Giai đoạn 2011-2016, Bộ Y tế đặt vấn đề chống quá tải bệnh viện là nội dung ưu tiên hàng đầu trong chương trình công tác, đồng thời đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp. Bộ tập trung vào 5 chuyên khoa hiện đang quá tải là sản, nhi, ung bướu, tim mạch, chấn thương chỉnh hình và đẩy mạnh việc triển khai các Đề án 1816 “Cử cán bộ chuyên môn luân phiên từ bệnh viện tuyến trên về hỗ trợ các bệnh viện tuyến dưới nhằm nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh”, bệnh viện vệ tinh, bác sỹ gia đình... Đến nay, công tác giảm tải đã đạt được một số kết quả nhất định.
Khoa Khám bệnh bệnh viện nhi Trung ương không còn tình trạng quá tải, thời gian chờ khám giảm từ 4 giờ xuống còn 2 giờ/lượt bệnh nhân. Ảnh: Dương Ngọc - TTXVN |
* Tăng thêm gần 5.000 giường bệnh Các bệnh viện tuyến Trung ương đã tăng hơn 4.800 giường, tương đương với 24,6% tổng số giường bệnh như bệnh viện đa khoa Trung ương Quảng Nam tăng 600 giường bệnh; bệnh viện K (tại Tân triều) tăng 700 giường bệnh; bệnh viện Nội tiết Trung ương tăng 500 giường bệnh…
Trong năm 2013, Bộ Y tế đã trình Thủ tướng Chính phủ xem xét phê duyệt đầu tư cơ sở 2 của một số bệnh viện tuyến cuối của Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, bao gồm: bệnh viện Bạch Mai, bệnh viện hữu nghị Việt - Đức, bệnh viện Chợ Rẫy, bệnh viện Nhi đồng I, bệnh viện Chấn thương - Chỉnh hình thành phố Hồ Chí Minh.
Trong những ngày cuối năm 2014, đã có thêm 3 bệnh viện được khởi công xây dựng với tổng quy mô 3.000 giường bệnh. Đó là công trình bệnh viện Nhi Đồng tại huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh; Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức - cơ sở 2 và Bệnh viện Bạch Mai - cơ sở 2 tỉnh Hà Nam. Đây là 3 bệnh viện nằm trong Đề án đầu tư xây dựng mới 5 bệnh viện tuyến Trung ương và tuyến cuối đặt tại Thành phố Hồ Chí Minh đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và cũng là 3 trong số các bệnh viện được đầu tư xây mới và hiện đại nhất từ trước tới nay.
Bên cạnh đó, một số bệnh viện hiện đang trong giai đoạn hoàn thiện và đưa vào sử dụng sẽ tiếp tục tăng thêm từ 1.200 giường bệnh. Trong đó, Bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức dự kiến số giường tăng nhiều nhất là 350 giường, Bệnh viện Chợ Rẫy dự kiến tăng thêm 250 giường, đến năm 2015 sẽ đưa vào sử dụng, bệnh viện Hữu Nghị Việt Nam Cuba Đồng Hới dự kiến tăng thêm Khoa Ung bướu, bệnh viện Nội tiết Trung ương tăng thêm khối nhà 9 tầng tại cơ sở Tứ Hiệp...
Thực hiện mục tiêu tăng số bệnh viện và số giường bệnh của Đề án giảm quá tải bệnh viện, trong thời gian qua ngành Y tế đã tập trung đầu tư nâng cấp, mở rộng cơ sở hạ tầng bệnh viện để tăng thêm giường bệnh. Số bệnh viện được xây mới, mở rộng đáng kể, với tổng số 115 bệnh viện công lập, tăng đáng kể số giường bệnh (25.700 giường bệnh) so với trước khi tiến hành thực hiện Đề án giảm tải bệnh viện (năm 2012).
Hiện tại số giường bệnh trên vạn dân thực kê tại ba tuyến Trung ương, tỉnh, huyện (bao gồm cả bệnh viện ngoài công lập và y tế ngành) là 28,1 giường, tăng được 3,4 giường bệnh/vạn dân so với năm 2012 (24,7 giường bệnh/vạn dân).
Tình trạng quá tải ở các bệnh viện đã giảm được tương đối so với năm 2012, trước khi triển khai Đề án giảm quá tải bệnh viện. Không còn tình trạng nằm ghép tới 3-5 người trên 1 giường bệnh. Số bệnh viện có tình trạng nằm ghép cũng giảm đáng kể, đặc biệt là các bệnh viện ở tuyến Trung ương.
* Bệnh viện vệ tinh kết hợp với Đề án 1816 Giải pháp kết hợp Đề án bệnh viện vệ tinh - Đề án 1816 là những giải pháp lâu dài nhằm hạn chế tình trạng quá tải ở các bệnh viện tuyến trên được Bộ Y tế quan tâm chỉ đạo. Theo đánh giá của lãnh đạo một số bệnh viện khi triển khai đề án, đã hạn chế được tình trạng chuyển tuyến, góp phần giảm quá tải bệnh viện.
Theo báo cáo của các Sở Y tế có bệnh viện vệ tinh, đến nay đã có 11 bệnh viện vệ tinh giảm được tỉ lệ chuyển người lên bệnh viện tuyến trên gồm: bệnh viện A Thái Nguyên; Bãi cháy Quảng Ninh; Đa khoa tỉnh Điện Biên; Đa khoa tỉnh Hà Giang; Đa khoa tỉnh Ninh Bình… Ngoài ra, công tác chỉ đạo tuyến, đào tạo và chuyển giao kỹ thuật cũng được đẩy mạnh.
Báo cáo của 57/63 tỉnh, thành phố cũng cho thấy, các bệnh viện tuyến tỉnh đã cử 4.661 cán bộ đi luân phiên hỗ trợ bệnh viện huyện, chuyển giao 3.299 lượt kỹ thuật, tổ chức 2.799 lớp tập huấn; đào tạo nâng cao năng lực chuyên môn cho 57.937 lượt cán bộ y tế tuyến huyện.
Các bệnh viện huyện đã cử 11.261 lượt cán bộ y tế hỗ trợ khám chữa bệnh cho nhân dân tại trạm y tế xã, đồng thời tổ chức chuyển giao 8.073 lượt kỹ thuật, thủ thuật; 3.589 lớp tập huấn cho 64.724 lượt cán bộ y tế tuyến xã. Thực hiện Đề án 1816, 35 bệnh viện thuộc Bộ Y tế đã cử cán bộ đi luân phiên hỗ trợ 108 lượt bệnh viện tuyến tỉnh; chuyển giao 292 lượt kỹ thuật, tổ chức 148 lớp tập huấn; đào tạo nâng cao năng lực cho 4.664 cán bộ y tế tuyến dưới.
Ở tuyến tỉnh, hiện nay bệnh viện Nhi Hải Phòng, bệnh viện Nhi Thanh Hóa đã thực hiện được kỹ thuật can thiệp tim mạch cho trẻ em, bệnh viện Ung bướu Đà Nẵng, Nghệ An... đã chữa nhiều bệnh nhân ung bướu.
PGS.TS Trịnh Hồng Sơn, Phó Giám đốc Bệnh viện Việt Đức cho biết, bệnh viện Việt Đức là bệnh viện hạt nhân cho 7 bệnh viện vệ tinh. Nhờ đó, các bác sĩ của bệnh viện tuyến tỉnh được nâng cao trình độ, làm chủ được các kỹ thuật tiên tiến hiện đại.
Bệnh nhân được điều trị ngay tại tỉnh nhà, không phải chuyển về bệnh viện tuyến Trung ương phần nào tiết kiệm chi phí điều trị và giảm tải cho bệnh viện tuyến trên. Cụ thể, bệnh viện Đa khoa tỉnh Lào Cai giảm chuyển viện lên tuyến trên từ 7% xuống còn 2%; bệnh viện Đa khoa tỉnh Thái Bình từ 13% xuống còn 4%; bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh giảm từ 5% xuống còn 1%...
* Phát triển dịch vụ bác sỹ gia đình Thực hiện Đề án bác sỹ gia đình, đến nay tại 8 tỉnh, thành phố trong phạm vi Đề án đã thành lập và và củng cố, kiện toàn được 97 phòng khám bác sĩ gia đình với các điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị được đảm bảo phục vụ chăm sóc người bệnh. Tại 3 tỉnh, thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Thừa Thiên Huế có tổng số 649 nhân viên y tế tham gia hoạt động phòng khám bác sĩ gia đình, trong đó có 186 bác sĩ, 186 điều dưỡng, 74 nữ hộ sinh, 201 cán bộ y tế khác.
Năm 2013, tại 3 địa phương này đã thực hiện quản lý 29.174 hồ sơ sức khỏe và khám sàng lọc được 41.084 lượt, trong đó phát hiện được 102.588 ca bệnh tật và chuyển viện 1.750 ca.
Hiện nay, việc phát triển Bác sỹ gia đình đang được các địa phương đẩy mạnh để trở thành một nhân tố không thể thiếu trong hệ thống y tế Việt Nam.
Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, năm 2015 ngành Y tế sẽ tiếp tục tập trung vào giảm tải bệnh viện, nâng cao chất lượng khám bệnh, chữa bệnh, “Lấy người bệnh làm trung tâm của hoạt động chăm sóc và điều trị”, hướng tới sự hài lòng của người bệnh.
Để đạt được điều này, ngành y tế sẽ tiến hành đồng bộ nhiều giải pháp: Triển khai các giải pháp nhằm tăng số giường bệnh/1 vạn dân; triển khai quyết liệt các đề án nhằm nâng cao năng lực chuyên môn cho tuyến dưới, giảm tình trạng vượt tuyến, chuyển tuyến không cần thiết, như Đề án Bệnh viện vệ tinh giai đoạn 2013-2020; triển khai việc đào tạo, chuyển giao kỹ thuật theo gói dịch vụ y tế theo Đề án 1816, phát triển Đề án Bác sỹ gia đình…
PGS.TS Lương Ngọc Khuê