Tối 30/1, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đọc bản Thông điệp Liên bang năm 2018 trước lưỡng viện Quốc hội. Trong đó, Tổng thống Trump gọi Trung Quốc là đối thủ của Mỹ cả về kinh tế lẫn quân sự.
Tổng thống Mỹ Donald Trump khi đọc bản Thông điệp Liên bang. Ảnh: AFP |
Trong Thông điệp Liên bang, Tổng thống Trump cam kết đẩy mạnh quốc phòng Mỹ để đối trọng với “mối đe dọa” từ Trung Quốc và Nga. Ngoài ra, qua Chiến lược Quốc phòng công bố tháng 1, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis cho rằng Washington cần tái tập trung vào Trung Quốc và Nga sau một thập kỷ dồn lực chống khủng bố ở Trung Đông.
Tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (Hong Kong, Trung Quốc) đánh giá đây là dấu hiệu cho thấy Mỹ đang đặt các đối thủ vào trọng tâm chiến lược quốc gia. Các nhà phân tích cho rằng cách nhìn của Tổng thống Trump khá khác biệt với những người tiền nhiệm coi Trung Quốc là đối tác mặc dù có cạnh tranh về kinh tế.
Năm 2000, Tổng thống Mỹ Bill Clinton khi phát biểu trước Quốc hội đã khuyến khích Mỹ ủng hộ Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). 6 năm sau, Tổng thống George W Bush gọi Trung Quốc là một trong những “đối thủ mới”, cùng với Ấn Độ, trên “mặt trận kinh tế”. Đến năm 2016, Tổng thống Barack Obama nhận định Mỹ không thể để Trung Quốc viết lại luật thương mại toàn cầu.
Ông Teng Jianqun tại Viện Nghiên cứu Quốc tế Trung Quốc đánh giá có khác biệt lớn về cách Mỹ và Trung Quốc nhìn nhận mối quan hệ của hai quốc gia. Theo ông Teng, các quan chức Trung Quốc thường lạc quan về mối quan hệ song phương nhưng phía Mỹ lại không như vậy.
Phản ứng về phát biểu của Tổng thống Trump tối 30/1, Trung Quốc đã kêu gọi Mỹ từ bỏ phương pháp “chiến tranh lạnh”. Ngày 1/2, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh nêu rõ: “Ngay cả khi tồn tại những khác biệt, hai quốc gia vẫn có nhiều mối quan tâm chung hơn là bất đồng. Lịch sử và thực tế cho thấy hợp tác là lựa chọn đúng đắn duy nhất”.
Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường trong khi đó nói: “Tôi hy vọng rằng Mỹ có quan điểm khách quan và toàn diện về quan hệ Trung-Mỹ, mở rộng quan tâm chung và xử lý các khác biệt”.