Sáng 3/4, tại thủ đô Phnôm Pênh, Vương quốc Campuchia, đã diễn ra lễ khai mạc Hội nghị Cấp cao Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) lần thứ 20 và kỷ niệm 45 năm thành lập ASEAN với sự tham dự của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và lãnh đạo các nước thành viên ASEAN.

Phát biểu khai mạc hội nghị, Thủ tướng nước chủ nhà Hun Sen khẳng định, hơn 4 thập kỷ phát triển vừa qua đã chứng minh năng lực của ASEAN trong việc xây dựng một cộng đồng hướng tới người dân, thịnh vượng về kinh tế và ổn định về an ninh chính trị. Đây cũng là lý do để Campuchia chọn chủ đề cho năm Chủ tịch ASEAN 2012 của mình là "ASEAN: Một cộng đồng, một vận mệnh”, trong đó nhấn mạnh quyết tâm hợp tác của mỗi người dân ASEAN xây dựng Cộng đồng ASEAN như một mái nhà mà mọi thành viên đều liên kết chặt chẽ và sống trong sự hòa hợp về chính trị, an ninh, kinh tế, văn hóa, xã hội và tuân thủ pháp luật.


Từ những định hướng đó, Thủ tướng Hun Sen nêu 7 ưu tiên của Campuchia trong năm Chủ tịch ASEAN, trong đó có việc tăng cường năng lực cho một định chế tài chính có thể bảo đảm ổn định, có khả năng ngăn ngừa và giải quyết những khủng hoảng; Đảm bảo thực hiện đúng lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, đặc biệt là triển khai các kế hoạch hành động đối với 3 trụ cột thông qua thúc đẩy việc phê chuẩn và triển khai những hiệp định và nghị định thư còn lại; Đặt ưu tiên cho việc hình thành Cộng đồng Kinh tế ASEAN vào năm 2015 để hình thành một thị trường ASEAN thống nhất, trong đó hàng hóa, dịch vụ, đầu tư và lao động có tay nghề được tự do lưu chuyển.

Ngay sau lễ khai mạc, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cùng các nhà lãnh đạo ASEAN đã họp phiên toàn thể, bàn về các vấn đề trọng tâm và ưu tiên của hiệp hội, bao gồm xây dựng cộng đồng, triển khai kết nối, liên kết khu vực, thu hẹp khoảng cách phát triển, tăng cường quan hệ đối ngoại của ASEAN, phối hợp lập trường của ASEAN tại Cấp cao G20…

Kiểm điểm tiến trình thực hiện Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, các nhà lãnh đạo đánh giá cao những kết quả đạt được trong triển khai các Kế hoạch tổng thể trên cả ba trụ cột chính trị-an ninh, kinh tế và văn hóa-xã hội; triển khai hiệu quả hơn các thỏa thuận, chương trình hợp tác; tăng cường phối hợp giữa các trụ cột Cộng đồng; đồng thời có các biện pháp hữu hiệu để tiếp tục thu hút các nguồn lực phục vụ cho mục tiêu hình thành Cộng đồng ASEAN vào năm 2015. Các nhà lãnh đạo cũng nhấn mạnh cần triển khai hiệu quả các kế hoạch về liên kết và kết nối ASEAN, nhất là các dự án trọng điểm về kết nối cơ sở hạ tầng, giao thông vận tải, gắn kết với các chương trình hợp tác tiểu vùng, trong đó có Tiểu vùng Mê Công, thúc đẩy phát triển bền vững và đồng đều ở khu vực, qua đó đóng góp vào thành công chung của tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN.

Việt Nam ủng hộ đẩy nhanh xây dựng Cộng đồng ASEAN

Phát biểu tại phiên họp toàn thể về chủ đề “ASEAN: Một cộng đồng, một vận mệnh”, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định: Việt Nam hoàn toàn ủng hộ chủ đề của năm 2012 như nước Chủ tịch Campuchia đã xác định. Một ASEAN đoàn kết, vững mạnh và liên kết chặt chẽ không những là lợi ích chung của cả khu vực, mà còn là mục tiêu chiến lược của các nước thành viên. Đây cũng chính là nền tảng vững chắc để ASEAN phát huy vai trò và tiếng nói ở khu vực và trên trường quốc tế. Với tinh thần đó, Việt Nam nhất trí Hội nghị Cấp cao ASEAN 20 sẽ thông qua Tuyên bố Phnôm Pênh “ASEAN: Một cộng đồng, một vận mệnh”.

Về xây dựng Cộng đồng ASEAN, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng hoan nghênh và đánh giá cao các báo cáo về xây dựng cộng đồng và triển khai Hiến chương ASEAN; khẳng định Việt Nam ủng hộ Chương trình nghị sự Phnôm Pênh đề ra các định hướng đẩy nhanh hơn nữa quá trình xây dựng Cộng đồng ASEAN. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đề nghị các quốc gia trong khối ASEAN cần đề ra các biện pháp hữu hiệu để hiện thực hóa mục tiêu xây dựng cộng đồng. Làm tốt hơn nữa công tác phối hợp, điều phối giữa các trụ cột và phát huy vai trò của Hội đồng điều phối; đề cao hơn nữa “văn hóa thực thi”, tính hiệu quả cũng như dành nguồn lực cần thiết cho việc thực hiện lộ trình. Thúc đẩy triển khai hiệu quả lộ trình liên kết ASEAN, gắn với thực hiện Kế hoạch công tác triển khai sáng kiến liên kết ASEAN giai đoạn 2 (2009-2015) và các chương trình hợp tác tiểu vùng, nhằm hướng tới xây dựng ASEAN thành một thị trường chung và không gian sản xuất thống nhất, phát triển bền vững và đồng đều, trong đó hợp tác hiệu quả về sản xuất nông nghiệp và bảo đảm an ninh lương thực trong ASEAN.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng đề nghị triển khai hiệu quả Kế hoạch tổng thể xây dựng Cộng đồng Chính trị-An ninh (APSC), tập trung vào 14 lĩnh vực ưu tiên; tiếp tục phát huy tác dụng của các công cụ và cơ chế hợp tác hiện có, trong đó có TAC, DOC, ARF, ADMM+... tăng cường hợp tác về các vấn đề an ninh phi truyền thống. Đồng thời, làm sâu sắc hơn quan hệ với các đối tác, tạo điều kiện cho các đối tác tham gia tích cực và đóng góp xây dựng vào các vấn đề liên quan đến hòa bình, an ninh, hợp tác và phát triển ở khu vực cũng như hỗ trợ các trọng tâm và ưu tiên của ASEAN. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh, trong bối cảnh khu vực có nhiều biến chuyển nhanh chóng, hiệp hội cần tăng cường phối hợp lập trường về các vấn đề thuộc quan tâm và là lợi ích chung của khu vực; đề nghị sớm xây dựng Kế hoạch hành động triển khai Tuyên bố Bali về Cộng đồng ASEAN trong Cộng đồng các quốc gia toàn cầu...

Đề cập đến việc triển khai Kế hoạch kết nối ASEAN, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đề xuất cần tiếp tục coi kết nối ASEAN là một ưu tiên trong hợp tác ASEAN và giữa ASEAN với các đối tác, trong đó quyết tâm thực hiện những cam kết trên cả cấp độ khu vực và quốc gia nhằm tăng cường kết nối về hạ tầng, thể chế và người dân. Tạo thuận lợi về giao thương hàng hóa, dịch vụ, đầu tư. Sớm hiện thực hóa hai dự án hạ tầng quan trọng là mạng lưới đường bộ ASEAN và tuyến đường sắt Xinhgapo - Côn Minh. Triển khai kết nối các cảng biển của ASEAN. Thúc đẩy việc nghiên cứu khả năng triển khai thẻ đi lại và dành cửa xuất nhập cảnh riêng cho công dân ASEAN. Đồng thời, ASEAN cũng cần đẩy mạnh hợp tác với các đối tác, trong đó cần xúc tiến thành lập các cơ chế tham vấn chính thức trong lĩnh vực kết nối và đề nghị các đối tác triển khai cụ thể các cam kết, gắn với các định hướng ưu tiên của Chương trình tổng thể kết nối ASEAN.

Về thu hẹp khoảng cách phát triển và triển khai thực hiện Sáng kiến liên kết ASEAN, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nêu rõ, Việt Nam hoan nghênh các tiến bộ đã đạt được của ASEAN trong việc thực hiện Kế hoạch công tác IAI giai đoạn II. Tuy nhiên, các nước Campuchia - Lào - Mianma - Việt Nam (CLMV) cần chủ động hơn nữa trong việc đề xuất các chương trình, dự án thiết thực cho việc thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các nước CLMV với phần còn lại của ASEAN.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đánh giá cao sáng kiến Phong trào Ôn hòa toàn cầu của Malaixia; đề nghị giao các bộ trưởng và quan chức bàn cụ thể để ASEAN có thể tham gia thích hợp sáng kiến này, trong đó cần đề cao và phát huy các thế mạnh, giá trị truyền thống của ASEAN như đoàn kết và thống nhất trong đa dạng, đối thoại và hòa hợp.

Đề cập về hướng tới một ASEAN không ma túy vào năm 2015, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đề nghị các quốc gia cùng chỉ đạo đẩy mạnh thực hiện các thỏa thuận, trong đó có Kế hoạch về đấu tranh chống sản xuất, vận chuyển và sử dụng ma túy, đặc biệt quan tâm bố trí nguồn lực từ ASEAN, tranh thủ tối đa sự hỗ trợ của đối tác bên ngoài; tăng cường lồng ghép với các chương trình quốc gia, song phương, tiểu vùng và sự phối hợp hiệu quả giữa các cơ quan liên quan.

Chung tay xây dựng Cộng đồng ASEAN vững mạnh

Kết thúc phiên họp toàn thể, Hội nghị đã thông qua Tuyên bố Phnôm Pênh về “ASEAN: Một cộng đồng, một vận mệnh”, Nghị sự Phnôm Pênh về xây dựng Cộng đồng ASEAN và Tuyên bố về ASEAN không ma túy vào năm 2015. Các tuyên bố khẳng định quyết tâm mạnh mẽ của hiệp hội chung tay xây dựng một Cộng đồng ASEAN vững mạnh, gắn kết và liên kết chặt chẽ, dựa trên ba trụ cột chính trị-an ninh, kinh tế và văn hóa-xã hội, hướng tới người dân và rộng mở với bên ngoài; đề ra các mục tiêu thu hẹp khoảng cách phát triển, ứng phó với các thách thức đang nổi lên ở khu vực, phát huy bản sắc văn hóa đa dạng của ASEAN… Tuyên bố Phnôm Pênh cũng nhấn mạnh ASEAN tiếp tục đề cao những cam kết chung đã được quy định trong Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và các nguyên tắc được công nhận rộng rãi của luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS), và khẳng định sẽ tiến tới Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).

Cùng ngày, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cùng lãnh đạo các nước ASEAN đã gặp đại diện Đại hội đồng Liên nghị viện ASEAN (AIPA), các tổ chức xã hội (CSOs) và thanh niên ASEAN.

Bên lề Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 20, chiều 3/4, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã có cuộc gặp với Thủ tướng Xinhgapo Lý Hiển Long.

Tại cuộc hội đàm, hai Thủ tướng bày tỏ hài lòng về sự phát triển tốt đẹp giữa hai nước trên mọi lĩnh vực thời gian qua và nhất trí tạo điều kiện thuận lợi cho nhau về thương mại và đầu tư thời gian tới. Trên tinh thần đó, hai Thủ tướng nhất trí sớm ký kết Hiệp định công nhận lẫn nhau về vệ sinh, kiểm dịch, động thực vật nhằm thúc đẩy xuất - nhập khẩu hàng nông sản, khuyến khích các doanh nghiệp của Xinhgapo đầu tư vào đảo Phú Quốc cũng như tích cực triển khai Hiệp định khung về kết nối Việt Nam - Xinhgapo.

Hai Thủ tướng khẳng định cần củng cố lập trường chung về Biển Đông, nhất là trong thúc đẩy hòa bình, ổn định, an ninh an toàn hàng hải ở khu vực, giải quyết tranh chấp giữa các bên liên quan bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển 1982, thực hiện đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và tiến tới xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).

Bên lề Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 20, ngày 3/4, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ (VPCP) Vũ Đức Đam đã có cuộc gặp với Phó Thủ tướng, Bộ trưởng cấp cao phụ trách Văn phòng Hội đồng Bộ trưởng Campuchia Sok An.

Phó Thủ tướng Sok An và Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP Vũ Đức Đam đã trao đổi về các giải pháp cụ thể thúc đẩy quan hệ hợp tác toàn diện trên các lĩnh vực, đồng thời nhất trí tăng cường hợp tác và trao đổi kinh nghiệm giữa lãnh đạo hai cơ quan văn phòng để góp phần thiết thực vun đắp cho tình hữu nghị đặc biệt giữa hai nước, mà trước mắt là triển khai các hoạt động kỷ niệm 45 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam - Campuchia.

Thiện Thuật