10:23 28/10/2012

Thủ tục Hải quan điện tử: Tiến dần tới sự chuyên nghiệp

Thủ tục Hải quan điện tử (TTHQĐT) bắt đầu thực hiện thí điểm từ năm 2005. Đến nay, sau 7 năm triển khai, đánh giá của các doanh nghiệp cũng như Cục Hải quan các địa phương cho thấy đây là bước tiến dài trong cải cách thủ tục hành chính của ngành Hải quan.

Thủ tục Hải quan điện tử (TTHQĐT) bắt đầu thực hiện thí điểm từ năm 2005. Đến nay, sau 7 năm triển khai, đánh giá của các doanh nghiệp cũng như Cục Hải quan các địa phương cho thấy đây là bước tiến dài trong cải cách thủ tục hành chính của ngành Hải quan. Cách làm này góp phần thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu (XNK) trong nước.

 

Hơn 50.000 doanh nghiệp tham gia


Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, hiện đã có 21 cục Hải quan địa phương với hơn 50.000 doanh nghiệp đăng ký tham gia TTHQĐT. Việc thực hiện thành công TTHQĐT đã mang lại lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp. Nếu trước đây, doanh nghiệp phải mất hàng giờ để thông quan hàng hóa thì kể từ khi thực hiện theo phương thức này, những lô hàng luồng xanh chỉ mất từ 3-15 phút, những lô hàng luồng vàng (kiểm tra chi tiết hồ sơ) chỉ mất từ 10 - 60 phút.

 

Hoạt động nghiệp vụ tại Cục Hải quan Đà Nẵng. Ảnh: Hoàng Hùng - TTXVN

Đề cập kinh nghiệm triển khai thành công TTHQĐT, ông Trần Đại Thắng, chi cục trưởng Chi cục Hải quan Phú Thọ chia sẻ, phải lựa chọn đúng và trúng các doanh nghiệp thí điểm đầu tiên. Các doanh nghiệp lớn thí điểm thành công sẽ tạo thuận lợi cho quá trình triển khai ở những đơn vị nhỏ hơn. Trên cơ sở đó, Chi cục đã lựa chọn những đơn vị có kim ngạch XNK lớn, mặt hàng đa dạng: da giầy, dệt may… Để đảm bảo triển khai tốt nhất, chi cục chủ động đồng bộ dữ liệu hóa đối với doanh nghiệp dù rằng đây không phải trách nhiệm thuộc về ngành Hải quan. Song song đó, đơn vị cử cán bộ tin học cài đặt, hướng dẫn theo kiểu "cầm tay, chỉ việc" tại các doanh nghiệp. Chính thức thực hiện thủ tục hải quan điện tử vào cuối năm 2010, đến tháng 6/2011, đơn vị này đã hoàn thành 100% doanh nghiệp thực hiện TTHQĐT.


Chị Bùi Lan, đại diện doanh nghiệp hoạt động XNK trên địa bàn Phú Thọ khẳng định, việc thực hiện TTHQĐT có hiệu quả thiết thực đối với doanh nghiệp trong việc giảm chi phí, thời gian đi lại, tạo sự thông thoáng cho hoạt động XNK. Trước kia, với cách làm thủ công là nộp hồ sơ tận nơi, lô hàng của doanh nghiệp chị mất tới hàng ngày mới được thông quan, thì nay chỉ cần từ 2 - 5 phút. Cách làm này giúp doanh nghiệp gửi tờ khai hải quan vào bất cứ giờ nào chứ không phải vào giờ hành chính như trước kia. Do đó, doanh nghiệp chủ động hơn trong việc sắp xếp thời gian lấy hàng.


Cùng quan điểm với Chi cục Hải quan Phú Thọ, Chi cục Hải quan Tân Thanh (Cục Hải quan Lạng Sơn) cho biết, việc triển khai thí điểm TTHQĐT đã nâng cao trình độ tin học của cán bộ ở đơn vị. Các chương trình phần mềm được sử dụng hiệu quả trong toàn bộ các khâu nghiệp vụ. Chỉ tính riêng 10 tháng qua, 289 doanh nghiệp mở tờ khai điện tử qua chi cục. Đơn vị cũng mở rộng thêm loại hình khai điện tử đối với mặt hàng kinh doanh, đáp ứng yêu cầu doanh nghiệp. Tính đến giữa tháng 10/2012, số tờ khai thực hiện TTHQĐT chiếm 95,4% bộ tờ khai XNK và kim ngạch thực hiện qua TTHQĐT chiếm tỉ lệ 91,89%.

 

Tiến dần tới sự chuyên nghiệp


Theo Cục Hải quan Hải Phòng, qua việc triển khai TTHQĐT cho thấy, nhiều doanh nghiệp mới tiếp cận với TTHQĐT chưa nắm bắt thuần thục thao tác nghiệp vụ nên nhiều trường hợp bản khai chưa đáp ứng được yêu cầu. Công chức hải quan vẫn phải kiểm tra sơ bộ tờ khai điện tử. Khâu kiểm tra sơ bộ này thường mất từ 1/5 - 1/2 thời gian thông quan. Thời gian tờ khai nằm ở khâu kiểm tra sơ bộ cũng mất từ 5 - 30 phút, có trường hợp kéo dài từ 1 - 2 ngày.


Để đẩy mạnh công tác cải cách và hiện đại hóa hải quan, từ tháng 9/2012, Cục Hải quan Hải Phòng đã triển khai thí điểm “Hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan kiểm tra, tiếp nhận đăng ký tờ khai”. Theo đó, khi doanh nghiệp khai tờ khai điện tử đến hệ thống phần mềm hải quan điện tử, hệ thống này sẽ tự động kiểm tra và cấp số tờ khai. Đối tượng doanh nghiệp được lựa chọn thí điểm là những doanh nghiệp khai tốt, chấp hành tốt pháp luật hải quan và có lượng hàng hóa XNK, lượng tờ khai lớn. Theo số liệu mới nhất của đơn vị này, tính từ khi triển khai đến ngày 20/10/2012, có 5.938 tờ khai của 101 doanh nghiệp được các chi cục quyết định cấp số tờ khai tự động, không phải qua khâu kiểm tra sơ bộ. Việc triển khai áp dụng đăng ký cấp số tờ khai điện tử tự động là một trong những giải pháp quan trọng tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp.


Bên cạnh đó, cấp tổng cục, ngành Hải quan cũng có chủ trương nâng cấp hệ thống thông quan điện tử lên mô hình tiếp nhận tập trung cấp cục và cấp tổng cục. Cụ thể, việc thực hiện tiếp nhận tập trung sẽ đảm bảo kiểm tra dữ liệu chính xác, nhất quán; xử lí và cấp số tờ khai, phân luồng hàng hóa được nhanh chóng; tránh đầu tư dàn trải, lãng phí; đồng thời hạn chế tình trạng sai lệch kết quả phân luồng…


Ngoài ra, việc ứng dụng chữ ký số sẽ được đẩy mạnh trong thời gian tới vì đây là biện pháp quan trọng để tăng mức độ an ninh cho dữ liệu và cơ sở pháp lý của hồ sơ hải quan điện tử, đặc biệt là đảm bảo tính nguyên trạng của dữ liệu (về khuôn dạng và nội dung); hạn chế tình trạng doanh nghiệp cố tình khai nhiều lần để lựa chọn luồng xanh và sửa dữ liệu nhằm làm sai lệch kết quả phân luồng… Việc triển khai ứng dụng chữ ký số của ngành Hải quan sẽ thực hiện đồng bộ với Tổng cục Thuế để giúp doanh nghiệp đã sử dụng chữ ký số đăng kí với cơ quan thuế để khai báo TTHQĐT.


Hải Yến