, khuyến cáo gánh nặng "kép" về bệnh tật tại Việt Nam. |
"Tại bệnh viện, tỷ lệ các bệnh truyền nhiễm giảm từ 55,5% (năm 1976) xuống còn 19,8% (năm 2010) nhưng tỷ lệ mắc bệnh không lây nhiễm tăng nhanh từ 42,6% lên 71,6%. Tử vong do bệnh không lây nhiễm chiếm 73% các trường hợp tử vong do tất cả các nguyên nhân, trong đó đứng đầu là tử vong do tim mạch (33%) và thứ 2 là do ung thư (18%)", PGS. TS Lê Danh Tuyên, Viện trưởng Viện Dinh dưỡng, Bộ Y tế, cho biết tại Hội thảo “Bằng chứng khoa học của sản phẩm hỗ trợ dinh dưỡng hợp tác giữa Nhật Bản và Viện Dinh dưỡng Quốc gia”, tổ chức ngày 16/5, tại Hà Nội.
Hiện nay, tỷ lệ thừa cân và béo phì đang gia tăng nhanh chóng, đặc biệt ở các đô thị. Từ năm 2000 đến năm 2005, tỷ lệ người thừa cân và béo phì đã tăng gấp 2 lần ở người trưởng thành (từ 3,5% lên 6,6%). Tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi bị thừa cân béo phì tăng gấp 9 lần sau 10 năm (2000 - 2010) và đến năm 2013, tỷ lệ này đã ở mức 6,3%. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thừa cân béo phì nhưng chế độ ăn uống và lối sống là quan trọng hơn cả.
Bên cạnh đó, ước tính, Việt Nam đã có tới 12 triệu người bị tăng huyết áp, tức là cứ trong 5 người trưởng thành thì có 1 người mắc bệnh. Tăng huyết áp thường đi kèm các rối loạn dinh dưỡng và chuyển hóa và là yếu tố nguy cơ chính của tai biến mạch não, bệnh mạch vành...
Sau 10 năm (từ năm 2002 đến 2012) tỷ lệ bệnh đái tháo đường tăng gấp 2 lần (từ 2,7% lên 5,4%) ở người trưởng thành. Một thực trạng đáng quan tâm là có tới 63,6% người bệnh mắc đái tháo đường trong cộng đồng không được phát hiện trong khi gánh nặng tử vong và tàn phế do đái tháo đường là rất lớn.
Đáng nói, bệnh đái tháo đường không chỉ gia tăng nhanh chóng mà còn có dấu hiệu ngày càng trẻ hóa, gây ảnh hưởng đến sức lao động và chất lượng cuộc sống của người dân.
Vấn đề lo ngại hơn cả là trong 10 năm trở lại đây, số người mắc mới ung thư ở nước ta được phát hiện tăng 50%. Trung bình mỗi ngày có khoảng 350 trường hợp mắc mới ung thư được phát hiện và 190 người tử vong do căn bệnh này. Ung thư là một trong các nguyên nhân gây tử vong chính trên phạm vi toàn cầu, trong đó khoảng 42% liên quan đến chế độ dinh dưỡng.
Giải pháp từ dinh dưỡng
Theo PGS. TS Lê Danh Tuyên, Viện Dinh dưỡng đã tích cực triển khai các đề tài nghiên cứu để tìm ra các giải pháp hiệu quả nhằm nâng cao tình trạng dinh dưỡng, sức khỏe người dân, hạn chế tình trạng gia tăng các bệnh không lây nhiễm như: Thừa cân/béo phì, đái tháo đường, tăng huyết áp và các bệnh rối loạn chuyển hóa có liên quan đến dinh dưỡng... Nghiên cứu và triển khai chế độ ăn bệnh lý, xây dựng thực đơn và tư vấn chế độ ăn bệnh lý tại một số bệnh viện.
Đồng thời, Viện cũng chủ động nghiên cứu, hợp tác với các tổ chức quốc tế để triển khai nghiên cứu và ứng dụng các kết quả nghiên cứu khoa học để sản xuất các sản phẩm hỗ trợ dinh dưỡng cho cộng đồng, nhất là sản phẩm hỗ trợ dinh dưỡng đặc hiệu trong điều trị, dự phòng các bệnh có liên quan đến dinh dưỡng.
Một trong những sự hợp tác đó phải kể đến việc phối hợp cùng Nhật Bản phát triển nghiên cứu, tạo một chu trình từ ươm trồng cây giống, đến thu hoạch và chế biến nguyên liệu thành các loại thực phẩm dinh dưỡng dùng cho các đối tượng có nguy cơ dự phòng các bệnh liên quan đến dinh dưỡng từ gạo, Atiso, cây Shell Ginger, Ashitaba (thảo dược quý của Nhật)... Đơn cử, Viện đã nghiên cứu và sản xuất thành công gạo lật nảy mầm (gạo lức qua quá trình nảy mầm theo công nghệ của Nhật Bản) hỗ trợ kiểm soát đường máu và mỡ máu hiệu quả ở bệnh nhân đái tháo đường và tiền đái tháo đường...