Tiếp tục chương trình làm việc, sáng 26/10, Quốc hội làm việc tại hội trường nghe trình 4 dự án luật gồm: Luật Khoa học và Công nghệ (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế thu nhập cá nhân; Luật Thủ đô; Luật Phòng, chống tham nhũng (sửa đổi) và Báo cáo tổng kết, đánh giá kết quả thực hiện thí điểm chế định Thừa phát lại.

Giải quyết triệt để bất cập, vướng mắc cản trở sự phát triển của khoa học và công nghệ

Tờ trình dự án Luật Khoa học và Công nghệ (sửa đổi) (KH&CN) do Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Quân trình bày đã nêu các vấn đề lớn cần ý kiến đóng góp của đại biểu Quốc hội, gồm: Việc quy định mức đầu tư tối thiểu từ ngân sách nhà nước và trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước về KH&CN trong việc quản lý, sử dụng đúng mục đích và có hiệu quả kinh phí của Nhà nước dành cho KH&CN; việc áp dụng chế độ khoán chi đối với nhiệm vụ khoa học và công nghệ…

Bộ trưởng Bộ Tài chính Vương Đình Huệ trình bày Tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế thu nhập cá nhân. Ảnh: Nguyễn Dân – TTXVN

Thẩm tra dự án luật, Ủy ban Khoa học, công nghệ và môi trường (KH,CN&MT) nhất trí với những căn cứ khẳng định về sự cần thiết sửa đổi Luật KH&CN (năm 2000) như đã nêu trong Tờ trình của Chính phủ. Ủy ban KH,CN&MT đề nghị tinh thần, nội dung của dự thảo Luật KH&CN (sửa đổi) cần thể hiện rõ hơn vị trí của người làm KH&CN, coi họ là trung tâm của các hoạt động KH&CN và các doanh nghiệp là trung tâm của hoạt động đổi mới sáng tạo và ứng dụng công nghệ; cơ chế quản lý khoa học cần bảo đảm môi trường học thuật tự do và dân chủ gắn với trách nhiệm xã hội, nhất là trong hoạt động khoa học xã hội và nhân văn…

Sửa đổi, bổ sung những bất cập trong Luật Thuế thu nhập cá nhân

Tờ trình Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) do Bộ trưởng Bộ Tài chính Vương Đình Huệ trình bày nhấn mạnh, bên cạnh những kết quả đạt được, do sự biến động nhanh của nền kinh tế, một số quy định trong Luật Thuế TNCN đã bộc lộ tồn tại, hạn chế, không còn phù hợp với thực tiễn, cần được sửa đổi. Đó là về mức giảm trừ gia cảnh không còn phù hợp; phạm vi, đối tượng tính thuế chưa bao quát hết hoặc đã lạc hậu do phát sinh những nội dung mới theo quy định của pháp luật liên quan; một số quy định về kỳ tính thuế, thủ tục kê khai, quyết toán thuế chưa phù hợp với thực tiễn, còn phức tạp, chưa tạo thuận lợi cho người nộp thuế, cho công tác quản lý thuế cũng như hiện đại hóa quản lý thuế.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, ngân sách của Quốc hội Phùng Quốc Hiển trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế thu nhập cá nhân. Ảnh: Nguyễn Dân – TTXVN

Việc sửa đổi, bổ sung luật lần này chỉ tập trung sửa đổi, bổ sung những nội dung bất cập so với thực tế, bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật và có tính ổn định; bảo đảm đơn giản, minh bạch, dễ hiểu, dễ thực hiện, tạo thuận lợi cho người nộp thuế và góp phần thúc đẩy cải cách hành chính, hiện đại hóa công tác quản lý thuế… Nội dung sửa đổi, bổ sung dự án luật tập trung vào sửa đổi mức giảm trừ gia cảnh phạm vi, đối tượng chịu thuế; kỳ tính thuế và quyết toán thuế.

Đa số ý kiến của Ủy ban Tài chính ngân sách (TCNS), cơ quan tiến hành thẩm tra dự án luật, đề nghị, việc sửa đổi Luật Thuế TNCN lần này chỉ nên tập trung vào những vấn đề thực sự bức xúc, không phù hợp với thực tiễn và một số vấn đề mới nảy sinh cần phải điều chỉnh.

Tạo cơ sở pháp lý cho việc xây dựng, phát triển, quản lý và bảo vệ Thủ đô

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường trình bày trước Quốc hội Tờ trình dự án Luật Thủ đô, nêu rõ: Dự án Luật Thủ đô trình Quốc hội khóa XII đã được bắt đầu chuẩn bị từ năm 2009 theo đúng trình tự, thủ tục và yêu cầu của Luật ban hành Văn bản quy phạm pháp luật, đã được Ủy ban pháp luật của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành trình Quốc hội xem xét, thông qua. Tuy nhiên, dự án luật đã không được Quốc hội khóa XII thông qua. Sau khi được Quốc hội đưa vào Chương trình chính thức năm 2012, Chính phủ đã giao Bộ Tư pháp tiếp tục chủ trì, phối hợp với UBND thành phố Hà Nội soạn thảo dự án Luật Thủ đô. Bộ Tư pháp đã thành lập lại Ban soạn thảo, Tổ biên tập và đã tổ chức việc soạn thảo dự án luật theo trình tự, thủ tục soạn thảo một dự án luật mới.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường trình bày Tờ trình dự án Luật Thủ đô. Ảnh: Nguyễn Dân – TTXVN

Dự thảo Luật Thủ đô quy định vị trí, vai trò của Thủ đô; chính sách, trách nhiệm xây dựng, phát triển, quản lý và bảo vệ Thủ đô và lựa chọn để quy định chính sách, cơ chế cụ thể trong một số lĩnh vực cho Thủ đô.

Thẩm tra dự án luật, Ủy ban Pháp luật tán thành với sự cần thiết ban hành Luật Thủ đô nhằm tạo cơ sở pháp lý và điều kiện thuận lợi hơn cho việc xây dựng, phát triển, quản lý và bảo vệ Thủ đô. Với vị trí, vai trò của Thủ đô là trung tâm chính trị - hành chính quốc gia, việc xây dựng, phát triển, quản lý và bảo vệ Thủ đô là trách nhiệm chung của các cơ quan trung ương, thành phố Hà Nội và nhân dân cả nước. Để có thể khai thác tiềm năng, phát huy thế mạnh phát triển Thủ đô, cần quy định cho Thủ đô một số cơ chế, chính sách phù hợp. Các cơ chế, chính sách này hoặc là chưa được quy định trong luật hiện hành hoặc đã được quy định nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu xây dựng, phát triển, quản lý và bảo vệ Thủ đô.

Nâng cao hiệu quả phòng chống tham nhũng

Luật Phòng, chống tham nhũng được sửa đổi theo hướng củng cố, nâng cao hiệu quả của các quy định về phòng ngừa, ngăn chặn tham nhũng và coi đây là nhiệm vụ then chốt, nhất là việc đẩy mạnh công khai, minh bạch hoạt động của cơ quan nhà nước, gắn với các biện pháp nâng cao trách nhiệm giải trình của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức.

Dự thảo Luật sửa đổi gồm 8 chương và 108 điều. Tiếp tục kế thừa các nội dung còn phù hợp của Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2005, dự thảo luật tập trung sửa đổi, bổ sung những vấn đề lớn về những quy định chung; phòng ngừa tham nhũng; Ban chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng; trách nhiệm của Chính phủ và trách nhiệm quản lý công tác phòng, chống tham nhũng.

Báo cáo thẩm tra dự án Luật của Ủy ban Tư pháp đánh giá Luật Phòng, chống tham nhũng đã tạo hành lang pháp lý quan trọng cho công tác phòng, chống tham nhũng, nhất là việc triển khai thực hiện các biện pháp phòng ngừa tham nhũng. Công tác phòng, chống tham nhũng đã có những chuyển biến tích cực trên các phương diện hoàn thiện thể chế, tổ chức thực hiện pháp luật và nâng cao ý thức, trách nhiệm của cán bộ, công chức, viên chức và nhân dân trong công tác này.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, Luật Phòng, chống tham nhũng đã bộc lộ một số hạn chế, vướng mắc, bất cập làm giảm hiệu lực, hiệu quả công tác phòng, chống tham nhũng. Một trong những nguyên nhân là một số biện pháp phòng ngừa, phát hiện tham nhũng chưa có cơ chế vận hành cụ thể, gây khó khăn, lúng túng cho việc tổ chức thực hiện. Ủy ban Tư pháp thể hiện sự tán thành với đề nghị của Chính phủ về sự cần thiết sửa đổi Luật Phòng, chống tham nhũng trên cơ sở tổng kết, đánh giá một cách kỹ lưỡng, sâu sắc việc thi hành Luật Phòng, chống tham nhũng trong 6 năm qua.

Đảm bảo việc thực hiện Thừa phát lại có hiệu quả

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày trước Quốc hội Báo cáo tổng kết, đánh giá kết quả thực hiện thí điểm chế định Thừa phát lại.

Thực hiện Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ đã giao Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp với Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh và một số cơ quan liên quan xây dựng Đề án “Thực hiện thí điểm chế định Thừa phát lại tại Thành phố Hồ Chí Minh”.

Đề án cũng xác định việc thí điểm chế định Thừa phát lại được thực hiện trước tiên tại Thành phố Hồ Chí Minh nhằm mục tiêu “xác định sự cần thiết và tính hiệu quả của Thừa phát lại trong hoạt động tư pháp nói chung và Thi hành án dân sự nói riêng, xác định khả năng áp dụng mô hình này trong toàn quốc, thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước về xã hội hóa một số hoạt động hành chính, tư pháp”.

Từ kết quả tổng kết thực hiện thí điểm chế định Thừa phát lại, Chính phủ thấy rằng, trong thời gian tới cần hoàn thiện thể chế để tiếp tục kéo dài thời gian thí điểm và mở rộng quy mô thí điểm chế định này, nhằm mục tiêu xã hội hóa mạnh mẽ hơn nữa hoạt động tư pháp nói chung và thi hành án dân sự nói riêng, đảm bảo việc thực hiện Thừa phát lại có hiệu quả, phục vụ người dân và hỗ trợ các cơ quan nhà nước tốt hơn. Trên cơ sở đó, Chính phủ kiến nghị Quốc hội xem xét, thông qua Nghị quyết về tiếp tục thực hiện thí điểm chế định Thừa phát lại theo hướng kéo dài thời gian thí điểm thêm 3 năm (đến hết ngày 31/12/2015) và mở rộng việc thí điểm ở các địa phương trong cả nước để có thể đánh giá đầy đủ, toàn diện về mô hình Thừa phát lại như một thiết chế độc lập.

Vi phạm pháp luật tiếp tục diễn biến phức tạp

Chiều 26/10, các đại biểu làm việc tại tổ về công tác phòng ngừa, chống vi phạm pháp luật và tội phạm; về công tác của Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao; về công tác thi hành án; công tác phòng, chống tham nhũng năm 2012.

Đa số đại biểu tán thành với các báo cáo của Chính phủ về công tác phòng ngừa, chống vi phạm pháp luật và tội phạm; về công tác của Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao; về công tác thi hành án; công tác phòng, chống tham nhũng năm 2012.

Các đại biểu đánh giá cao Chính phủ, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao đã có nhiều cố gắng khắc phục khó khăn, nỗ lực triển khai nhiều biện pháp, thực hiện có hiệu quả chức năng, nhiệm vụ được giao. Trong năm qua, Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương tăng cường các biện pháp phòng ngừa, kiềm chế sự gia tăng vi phạm pháp luật và tội phạm trên các lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội; rà soát, báo cáo tình hình, kết quả và những khó khăn, vướng mắc trong công tác phòng ngừa, chống vi phạm pháp luật và tội phạm kinh tế, xử lý kịp thời các vụ án liên quan đến lĩnh vực tài chính, ngân hàng, chứng khoán, đất đai, xây dựng cơ bản, đầu tư công...

Tuy nhiên, các đại biểu cũng cho rằng, tình hình vi phạm pháp luật tiếp tục diễn biến phức tạp do công tác phòng ngừa còn hạn chế, vi phạm pháp luật và tội phạm trên một số lĩnh vực tiếp tục diễn biến phức tạp. Tham nhũng tiêu cực xảy ra ở một số dự án đầu tư công, tại một số tổng công ty, tập đoàn kinh tế nhà nước vẫn tiếp diễn, gây bức xúc trong dư luận. Nổi lên là tình hình tham nhũng trong lĩnh vực ngân hàng, tài chính và lạm quyền trong khi thi hành công vụ tại địa phương gia tăng, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, nhưng vẫn chưa có biện pháp khắc phục hiệu quả. Kết quả phát hiện vi phạm pháp luật và tội phạm vẫn chưa tương xứng với tình hình, nhất là trong lĩnh vực kinh tế. Công tác tự thanh, kiểm tra trong nội bộ các cơ quan, tổ chức chưa thực sự hiệu quả. Tình trạng tội phạm ở vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa gia tăng và có xu hướng ngày càng trẻ hóa. Công tác phòng, chống tham nhũng vẫn còn hạn chế, việc xử lý các vụ án tham nhũng thường kéo dài, tội phạm tham nhũng được cho hưởng án treo còn chiếm tỷ lệ cao. Số vụ án tham nhũng lớn, nghiêm trọng, gây thiệt hại lớn cho tài sản của Nhà nước được phát hiện, xử lý còn chậm.

Những hạn chế trên theo các đại biểu là do trách nhiệm của nhiều bộ, ngành, địa phương còn buông lỏng công tác phòng ngừa, thiếu kế hoạch, chương trình cụ thể; có sự đùn đẩy trách nhiệm và chưa phối hợp với các cơ quan bảo vệ pháp luật, có nơi coi công tác phòng chống vi phạm pháp luật và tội phạm chỉ là trách nhiệm của Bộ Công an. Một số cơ quan, đơn vị và người đứng đầu chưa nêu cao trách nhiệm trong chỉ đạo, tổ chức thực hiện công tác phòng chống tham nhũng. Công tác dự báo tình hình, phân tích, đánh giá nguyên nhân và điều kiện làm phát sinh vi phạm pháp luật và tội phạm cũng như các biện pháp phòng ngừa chưa theo kịp tình hình phát triển kinh tế thị trường, công nghệ thông tin và hội nhập quốc tế. Công tác giáo dục pháp luật, nhân cách, lối sống đối với thanh thiếu niên trong nhà trường, gia đình và các tổ chức xã hội chưa được quan tâm đúng mức...

Nhiều đại biểu đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương tăng cường hiệu lực công tác quản lý nhà nước, khắc phục những sơ hở, thiếu sót; thường xuyên thanh, kiểm tra nội bộ, tăng cường sự phối hợp để nâng cao hiệu quả công tác quản lý phòng ngừa, chống vi phạm pháp luật, tội phạm và phòng chống tham nhũng. Các bộ, ngành, địa phương cần đưa ra những giải pháp tích cực để chủ động phát hiện, xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm pháp luật, tội phạm và tham nhũng; tăng cường các biện pháp chống bỏ lọt tội phạm và người phạm tội, hạn chế các trường hợp bắt, tạm giữ, tạm giam không cần thiết; nâng cao chất lượng điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án. Một số đại biểu đề nghị trong thời gian tới cần phát huy vai trò báo chí, bảo đảm quyền tác nghiệp, quyền tiếp cận thông tin của các nhà báo; quan tâm giáo dục đạo đức, nhân cách, lối sống cho trẻ em trong gia đình, nhà trường, xã hội; tăng cường sức mạnh toàn dân; sớm xét xử những trường hợp tội phạm bắt được tại địa bàn...

Quỳnh Hoa - Phúc Hằng