Người dân biểu tình phản đối sắc lệnh cấm nhập cảnh mới của Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Washington, DC ngày 11/3. Ảnh: AFP/TTXVN |
Trong phán quyết đưa ra ngày 16/3 - ngày sắc lệnh chính thức có hiệu lực, Thẩm phán Theodore Chuang tuyên bố bên nguyên gồm Liên hiệp Tự do dân chủ Mỹ và Trung tâm Luật nhập cư quốc gia đã chứng minh được rằng điều khoản cấm nhập cảnh của sắc lệnh trên là một lệnh cấm đối với người Hồi giáo. Vì vậy, văn kiện này đã vi phạm Hiến pháp Mỹ về đảm bảo tự do tôn giáo. Tuy nhiên, phán quyết của Thẩm phán Chuang không ngăn chặn điều khoản cấm người tị nạn của sắc lệnh mới do cho rằng bên nguyên không chứng minh được tính phân biệt tôn giáo của điều khoản này.
Trước đó, một thẩm phán liên bang Mỹ tại Hawaii cũng ra phán quyết
ngăn chặn sắc lệnh của Tổng thống Trump, song chỉ có hiệu lực tạm thời, trong khi phán quyết của Thẩm phán Chuang lại tương tự như một lệnh huấn thị sơ bộ sẽ có hiệu lực vô thời hạn nếu vụ kiện vẫn tiếp tục.
Phán quyết ngày 15/3 của Thẩm phán liên bang Derrick Watson tại bang Hawaii đã hủy bỏ trên quy mô toàn quốc điều khoản thứ 2 và thứ 6 trong sắc lệnh nhập cư mới của Tổng thống Trump liên quan đến việc cấm công dân 6 nước có người Hồi giáo chiếm đa số và việc đình chỉ chương trình nhập cư cho người tị nạn trong 120 ngày. Phán quyết này là rào cản pháp lý đầu tiên đối với sắc lệnh hạn chế nhập cảnh được công bố hồi đầu tháng 3. Dự kiến, tòa án tại bang Washington sẽ sớm ra phán quyết tiếp tục gây bất lợi cho sắc lệnh này.
Phản đối các phán quyết này, Nhà Trắng cùng ngày tuyên bố sắc lệnh trên là hợp pháp, đồng thời cho rằng các thẩm phán vượt quá thẩm quyền. Trong một thông cáo riêng, Bộ Tư pháp Mỹ khẳng định sẽ tiếp tục bảo vệ sắc lệnh này, nhấn mạnh văn kiện không mang tính phân biệt tôn giáo. Dự kiến trong vài ngày tới, cơ quan này sẽ kháng cáo đối với cả hai phán quyết trên. Trước đó, Tổng thống Trump tuyên bố sẽ theo đuổi vụ kiện lên tới Tòa án Tối cao nếu cần thiết.
Sắc lệnh hạn chế nhập cư mới được Tổng thống Trump ký hôm 6/3 với nhiều điều chỉnh so với sắc lệnh cũ công bố hồi cuối tháng 1. Theo đó, hủy bỏ các lệnh hạn chế nhập cư đối với công dân Iraq, 1 trong 7 quốc gia nằm trong “danh sách đen” cấm nhập cảnh của sắc lệnh trước đây, cũng như những người có quy chế định cư lâu dài tại Mỹ (tức là sở hữu Thẻ xanh) hoặc đang có thị thực hợp lệ. Ngoài ra, công dân Syria không còn bị cấm vào Mỹ vô thời hạn như sắc lệnh đầu tiên.