Hiện nay tại Việt Nam, hầu hết các sản phẩm thuốc BVTV có hoạt chất glyphosate do Monsanto phân phối cho các doanh nghiệp khác. Trong những năm qua, lượng glyphosate sử dụng ở Việt Nam rất lớn, mỗi năm khoảng 30.000 tấn. Chiếm 30% lượng thuốc BVTV nói chung và chiếm 60% trong nhóm thuốc trừ cỏ. Glyphosate chủ yếu sử dụng cho cây trồng trên cạn. |
Đây sẽ là căn cứ rất mạnh để Cục Bảo vệ thực vật tham mưu, báo cáo lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn loại bỏ hoạt chất glyphosate. Ngày 14/8, ông Hoàng Trung - Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (BVTV- Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) đã khẳng định như vậy khi trao đổi với báo chí về vấn đề này.
Theo ông Trung, trước hết, liên quan đến thuốc BVTV nói chung và nhóm thuốc trừ cỏ, trong đó có hoạt chất glyphosate, từ lâu nay, Việt nam đã phải thực hiện đúng theo quy định của luật pháp cũng như thông lệ quốc tế. Đặc biệt, với thuốc BVTV, đã có hành lang pháp lý rất chặt chẽ nhằm quản lý chặt chẽ việc sử dụng thuốc BVTV dùng trong nông nghiệp.
Ông Trung cho biết, phán quyết của tòa án California cho thấy đây là một bước tiến rất khác so với trước đây. Trước đây đã có nhiều tranh cãi xung quanh vấn đề hoạt chất glyphosate có gây ảnh hưởng sức khỏe con người, cụ thể là có gây ung thư cho người hay không và đến nay vẫn đang còn tranh cãi. Về phía tập đoàn Monsanto, họ cũng có rất nhiều nghiên cứu. Theo báo cáo mà Cục BVTV có được, họ đã làm khoảng 800 nghiên cứu liên quan đến thuốc trừ cỏ này, để chứng minh rằng nó an toàn cho người sử dụng.
Tuy nhiên, bên cạnh đó, Viện Nghiên cứu ung thư quốc tế (IARC) và một loạt cơ quan nghiên cứu khác cũng nghiên cứu và đã xếp hoạt chất glyphosate vào nhóm 2A (nhóm có khả năng gây ung thư cao cho con người).
Thuốc diệt cỏ của Monsanto được bày bán ở Mỹ. Ảnh: AFP/TTXVN |
Chính vì vậy, về phía Cục BVTV đã rất quan tâm và theo dõi sát các vụ việc liên quan đến hoạt chất glyphosate. Năm 2015, khi có sự tranh cãi ở khối châu Âu, Cục BVTV đã báo cáo Bộ NN&PTNT. Nên từ tháng 4/2016, Bộ NN&PTNT đã xem xét và quyết định dừng cho đăng ký mới.
Từ 1/1/2015, khi Luật Bảo vệ và kiểm dịch thực vật có hiệu lực, trong đó quy định rất rõ: Đối với các thuốc BVTV gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người, ảnh hưởng đến môi trường, hiệu lực sinh học thấp, hoạt chất nằm trong phụ lục 3 của Công ước Rotterdam, thì được hiểu là những hoạt chất có đủ bằng chứng để loại ra khỏi danh mục được phép sử dụng tại Việt Nam.
Trên cơ sở quy định của Luật Bảo vệ và kiểm dịch thực vật, Cục BVTV đã tiến hành rà soát lại toàn bộ danh mục thuốc BVTV và cũng xác định các hoạt chất có đầy đủ bằng chứng về mặt khoa học là gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người, ảnh hưởng đến môi trường, hiệu lực sinh học thấp… thì Cục BVTV cũng tiến hành loại bỏ khỏi danh mục được phép sử dụng. Đến bây giờ, Cục đã loại bỏ 6 hoạt chất ra khỏi danh mục với số lượng tên thương phẩm là 1.024. Hiện nay vẫn đang tiếp tục rà soát bởi công việc này không phải ngày một, ngày hai.
Vừa qua, Cục BVTV đã hoàn chỉnh 6 báo cáo về mặt kỹ thuật về 4 hoạt chất, 3 hoạt chất khác cũng đang được xem xét, trong đó có cả hoạt chất glyphosate, để có đầy đủ bằng chứng để từ đó báo cáo lãnh đạo Bộ NN&PTNT để xem xét loại bỏ ra khỏi danh mục thuốc BVTV được phép sử dụng tại Việt Nam.
Ông Trung cho biết thêm, hiện Cục đang tiếp tục hoàn thiện các báo cáo này, trên cơ sở góp ý của các hội đồng khoa học; các ý kiến phản biện từ các tổ chức, cá nhân có liên quan. Các hoạt chất khác có sự đồng thuận rất cao, tuy nhiên riêng báo cáo về hoạt chất glyphosate hiện có 2 luồng ý kiến khác nhau nên Cục BVTV rất thận trọng. Dù báo cáo đã làm xong nhưng vẫn đang tiếp tục lấy ý kiến. Tất cả các thông tin liên quan đến vụ việc của Monsanto, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT cũng như lãnh đạo Cục BVTV rất quan tâm, theo dõi sát và chờ kết quả cuối cùng trong phiên xử phúc thẩm của của Tòa án ở San Francisco, bang California trong 45 ngày tới.
Theo ông Trung, nếu tại phiên tòa phúc thẩm phán quyết giữ nguyên bản án tại phiên sơ thẩm, thì được hiểu rằng họ có đầy đủ căn cứ về mặt khoa học kết luận hoạt chất glyphosate là chất gây ung thư cao đối với con người. Thì ngay lập tức coi đây là một căn cứ rất mạnh để Cục BVTV tham mưu, báo cáo lãnh đạo Bộ NN&PTNT loại bỏ hoạt chất glyphosate.
Phía Monsanto đang phản hồi rất mạnh, bằng cách là họ tìm các bằng chứng để chứng minh rằng hoạt chất glyphosate không gây ung thư.
Tuy nhiên, ông Trung cho rằng, việc phản hồi hay phản ứng của họ là việc của họ. Còn với trách nhiệm là cơ quan quản lý nhà nước, chúng tôi chủ động và đang chờ phán quyết tại phiên xét xử phúc thẩm tại Mỹ; cùng với việc liên hệ với các tổ chức quốc tế, liên hệ với các quốc gia đã ban hành lệnh cấm sử dụng hoạt chất glyphosate, để có đủ bằng chứng chứng minh nó ảnh hưởng sức khỏe con người, là chúng tôi loại bỏ ra khỏi danh mục.
Chính phủ và Bộ NN&PTNT không khuyến khích người dân sử dụng hay quá lạm dụng các biện pháp hóa học, khuyến khích sử dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật trong lĩnh vực BVTV.
"Chúng ta đang hướng đến nền nông nghiệp hữu cơ, một nền nông nghiệp sạch. Định hướng của Quốc hội, Chính phủ, hay ngành nông nghiệp cũng vậy, sản phẩm nông nghiệp làm ra phải đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm; trả lại môi trường trong sạch trong nông nghiệp. Đó là mục tiêu hướng tới", ông Trung nói.
Chính vì vậy, Cục BVTV đang ngày càng siết công tác quản lý thuốc BVTV, đặc biệt là siết chặt đầu vào. Ngoài ra, Cục BVTV liên tục rà soát danh mục thuốc BVTV để tiếp tục loại bỏ các loại thuốc quá cũ, thuốc độc hại mà mình đã có đủ bằng chứng. Đối với hoạt chất glyphosate, ngay khi có đủ bằng chứng gây ảnh hưởng sức khỏe con người, Cục BVTV cho biết sẽ loại bỏ ngay ra khỏi danh mục sử dụng.
Trước đó, như thông tin báo chí đã nêu, sau 3 ngày họp, bồi thẩm đoàn tại Tòa cấp cao San Francisco ngày 10/8 kết luận Monsanto đã không cảnh báo khách hàng về rủi ro ung thư khi sử dụng những loại thuốc diệt cỏ của hãng. Tòa yêu cầu công ty hóa chất Mỹ bồi thường cho nguyên đơn Dewayne Johnson, 46 tuổi, chuyên viên vệ sinh tại một ngôi trường tại California, tổng số tiền 289 triệu USD.
Đây là vụ kiện đầu tiên có liên quan đến cáo buộc thuốc diệt cỏ mang hợp chất glyposate gây ung thư được tòa án Mỹ đưa ra xét xử. Monsanto còn hơn 5.000 vụ kiện tương tự phải xử lý.