Tổng thống Mỹ Barack Obama đã tái khẳng định cam kết đảm bảo an ninh cho Saudi Arabia và các đồng minh Vùng Vịnh của nước này trong bối cảnh các nhà lãnh đạo Arab ngày càng lo ngại chủ trương của Washington đối với vấn đề hạt nhân Iran. Đây là dấu ấn đậm nét nhất trong Tuyên bố chung của Hội nghị cấp cao Mỹ - Hội đồng Hợp tác Vùng vịnh (GCC) diễn ra ngày 14/5 ở Trại David thuộc bang miền Đông Maryland, Mỹ.
Tổng thống Barack Obama, Tiểu vương Qatar Sheikh Tamim bin Hamad Al-Thani (giữa) và Hoàng Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Nayef (phải). Ảnh: Getty Images |
Phóng viên TTXVN tại Mỹ dẫn Tuyên bố chung Hội nghị cấp cao Mỹ - GCC cho biết Tổng thống Obama cam kết sát cánh và bảo vệ các đồng minh Vùng Vịnh trước mọi cuộc tấn công từ bên ngoài, cũng như tiếp tục dành "chiếc ô an ninh" của Washington cho những nước này.
Trong cuộc họp báo sau hội nghị, ông Obama khẳng định Mỹ sẽ xem xét sử dụng sức mạnh quân sự để bảo vệ các đồng minh, răn đe và ngăn chặn mọi mối đe dọa đối với sự toàn vẹn lãnh thổ của các nước GCC - gồm Saudi Arabia, Kuwait, Qatar, Bahrain, Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) và Oman. Washington cũng sẽ tăng cường hợp tác với các nước Vùng Vịnh trên lĩnh vực chống khủng bố, an ninh biển, an ninh mạng, buôn bán vũ khí và phòng thủ tên lửa đạn đạo.
Trong bối cảnh Nhóm P5+1 (gồm 5 nước ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc là Mỹ, Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc cùng với Đức) đang nỗ lực hoàn tất một thỏa thuận hạt nhân với Iran trước thời hạn chót 30/6 tới, nhà lãnh đạo Mỹ đã "xoa dịu" tâm lý lo ngại của các nước Arab Vùng Vịnh rằng việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt quốc tế nhằm vào Iran sẽ không làm gia tăng nguy cơ Tehran gây bất ổn tại khu vực này. Tuy nhiên, giới chức Nhà Trắng cũng tuyên bố việc cam kết an ninh với các nước Vùng Vịnh không nhằm bao vây và cô lập Iran. Các nhà lãnh đạo Arab theo dòng Hồi giáo Sunni quan ngại việc dỡ bỏ trừng phạt sẽ giúp Tehran có cơ hội tăng cường viện trợ cho các nhóm nổi dậy người Shi’ite trong khu vực và kích động xung đột giáo phái leo thang tại những quốc gia bất ổn như Syria, Yemen và Iraq.
Tại Hội nghị cấp cao Mỹ - GCC lần này, các nước cũng đã thảo luận nhiều vấn đề nóng của khu vực như hoạt động của "Nhà nước Hồi giáo" (IS) tự xưng tại Syria và Iraq, cuộc nội chiến tại Syria, tình hình xung đột dai dẳng giữa Israel và Palestine hay chiến sự tại Yemen, nơi phiến quân Houthi được Iran hậu thuẫn đang giao tranh với lực lượng chính phủ được Mỹ và liên quân Arab do Saudi Arabia đứng đầu ủng hộ.
Dù Mỹ đã đưa ra nhiều cam kết, song Hội nghị cấp cao Mỹ - GCC cũng bị phủ bóng đen bởi việc thiếu vắng các nhà lãnh đạo hàng đầu của khu vực này. Ngoại trừ các quốc vương Kuwait và Qatar, 4 nhà lãnh đạo còn lại của GCC đã từ chối lời mời của Mỹ, thay vào đó cử các thái tử tham dự sự kiện.
Trong diễn biến liên quan cùng ngày, Phó Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ Ben Rhodes khẳng định Washington sẵn sàng xem xét ý tưởng trao cho các quốc gia GCC quy chế đồng minh chủ chốt ngoài Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO). Ông cũng cho biết Nhà Trắng sẵn sàng xem xét lựa chọn việc thiết lập một khu vực cấm bay tại Syria, song nhấn mạnh biện pháp này không thể được coi là một giải pháp đáng tin cậy nhằm giải quyết cuộc chiến ở quốc gia Trung Đông này.
TTXVN/Tin tức