Lãnh đạo đảng Tiến bước (MFP) đồng thời là ứng viên Thủ tướng Thái Lan Pita Limjaroenrat tại trụ sở Quốc hội ở Bangkok ngày 13/7. Ảnh: AFP/TTXVN
Sau khi phiên họp được triệu tập, các bên sẽ được yêu cầu đề cử các ứng cử viên, yêu cầu phải có sự ủng hộ của 50 thành viên.
Cuộc bỏ phiếu là một cuộc bỏ phiếu mở. Mỗi người trong số 750 nhà lập pháp sẽ được đọc tên theo danh sách thứ tự bảng chữ cái để nói lên lựa chọn của mình. Để trở thành Thủ tướng, một ứng viên cần có 376 phiếu bầu - chiếm hơn một nửa số ghế quốc hội.
Nếu không ai đạt đến ngưỡng đó, một cuộc bỏ phiếu khác sẽ được lên lịch trình. Các ứng cử viên tương tự có thể được đưa ra một lần nữa hoặc những ứng cử viên mới có thể được đề cử bổ sung. Quá trình này được lặp lại cho đến khi một ứng cử viên nhận được 376 phiếu bầu. Không có giới hạn về thời gian đối với quy trình bầu thủ tướng Thái Lan mới.
Trong thời gian chuẩn bị cho cuộc bầu cử ngày 14/5, các đảng được yêu cầu trình danh sách các ứng cử viên Thủ tướng tiềm năng. Bất kỳ đảng nào giành được ít nhất 25 trong số 500 ghế ở hạ viện đều có thể đề cử một tên ứng viên để đưa ra bỏ phiếu.
Hiện tại có 9 người đủ điều kiện, bao gồm ông Pita Limjaroenrat thuộc đảng Tiến bước, ông trùm bất động sản Srettha Thavisin thuộc đảng Pheu Thai và Paetongtarn Shinawatra, con gái cựu thủ tướng Thaksin Shinawatra. Ở các đảng đối lập, những ứng viên đủ điều kiện bao gồm Phó Thủ tướng và bộ trưởng y tế sắp mãn nhiệm, Anutin Charnvirakul, cựu chỉ huy quân đội bảo hoàng và lãnh đạo chính quyền Prawit Wongsuwan, Thủ tướng đương nhiệm Prayuth Chan-ocha. Mặc dù ngày 11/7, Thủ tướng Prayuth tuyên bố rút lui khỏi chính trường nhưng vẫn đủ điều kiện.
Hiến pháp cũng có quy định cho phép một người bên ngoài được đề cử nhưng cần có 2/3 ghế ủng hộ, tương đương 500 nhà lập pháp.
Hiện, ứng viên tiềm năng nhất cho vị trí thủ tướng mới của Thái Lan là ông Pita. Cựu Giám đốc điều hành ứng dụng gọi xe Grab từng có thời gian học tập tại Mỹ này nhận được sự ủng hộ đông đảo từ liên minh 8 bên.
Liên minh của Pita hiện nắm giữ 312 ghế, vì vậy ông cần thêm 64 phiếu bầu từ các đảng khác hoặc từ các thượng nghị sĩ khác. Tuy nhiên, điều này sẽ không dễ dàng.
Chương trình nghị sự của đảng Tiến bước, bao gồm các cải cách đối với các thể chế như quân đội, có thể bị nhiều thượng nghị sĩ bảo thủ phản đối vì quá mới mẻ.
Một vài diễn biến bất ngờ vào đêm trước cuộc bỏ phiếu cũng có thể đã làm sứt mẻ hình ảnh của Pita và cơ hội nhận được số phiếu cần thiết của ông. Trong ngày 12/7, Tòa án Hiến pháp đã đồng ý tiếp nhận đơn khiếu nại đối với Pita và đảng Bước tiến về chính sách đối với Luật khi quân, chỉ vài giờ sau khi ủy ban bầu cử đề nghị Pita bị loại khỏi tư cách là nhà lập pháp vì vi phạm quy tắc cổ phần.
Trong một đòn giáng khác, đảng Dân chủ cũng xác nhận 25 nhà lập pháp của họ sẽ không ủng hộ Pita vì quan điểm của đảng Tiến bước đối với Luật khi quân.
Đảng Tiến bước có thể đã tính toán sai trước cuộc bầu cử khi chỉ định Pita là ứng cử viên Thủ tướng tiềm năng duy nhất của họ. Mặc dù ông có thể được đề cử một lần nữa, nhưng đối tác liên minh đảng Pheu Thai có thể nắm bắt cơ hội để đề cử một trong những ứng cử viên của mình và điều này có thể làm thay đổi đáng kể động lực của liên minh.