Nảy lửa cuộc chiến giành thị trường thịt chay tại Trung Quốc

Việc khủng hoảng dịch tả lợn châu Phi và cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đang đẩy giá thịt lợn lên cao kỷ lục ở quốc gia đông dân nhất thế giới này, qua đó đóng góp phần làm cho cuộc cạnh tranh thị trường thịt chạy thêm nảy lửa. Bên cạnh các “tay chơi” mới như Zhenmeat và Starfield, những công ty sản xuất thịt chay từ thực vật lâu năm, trong đó có Whole Perfect Food, đều đang tung ra sản phẩm mới. 

Giá cổ phiếu của công ty sản xuất giăm-bông Jinzi Ham đã tăng 50% trong một tuần sau khi tuyên bố sẽ bán thịt làm từ protein thực vật. Hãng MYS Group cũng tuyên bố đã bắt tay vào nghiên cứu sản phẩm thịt chạy tương tự. 

Tuy nhiên, khác với hai công ty Impossible Foods hay Beyond Meat, phần lớn công ty Trung Quốc không sản xuất bánh kẹp thịt (burger), thay vào đó là chú trọng vào các món truyền thống như bánh bao, bánh trung thu hoặc thịt viên, và chọn hương vị thịt lợn thay vì thịt bò. 

“Các nhà sản xuất Mỹ và châu Âu đều giàu kinh nghiệm với món rán, quay và nước, chúng tôi có nền văn hóa ẩm thực cùng công thức nấu nướng khác”, ông Zhou Qiyu, Giám đốc makerting tại Whole Perfect Food cho biết.

Khẩu vị người địa phương

Thành lập chừng 1 năm nay, Zhenmeat (nghĩa là thịt quý) được truyền thông nhà nước Trung Quốc đánh giá là đối thủ cạnh tranh xứng tầm của Beyond Meat sau khi công ty sử dụng “thịt” làm từ protein hạt đậu trong bánh trung thu. 

Nhà đồng sáng lập Zhenmeat, ông Vince Lu cho biết công ty này đã hợp tác với nhà sản xuất mỳ Yantai Shuangta Foods để cho ra mắt thịt viên và bánh bao chay. Ông nói: “Chúng tôi đang phân tích hương vị của thịt lợn để tạo ra sự khác biệt giữa đối thủ cạnh tranh từ Mỹ”. 

Trong khi đó, Whole Perfect Food với thâm niên 20 năm trong ngành sản xuất món ăn chay cho người theo đạo Phật tại Trung Quốc, mới đây cũng ra mắt loại xúc xích làm từ đậu nành và đậu Hà Lan. Xúc xích của Whole Perfect Food có đến 40 loại hương vị, trong đó có thịt bò cay Tứ Xuyên.

Thị trường thịt chay Trung Quốc đã tăng trưởng 33,5% kể từ năm 2014 lên mốc 9,7 tỷ USD năm ngoái. Euromonitor dự  đoán ngành công nghiệp này sẽ trị giá 11,9 tỷ USD năm 2023. 

Impossible Foods xác nhận Trung Quốc Đại lục chính là thị trường nước ngoài số 1 của hãng này để mở rộng trong tương lai. Impossible Foods tuyên bố sản phẩm bánh kẹp thịt của họ sẽ dễ dàng được người Trung Quốc đón nhận.   

Hãng thực phẩm của Mỹ này vừa sử dụng sản phẩm thịt chay để chế biến món ăn, ví dụ như món bánh bao Đầu Lân tại một hội chợ hàng nhập khẩu cao cấp ở Thượng Hải. Impossible Foods cho hay đang phát triển nhiều sản phẩm chay của các thực phẩm khác nhau, trong đó có thịt lợn, song hiện chưa có kế hoạch thương mại hóa chúng. 

Giám đốc Beyond Meat Seth Goldman cũng chia sẻ với Reuters về kế hoạch sản xuất thịt chay cho thị trường Trung Quốc. Công ty này đặt mục tiêu bắt đầu sản xuất tại châu Á vào cuối năm sau trước khi mở rộng sang Trung Quốc. 

Hương vị là số 1

Người dân Trung Quốc chẳng hề lạ lẫm với các công thức chế biến sử dụng thực vật để giả hương vị giống thịt. Nhiều năm qua, họ đã ăn đậu phụ và thịt chay làm từ đậu nành. 

Matilda Ho, Giám đốc quản lý công ty công nghệ thực phẩm Bits x Bites ở Thượng Hải, đánh giá quan trọng hơn hết, các nhà sản xuất thịt chay sẽ cần làm ra những sản phẩm thật ngon miệng để thu hút thực khách chuyển từ thịt thật sang ăn thịt chay. 

“Nếu bạn chỉ đơn thuần sử dụng protein từ đậu hay đậu nành và thêm vào nhiều loại phụ gia để khiến chúng bám dính vào nhau rồi bán ra thị trường thì chẳng có chút sáng tạo nào cả. Hương vị thực sự nhàm chán. Từ quan điểm của một người tiêu dùng, tôi không tin nhu cầu sử dụng có thể ngang bằng với nguồn cung”, bà Ho nói. 

Kết cấu của thực phẩm cũng là một chìa khóa thành công. Zhang Xinliang, người sáng lập hãng thịt chay Ningbo Sulian Food 6 năm tuổi đã chỉ ra điểm khác biệt trong cách chế biến giữa người Trung Quốc và phương Tây. “Kết cấu của thịt viên Dương Châu rất mềm trong khi thịt viên thả lẩu lại giòn. Thực phẩm chay của nước ngoài sẽ không thành công tại Trung Quốc vì chúng không hợp với khẩu vị người Trung Quốc”. 

Nhân tố dịch tả lợn châu Phi

Quy mô lớn của thị trường đồng nghĩa với nhiều cơ hội và thời cơ. Trung Quốc mới đây phải đối mặt với tình trạng giá thịt lợn tăng cao sau khi dịch tả lợn châu Phi hoành hành, khiến một nửa đàn lợn ở nước này bị xóa sổ. Cuộc chiến thương mại bầm dập với Mỹ cũng đã làm tăng giá thịt bò và các sản phẩm thịt khác.

Bà Matilda Ho đánh giá xu hướng thịt chay sẽ xuất hiện tại Trung Quốc song không nhanh chóng. Các nhà sản xuất có thể dựa trên nhu cầu của giới trẻ Trung Quốc, những người theo đuổi xu hướng thực phẩm và thích thử các món ăn mới. Trong số họ phải kể đến cô Liu Dongyang, 23 tuổi, một người ăn chay đã vượt qua quãng đường 160km từ quê nhà Quảng Châu để thử món bánh kẹp chay của Impossible Foods tại Hong Kong. 

Cô cho hay sự ồn ào xung quanh xu hướng thịt chay từ thực vật đã khiến những người bạn ăn thịt của cô quan tâm đến chế độ ăn thuần chay. “Các bạn của tôi từng nghĩ rau và thịt là hai dạng thực phẩm hoàn toàn khác biệt. Nhưng giờ đây, khi chúng tôi đến nhà hàng phục vụ món chay, họ đều hứng thú”, cô gái trẻ chia sẻ.