“Tài nguyên môi trường (TNMT) vừa là nguồn lực quan trọng để tái cơ cấu nền kinh tế, bảo vệ môi trường vừa là mục tiêu, nhiệm vụ để phát triển bền vững. Vì vậy, ngành TNMT cần tập trung nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước về quản lý, trước hết là hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật về TNMT, đồng thời tăng cường thanh, kiểm tra và xử lý vi phạm, phát huy tối đa nguồn lực TNMT để phát triển kinh tế - xã hội đất nước”… Đó là phát biểu của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng tại Hội nghị triển khai kế hoạch năm 2014 của ngành TNMT do Bộ TNMT tổ chức tại Hà Nội ngày 7/1.
Ưu tiên cho Luật đất đai
Đánh giá công tác của ngành TNMT năm 2013, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho rằng, ngành đã hoàn thành tốt các nhiệm vụ trên các lĩnh vực được giao, đạt được nhiều kết quả quan trọng, đóng góp tích cực vào những thành tựu chung của đất nước trong năm 2013. Thủ tướng đánh giá, tài nguyên là nguồn lực quan trọng để tái cơ cấu nền kinh tế, bảo vệ môi trường vừa là mục tiêu vừa là nội dung cơ bản của phát triển bền vững. Nhiệm vụ quản lý, sử dụng hiệu quả tài nguyên, bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu có ý nghĩa quyết định đối với sự phát triển bền vững của đất nước.
Vì vậy, ngành TNMT cần đặc biệt quan tâm đến nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước trên lĩnh vực TNMT, ứng phó với biến đổi khí hậu. Trước hết, cần tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật về TNMT; khắc phục tình trạng chậm ban hành văn bản, hoặc ban hành văn bản chưa sát với thực tế. Trong đó, nhiệm vụ trước mắt là khẩn trương hoàn thiện 5 nghị định hướng dẫn thi hành Luật Đất đai (sửa đổi) và các thông tư liên quan để đảm bảo thời điểm luật bắt đầu có hiệu lực từ 1/7/2014. Cần tuyên truyền sâu rộng những điểm mới của Luật Đất đai (sửa đổi), tạo sự đồng thuận cao của nhân dân, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc và bất cập trong cơ chế quản lý hiện nay, đảm bảo khai thác nguồn lực đất đai để xây dựng, phát triển đất nước.
Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ TNMT đẩy nhanh tiến độ xây dựng và hoàn thành các quy trình vận hành liên hồ chứa trong mùa mưa và cả trong mùa cạn, tăng cường kiểm tra việc thực hiện các quy trình vận hành; kiểm tra giám sát chặt chẽ việc tổ chức triển khai thực hiện, bảo đảm đạt được mục tiêu cắt giảm lũ vào mùa mưa, góp phần cung cấp nước cho sinh hoạt và cho sản xuất của người dân ở hạ du.
Thủ tướng cũng đề nghị Bộ TNMT khắc phục một bước tình trạng ô nhiễm môi trường tại các lưu vực sông, khu, cụm công nghiệp và làng nghề, sự suy thoái tài nguyên đa dạng sinh học. Phối hợp chặt chẽ với lực lượng cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường trong điều tra, khởi tố, truy cứu trách nhiệm hình sự đối với một số vụ án trọng điểm về gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe cộng đồng nhằm tạo sự răn đe, phòng ngừa chung trong toàn xã hội.
Cần tăng cường quản lý, khai thác và sử dụng tài nguyên khoáng sản theo pháp luật, quy hoạch, bảo đảm hiệu quả, tiết kiệm, đáp ứng nhu cầu phát triển bền vững kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh - quốc phòng, bảo vệ môi trường sinh thái...
Đánh giá cao tầm quan trọng của công tác ứng phó với biến đổi khí hậu, Thủ tướng yêu cầu Bộ TNMT cùng các địa phương chú trọng hoàn thành việc xây dựng các kịch bản chi tiết về biến đổi khí hậu để có biện pháp ứng phó phù hợp, giảm thiểu tối đa các tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu tới sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương nói riêng và của cả nước nói chung.
Cùng đó, cần nhanh chóng kiện toàn và nâng cao năng lực của các cơ quan quản lý nhà nước về biển, hải đảo từ Trung ương đến địa phương; đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục sâu rộng về vai trò quan trọng của công tác quản lý tổng hợp thống nhất biển và hải đảo đối với sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Tăng cường thanh, kiểm tra
Bộ trưởng Bộ TNMT Nguyễn Minh Quang cho biết, kết quả nổi bật năm 2013 là Bộ đã hoàn thành việc chỉnh lý, trình Quốc hội thông qua Luật Đất đai sửa đổi với nhiều nội dung đổi mới, góp phần tháo gỡ những vướng mắc, bất cập trong công tác quản lý đất đai hiện nay. Đồng thời Bộ đã hoàn thành xây dựng, trình cấp trên ban hành Nghị quyết số 24 về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường. Năm 2013, cả nước đã cấp được gần 41 triệu giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với tổng diện tích gần 23 triệu ha, đạt 94% diện tích các loại đất cần cấp giấy chứng nhận.
Tuy nhiên bên cạnh đó, ngành TNMT còn có nhiều hạn chế cần khắc phục như tiến độ xây dựng một số văn bản pháp luật còn chậm, nhiều địa phương chưa chủ động trong việc ban hành các văn bản theo thẩm quyền để xử lý các công việc tại địa phương cho phù hợp quy định và thực tiễn. Nguồn lực tài nguyên và môi trường chưa được phát huy đầy đủ phục vụ phát triển kinh tế - xã hội theo hướng bền vững của đất nước.
"Công tác quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường vẫn còn là vấn đề bức xúc ở một số nơi. Khiếu kiện về đất đai tuy có giảm nhưng vẫn còn là vấn đề phức tạp ở nhiều địa phương. Công tác quản lý, cấp phép hoạt động khoáng sản còn nhiều tồn tại, đặc biệt là khai thác khoáng sản gắn với bảo vệ môi trường", Bộ trưởng Bộ TNMT Nguyễn Minh Quang thẳng thắn nhìn nhận.
Trong lĩnh vực thanh tra, ông Huỳnh Phong Tranh, Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết, liên quan đến vấn đề thanh tra khoáng sản và đất đai hiện còn nhiều vi phạm như khai thác khoáng sản không đúng quy hoạch, gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến cuộc sống người dân và thất thoát ngân sách, công tác quy hoạch, chuyển nhượng đất trái quy định, gây thất thoát… "Ngoài công tác tuyên truyền chung, ngành TNMT cần tuyên truyền về Luật Đất đai đến với người dân. Đồng thời đề ra chủ trương thực hiện có hiệu quả thu hồi, giải phóng mặt bằng… để giảm tình trạng khiếu kiện về đất đai như hiện nay", ông Tranh nhấn mạnh.
Để khắc phục những hạn chế trên, Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang cho biết, năm 2014, ngành TNMT xác định trọng tâm chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ theo hướng "Đẩy mạnh thực thi pháp luật, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra toàn ngành". Trong đó, chú trọng xây dựng, hoàn thiện và triển khai có hiệu quả các chính sách pháp luật về TNMT; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm trong các lĩnh vực, nhất là lĩnh vực bảo vệ môi trường; kiện toàn tổ chức bộ máy và tăng cường năng lực quản lý Nhà nước từ Trung ương đến địa phương; nâng cao năng lực, tăng cường kỷ luật, kỷ cương của cán bộ công chức trong thực hành công vụ, phòng, chống tham nhũng, lãng phí…
Thu Trang - Quang Vũ