06:00 08/06/2014

Tương quan tại Đông Nam Ukraine: Sắt thép đối chọi tinh thần

Cả 2 phía trong cuộc xung đột tại Đông Nam Ukraine đều sử dụng vũ khí cũ kĩ từ thời Liên Xô trước đây. Lực lượng dân quân chủ yếu sử dụng súng trường AK, binh sĩ Ukraine sở hữu vũ khí hạng nặng và máy bay, nên có ưu thế hơn. Theo các chuyên gia, ưu thế của tự vệ chính là tinh thần.

Theo Ria-Novosti, cả 2 phía trong cuộc xung đột tại Đông Nam Ukraine đều sử dụng vũ khí cũ kĩ từ thời Liên Xô trước đây. Tuy nhiên không giống như lực lượng dân quân, vốn chủ yếu sử dụng súng trường Kalashnikov (AK), binh sĩ Ukraine sở hữu vũ khí hạng nặng và máy bay, nên có ưu thế hơn đáng kể. Còn theo các chuyên gia, ưu thế của tự vệ chính là tinh thần.
           
Giám đốc Viện nghiên cứu chiến lược của Nga, Trung tướng tình báo đối ngoại đã nghỉ hưu, Leonid Reshetnikov cho rằng tại Đông Nam Ukraine, tình hình đang bế tắc tuy nhiên "yếu tố tinh thần trong bất cứ trường hợp nào đều thuộc về dân quân". Ông tin tưởng sớm hay muộn, Cộng hòa nhân dân Donetsk và Lugansk tự xưng sẽ giành chiến thắng, tuy nhiên tình hình có thể thay đổi nếu Kiev tăng cường hoạt động quân sự ở Donbass.

Một tay súng thuộc lực lượng dân quân tự vệ ở Đông Ukraine.

           
Tuy vậy điều đã rõ là các lực lượng an ninh của Kiev đã không kịp thực hiện nhiệm vụ của tân Tổng thống Ukraine, Petro Poroshenko, người trước đó đã yêu cầu "dẹp sạch" vùng lãnh thổ các tỉnh Donetsk và Lugansk trước khi ông tuyên thệ nhậm chức.
 
Vũ khí quân đội Ukraine
           
Các đơn vị quân đội Ukraine ở Đông Nam sở hữu một lượng đáng kể vũ khí, trong đó có máy bay và xe bọc thép hạng nặng, thừa hưởng từ kỷ nguyên Xô Viết. Yểm trợ từ trên không là các đơn vị không quân với máy bay lên thẳng tấn công Mi-24, trực thăng vận tải Mi-8, máy bay tấn công Su-25, máy bay ném bom Su-24, tiêm kích MiG-29 và Su-27, cũng như máy bay huấn luyện L-39.
           
Trên bộ, quân đội Ukraine có các xe thiết giáp BTR-80, BMP-1 và BMP-2 của Liên Xô trước đây. Mới đây Vệ binh Quốc gia nhận các xe thiết giáp BTR-3 và BTR-4, dành cho xuất khẩu song bị khách hàng nước ngoài trả lại. Các xe bọc thép cỡ nhỏ Dozor, cũng như xe bọc thép trinh sát-tuần tra. Quân đội Ukraine không sở hữu nhiều chủng loại xe tăng mà chủ yếu là loại xe tăng cũ T-64 của Liên Xô với các biến thể khác nhau, và các xe tăng mới hơn do Ukraine sản xuất phục vụ xuất khẩu.
           
Một ưu thế nữa của quân đội Ukraine là các hệ thống phóng rocket Grad và Smerch, pháo tự hành Gvozdica và Acacia, cũng như súng cối, súng phóng lựu nhiều biến thể khác nhau. Hỏa lực của binh sĩ Ukraine cũng là di sản từ thời Xô Viết, chủ yếu là súng trường AK-47, súng trường bắn tỉa Dragunov.
 
Vũ khí dân quân
           
Dân quân Donbass trang bị kém hơn hẳn các đối thủ. Họ không có máy bay, trực thăng, xe tăng và dàn phóng rocket.  
           
Theo chỉ huy lực lượng dân quân, họ chủ yếu sử dụng vũ khí lấy từ kho Bộ Nội vụ và Cơ quan An ninh Ukraine ở tỉnh Donetsk và Lugansk. Đó là các vũ khí hạng nhẹ như SVD, AK, súng phóng lựu cầm tay, và một số xe bọc thép chở quân. Thêm vào đó dân quân được trang bị các hệ thống phòng không vác vai, lấy của binh sĩ Ukraine hoặc mua bất hợp pháp của các đơn vị quân đội.
           
Cần lưu ý rằng dân quân Lugansk sử dụng cả súng săn và súng lục các loại khác nhau. Dân quân Donetsk trang bị tốt hơn với hệ thống phòng không Zu-232, hệ thống chống tên lửa Fagot, tên lửa phòng không vác vai Igla.
 
Ưu thế tinh thần
           
Giám đốc Trung tâm phân tích buôn bán vũ khí thế giới (TSAMTO) Igor Korotchenko cho rằng ưu thế của dân quân Donetsk và Lugansk là tinh thần. Ông nói: "Nhìn chung, dân quân trang bị kém hơn. Chúng ta không thấy tại đó các mẫu vũ khí mới, điều này cho thấy Nga không cung cấp trợ giúp kỹ thuật quân sự cho các nước cộng hòa mới này".        

Theo ông Korochenko, lực lượng Ukraine có ưu thế tuyệt đối trên không, cũng như sở hữu nhiều vũ khí hạng nặng Ông nói: "Thực tế, dân quân chỉ sở hữu một vài xe chiến đấu, do binh sĩ Ukraine không muốn tham chiến trao lại, hay đoạt được khi giao tranh". Ông khẳng định không quân Ukraine khi ném bom hoặc tấn công sử dụng tên lửa không có điều khiển cũng như bom rơi tự do, vì thế độ chính xác phụ thuộc vào năng lực trong khi phi công nước này được đánh giá là kém chuyên nghiệp do tình trạng tồi tệ của không quân 20 năm qua.
 
Xuất khẩu càng nhiều, quân đội càng nghèo nàn
           
Dù có ưu thế về không quân và trang bị cho bộ binh, những tháng xung đột đầu tiên tại Ukraine đã cho thấy rõ khả năng sẵn sàng chiến đấu thấp của các đơn vị quân đội nước này mà một trong các nguyên nhân chính là do Bộ Quốc phòng không có nguồn lực tài chính để hiện đại hóa và mua vũ khí mới.
           
Theo TSAMTO, tổ hợp công nghiệp quân sự Ukraine dù có nhận số đơn hàng nhiều hơn của Bộ Quốc phòng vẫn chỉ đủ đáp ứng một vài phần công suất thực tế và lựa chọn duy nhất đối với họ để tồn tại là các hợp đồng xuất khẩu.
           
Nguyên nhân dư thừa công suất của ngành quốc phòng Ukraine là do sau năm 1991, Kiev tiếp nhận một loạt các doanh nghiệp lớn trong tổ hợp công nghiệp quốc phòng Liên Xô trước đây, vốn phục vụ cho toàn Liên Xô.
           
Theo phân tích của TSAMTO, tính đến giữa tháng 3/2014 tổng nợ của Bộ Quốc phòng Ukraine do sửa chữa trang thiết bị quân sự và phá bỏ đạn dược trong giai đoạn 2012-2013 là gần 795 triệu ruble. Cũng trong thời gian đó, doanh thu của công ty xuất khẩu Ukrspetseksport năm 2012 vượt ngưỡng 1 tỷ USD, mức cao nhất trong vòng 16 năm.
           
Dựa trên số liệu thống kê của Ukrspetseksport về bán vũ khí trong vòng 8 năm qua, TSAMTO tính rằng Ukraine đứng đầu thế giới về tỷ lệ xuất khẩu vũ khí trên chi tiêu quốc phòng giai đoạn 2005-2012. Xuất khẩu vượt chi tiêu tới 61%, và theo các chuyên gia điều này là kết quả "bất ngờ".


Duy Trinh