15 năm đầu của thế kỉ mới đã chứng kiến những suy thoái luẩn quẩn tại nước Mỹ và trên khắp thế giới. Đây vẫn là quãng thời gian khó khăn với nhiều nước. Nhưng hôm nay, “chúng ta lật sang trang mới” - Tổng thống Mỹ Barack Obama mở đầu khi đọc Thông điệp liên bang năm 2015.

“Tối nay, sau một năm mang tính bước ngoặt đối với người dân Mỹ, nền kinh tế đã tăng trưởng và tạo được công ăn việc làm ở tốc độ nhanh nhất, tốt nhất kể từ năm 1999. Tỉ lệ thất nghiệp hiện xuống dưới ngưỡng trước khi nổ ra khủng hoảng tài chính… Bóng đêm khủng hoảng đã qua và thông điệp liên bang thật mạnh mẽ”.

Sau khi đề cập một cách khái quát những bước tiến, thành tựu của Mỹ trong năm, người đứng đầu Nhà Trắng đặt ra những câu hỏi về đường hướng phát triển kinh tế, cũng như cách thức mà nước Mỹ duy trì vị thế lãnh đạo thế giới.

Về kinh tế: Tổng thống Obama đặt câu hỏi: Mỹ sẽ chấp nhận một nền kinh tế chỉ mang lại lợi ích cho số ít thiểu số hay hướng đến một mô hình mang lại thu nhập và cơ hội cho tất cả những ai có nỗ lực, quyết tâm? Ông Obama mượn câu chuyện vượt khó về kinh tế của đôi vợ chồng trẻ Rebekah và Ben Erler ở Minneapolis trong 7 năm qua để nói rằng đó cũng chính là câu chuyện lịch sử của nước Mỹ.

Và đó cũng là cách để ông khẳng định về một xu thế mới: Nước Mỹ với động lực kinh tế dựa trên tầng lớp trung lưu. Mô hình này sẽ giúp các gia đình lao động có được cơ hội bình đẳng, an toàn hơn trước các thay đổi liên tục của thế giới, với việc có cơ hội được hưởng các phúc lợi tốt hơn về giáo dục, y tế, nhà ở... Nước Mỹ cần tăng ngân sách cho những khoản chi này và vì thế nghị trình ngân sách sẽ là trách nhiệm chung của cả những người Dân chủ và Cộng hòa – ông Obama bày tỏ. Để minh chứng cho điều này, ông chủ Nhà Trắng tuyên bố sẽ gửi đến Quốc hội bản kế hoạch mới về miễn học phí ở bậc cao đẳng – đại học hệ cộng đồng.

Đề cập đến chính sách đối ngoại, ông Obama tiếp tục khẳng định vai trò "lãnh đạo thế giới" của Mỹ, với tuyên bố sự "lãnh đạo" hiệu quả nhất là “kết hợp giữa sức mạnh quân sự với nền ngoại giao mạnh mẽ”. Để làm được điều đó, nước Mỹ cần đoàn kết với các lực lượng trên thế giới có cùng mối quan tâm – đó là chủ nghĩa khủng bố. Nước Mỹ sẽ tiếp tục diệt trừ quân khủng bố và đánh sập mạng lưới của chúng, dựa trên quyền hành động đơn phương - ông chủ Nhà Trắng nhấn mạnh. Đặc biệt, trước sự nổi lên của nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng, ông Obama trong thông điệp liên bang 2015 đã chính thức kêu gọi Quốc hội Mỹ thông qua một nghị quyết cho phép sử dụng vũ lực chống IS.

Mỹ thể hiện vai trò dẫn dắt bằng quyết tâm bền bỉ và liên tục. Đó là nhân tố đã mang lại hiệu quả trong cuộc khủng hoảng Ukraine: Sau một năm, người ta thấy được một nước Mỹ mạnh mẽ, liên hệ chặt chẽ với đồng minh, bên cạnh đó là một nước Nga bị cô lập, kinh tế rơi vào khó khăn, khủng hoảng - ông Obama dẫn chứng khi nói đến cách thức thể hiện “quyền lực Mỹ”.

Thông điệp Liên bang lần này cũng cho thấy đường hướng ngoại giao của Nhà Trắng đối với Cuba và Iran. Tổng thống Mỹ cho rằng sự chuyển dịch trong chính sách đối với Cuba gần đây đã cho thấy một cách tiếp cận mới, hoàn toàn có thể giúp chấm dứt những di sản ngờ vực lẫn nhau ở Tây bán cầu. Ông hối thúc Quốc hội Mỹ ngay trong năm nay cần khởi động các công việc để dỡ bỏ cấm vận chống Cuba. Đối với chương trình hạt nhân của Tehran, ông chủ Nhà Trắng nêu bật những bước tiến về đàm phán trong thời gian qua, đồng thời nhấn mạnh cơ hội đạt tới một thỏa thuận toàn diện với Iran. Ông cảnh báo, việc Quốc hội Mỹ định thông qua các lệnh cấm vận mới chống Tehran sẽ làm suy yếu các nỗ lực ngoại giao này, tuyên bố sẽ phủ quyết bất kì một nghị quyết nào như vậy.


Hoài Thanh (Theo The Guardian)