Nâng tầm vị thế từ hợp tác quốc tế

Hồ sơ lưu trữ của TTXVN cho thấy ngay từ khi đất nước đang kháng chiến, cơ quan thông tấn non trẻ đã bắt đầu thực hiện công tác đối ngoại: Thỏa thuận hợp tác song phương đầu tiên của ngành là văn bản hợp tác nghiệp vụ giữa Việt Nam Thông tấn xã (VNTTX) và Thông tấn xã Trung ương Triều Tiên (KCNA) ký vào ngày 13/10/1958.

Ba năm sau, năm 1961, VNTTX ký Thỏa thuận đa phương đầu tiên với Tổ chức các hãng thông tấn châu Á-Thái Bình Dương (OANA). Nhắc lại những dấu mốc này để thấy, lãnh đạo VNTTX đã đặt nền móng cho hoạt động hợp tác song phương và đa phương từ hơn nửa thế kỷ qua.

Sau những “viên gạch” nền móng vững chắc đó, cùng với thời gian, công tác đối ngoại của TTXVN cũng có những bước phát triển nhanh chóng. Đất nước căng mình chống giặc ngoại xâm, nhiệm vụ đối nội nặng trĩu trên vai cơ quan thông tấn nhà nước, các nhà báo VNTTX phải “tay súng tay bút,” nhưng nhiệm vụ đối ngoại vẫn không hề bị sao lãng. TTXVN lần lượt thiết lập mối quan hệ hợp tác với các hãng thông tấn xã hội chủ nghĩa và cả một số hãng tư bản, mạng lưới phóng viên thường trú dần mở rộng…

Và ngay trong những năm tháng vô cùng gian khổ đó, thực hiện sự chỉ đạo của lãnh đạo Đảng và Nhà nước, với tinh thần “đồng cam, cộng khổ”, “chung lưng, đấu cật”, lãnh đạo ngành đã quyết định cử nhiều chuyên gia là các phóng viên, biên tập viên và kỹ thuật viên sang đất nước Lào anh em, giúp bạn xây dựng Thông tấn Pathét Lào (KPL) và giúp Campuchia phát triển nguồn nhân lực cho Hãng thông tấn SPK của Campuchia sau này.

Ngày 30/4/1975, Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử thắng lợi, non sông thu về một mối. Sứ mạng của những cán bộ làm công tác đối ngoại ngành trong mấy thập niên sau đó đặt trước yêu cầu cần phải điều chỉnh. Một trong những nhiệm vụ trọng tâm được tổ chức triển khai có hiệu quả của thời kỳ đó là tìm hiểu và tiếp cận với những trang thiết bị tiên tiến về cả in ấn và bán dẫn để có thể trang bị cho hoạt động nghiệp vụ của ngành trong bối cảnh đất nước bị bao vây, cấm vận.

Chính trong những năm tháng khó khăn đó, TTXVN tự hào là một trong những cơ quan báo chí đầu tiên tiếp cận được với công nghệ hiện đại, có hệ thống máy tính để thu phát tin, dần thay thế hệ thống thu phát tin thế hệ trước. Thành quả này có được là nhờ việc đánh giá đúng tầm quan trọng của các phương tiện kỹ thuật trong việc tổ chức thực hiện nhiệm vụ của toàn ngành trong tình hình mới. Các mối quan hệ hữu nghị được thiết lập khi đó đã tiếp tục trở thành nền tảng cho sự phát triển các quan hệ hợp tác quốc tế của TTXVN sau này.

Bên cạnh đó, thành công bước đầu của công cuộc đổi mới đất nước cũng như việc gia nhập Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) của Việt Nam đặt công tác đối ngoại của ngành trong bối cảnh mới. TTXVN nhanh chóng thiết lập và mở rộng quan hệ đối ngoại với cơ quan thông tấn các nước thành viên ASEAN, tham gia tích cực vào Mạng lưới Trao đổi Tin tức ASEAN (ASEAN News Exchange – ANEX).

Một điểm đáng chú ý nữa là TTXVN thời kỳ này đã đăng cai tổ chức các sự kiện khu vực và quốc tế như Hội nghị Ban Chấp hành của OANA, tăng cường tham gia các hoạt động hợp tác thông tin trong khuôn khổ hợp tác của các nước không liên kết, các hoạt động hợp tác của Cộng đồng Pháp ngữ (Francophone)...

Đến năm 2000, TTXVN đã ký tổng cộng 31 thỏa thuận hợp tác với các hãng thông tấn trên khắp thế giới. Quá trình hội nhập quốc tế toàn diện của Việt Nam đã giúp các ngành, trong đó có TTXVN, thực hiện việc ký kết các thỏa thuận hợp tác phù hợp với quy định của Luật ký kết và thực hiện các điều ước quốc tế.

Việc thực thi thỏa thuận hợp tác với các hãng giúp TTXVN có nguồn tài nguyên thông tin phong phú. Ngoài ra, các hãng đối tác cũng hỗ trợ nhiều cho phóng viên thường trú của TTXVN và tạo ra các cơ hội để trao đổi kinh nghiệm nghiệp vụ. Việc trao đổi thông tin với các hãng đối tác tiếp tục là “cánh tay nối dài” để nguồn tin bằng tiếng nước ngoài - tiếng nói chính thức của Đảng và Nhà nước - đến được với công chúng trong khu vực và trên thế giới.

Quá trình giao lưu học hỏi với các đối tác, đặc biệt là các đối tác có trình độ phát triển cao hơn như Kyodo của Nhật Bản, AFP của Pháp, Yonhap của Hàn Quốc, TASS của Nga,... cũng giúp lãnh đạo ngành có thêm cơ sở để đưa ra những định hướng phát triển phù hợp với xu thế phát triển của báo chí trong kỷ nguyên kỹ thuật số, đồng thời việc thực thi các thỏa thuận này cũng giúp TTXVN có ảnh hưởng lớn hơn tại các diễn đàn khu vực và thế giới, hay tổ chức các sự kiện thu hút được sự tham dự của lãnh đạo Đảng, Nhà nước và cả nguyên thủ các quốc gia.

Nếu như trước đây, các thỏa thuận hợp tác giúp TTXVN có thêm nguồn tin và ảnh, thì năm 2010, với sự ra đời kênh Vnews của Trung tâm Truyền hình Thông tấn, TTXVN có thêm một loại hình thông tin mới phục vụ công chúng, công tác đối ngoại cũng đã có sự chuyển biến phù hợp với xu thế phát triển của ngành.

Trong gần một thập kỷ qua, bên cạnh các hoạt động hợp tác truyền thống, TTXVN và các đối tác đã có nhiều hoạt động mới, như hợp tác tổ chức các cuộc triển lãm ảnh vào các dịp lễ trọng. Năm 2010, TTXVN và Tân Hoa xã phối hợp tổ chức triển lãm ảnh nhân kỷ niệm 60 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Trung Quốc. Năm 2012, TTXVN và Yonhap tổ chức triển lãm ảnh nhân kỷ niệm 20 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Hàn Quốc.

Năm 2013, TTXVN và Kyodo đã tổ chức triển lãm ảnh tại Hà Nội và Tokyo đánh dấu 40 năm thiết lập quan hệ Việt Nam-Nhật Bản, cũng là kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ hợp tác giữa hai hãng thông tấn.

Đặc biệt, năm 2013, TTXVN và hãng thông tấn TASS phối hợp tổ chức triển lãm ảnh về quan hệ Việt Nam và Liên bang Nga nhân chuyến thăm chính thức Việt Nam của Tổng thống Nga Vladimir Putin. Lần đầu tiên, một sự kiện do TTXVN tổ chức tại Hà Nội có sự tham dự của hai nguyên thủ quốc gia, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang và Tổng thống Nga V.Putin.

Trong năm 2019, TTXVN cũng ghi dấu một mốc son khác trong công tác đối ngoại khi tổ chức thành công Hội nghị Ban chấp hành Tổ chức các hãng thông tấn châu Á-Thái Bình Dương (OANA) lần thứ 44 tại Hà Nội. Hội nghị có chủ đề “Vì một nền báo chí chuyên nghiệp và sáng tạo”, tập trung vào 3 nội dung mang tính thời sự cao của báo chí hiện nay, gồm: Chiến lược của các hãng thông tấn nhằm ứng phó với việc thay đổi thói quen sử dụng thông tin, tập trung vào các nội dung video và nền tảng YouTube; Tin giả và kiểm chứng thông tin báo chí; Giành lại niềm tin đối với báo chí chính thống.

Đánh giá về công tác đối ngoại của ngành, Phó Tổng giám đốc TTXVN Lê Quốc Minh cho biết hoạt động hợp tác quốc tế, đối ngoại đã giúp nâng cao uy tín trên trường quốc tế của TTXVN. TTXVN từ chỗ tìm kiếm đối tác nước ngoài, nay đã trở thành địa chỉ được các hãng thông tấn tìm đến để thiết lập quan hệ hợp tác. Kế thừa các thành quả đó, thời gian tới TTXVN sẽ tiếp tục đẩy mạnh hợp tác quốc tế để nâng cao hơn nữa vị thế là hãng thông tấn quốc gia, đồng thời cải thiện hiệu quả công tác thông tin, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ chính trị và chuyên môn trong tình hình mới.