Hàng triệu lao động ở Ấn Độ bỏ việc làm

Thất vọng vì không thể tìm được công việc phù hợp, hàng triệu người Ấn Độ, đặc biệt là phụ nữ, đã quyết định rời khỏi lực lượng lao động. Đây là dữ liệu mới nhất do Trung tâm Giám sát Kinh tế Ấn Độ (CMIE) Pvt, công ty nghiên cứu tư nhân ở Mumbai, công bố gần đây.

Ấn Độ đang đặt cược vào nguồn lao động trẻ nhằm thúc đẩy tăng trưởng ở một trong những nền kinh tế mở rộng nhanh nhất thế giới. Song tình trạng người trẻ không muốn kiếm việc làm đã trở thành một điềm báo đáng lo ngại. Tỷ lệ tham gia lao động nói chung ở Ấn Độ đã giảm từ 46% trong năm 2017 xuống 40% vào năm 2022. Đối với phụ nữ, tỷ lệ này còn rõ rệt hơn. Đáng báo động, khoảng 21 triệu người Ấn Độ đã rời khỏi lực lượng lao động, chỉ còn 9% dân số đủ điều kiện tuyển dụng hoặc đang tìm kiếm việc làm.

Hiện nay, có khoảng hơn một nửa trong số 900 triệu người trong độ tuổi lao động hợp pháp ở Ấn Độ không muốn tìm việc làm. Con số này gần bằng dân số của cả Mỹ và Nga cộng lại.

Theo ông Kunal Kundu, nhà kinh tế tại Societe Generale GSC Pvt ở Bengaluru, cho biết: “Tình trạng này cho thấy Ấn Độ khó có thể đạt mức tăng trưởng mà dân số trẻ mang lại. Ấn Độ có thể sẽ vẫn rơi vào ‘bẫy’ thu nhập trung bình, và mô hình trưởng hình chữ K sẽ càng thúc đẩy sự bất bình đẳng.”

Ấn Độ đang phải đối mặt với vô số thách thức xung quanh vấn đề tạo công ăn việc làm cho người dân. Với khoảng 2/3 dân số trong độ tuổi từ 15 đến 64, tình trạng cạnh tranh việc làm ngoài lao động chân tay rất khốc liệt. Trong khi đó, các công việc nhà nước ổn định thường thu hút hàng triệu đơn xin việc và khả năng tìm đầu vào ở các công ty kỹ thuật hàng đầu thực tế vô cùng khó khăn.

Mặc dù Thủ tướng Narenda Modi luôn ưu tiên tạo việc làm cho người lao động, nhằm phấn đấu đạt mục tiêu kỷ nguyên vàng tăng trưởng, song việc giải quyết các bài toán nhân khẩu học của chính phủ vẫn còn nhiều hạn chế. Theo báo cáo năm 2020 của Viện McKinsey Global, Ấn Độ cần tạo ra ít nhất 90 triệu việc làm phi nông nghiệp mới vào năm 2030 để bắt kịp tốc độ tăng trưởng toàn cầu. Điều này đòi hỏi tăng trưởng GDP hàng năm của Ấn Độ đạt từ 8% đến 8,5%.

Shivani Thakur, 25 tuổi, vừa bỏ việc ở khách sạn vì thời gian làm việc không ổn định. Shivani chia sẻ: “Tôi đang phụ thuộc từng xu vào người khác”.

Theo giới chuyên gia, thất bại trong việc tạo công ăn việc làm cho lao động trẻ có thể đẩy Ấn Độ trượt khỏi con đường trở thành một quốc gia phát triển. Mặc dù đã đạt được những bước tiến lớn trong việc tự do hóa nền kinh tế, thu hút sự tham gia của các công ty lớn – như Apple và Amazon, nhưng tỷ lệ phụ thuộc của Ấn Độ sẽ sớm gia tăng. Các nhà kinh tế lo ngại nước này có thể bỏ lỡ cơ hội thu được lợi ích nhân khẩu học. Nói cách khác, người Ấn Độ có thể trở nên già hơn, nhưng không giàu hơn.

Tình trạng suy giảm lao động đã trở nên nghiêm trọng từ trước đại dịch COVID-19. Vào năm 2016, sau khi chính phủ cấm hầu hết các loại tiền giấy trong nỗ lực loại bỏ “tiền bẩn”, nền kinh tế Ấn Độ đã suy thoái. Việc áp dụng thuế bán hàng trên toàn quốc cùng thời điểm này cũng đặt ra thách thức mới cho quốc gia 1,4 tỷ dân. Ngoài ra, Ấn Độ cũng đang phải vật lộn để thích ứng với quá trình chuyển đổi từ nền kinh tế phi chính thức sang chính thức.

Có nhiều lý do khiến tỷ lệ tham gia lao động ở Ấn Độ giảm mạnh. Những người thất nghiệp ở Ấn Độ thường là sinh viên mới ra trường hoặc nội trợ. Nhiều người trong số họ sinh sống nhờ thu nhập từ tiền cho thuê nhà, tiền lương hưu của các thành viên cao tuổi trong gia đình, hoặc khoản hỗ trợ của chính phủ. 

Đối với phụ nữ, lý do khiến họ quyết định bỏ việc liên quan đến sự an toàn và trách nhiệm với gia đình. Nhiều người muốn dành thời gian chăm sóc gia đình hơn. Mặc dù chiếm 49% dân số Ấn Độ, nhưng phụ nữ chỉ đóng góp 18% hiệu suất kinh tế của nước này, bằng một nửa mức trung bình toàn cầu.

Chuyên gia Mahesh Vyas tại CMIE cho biết: “Có ít phụ nữ tham gia vào lực lượng lao động vì công việc thường không phù hợp với họ. Chẳng hạn, đàn ông sẵn sàng chuyển nơi ở để theo đuổi công việc phù hợp với họ, phụ nữ ít có khả năng sẵn sàng làm điều đó. Tình trạng này đang diễn ra trên quy mô rất lớn”.

Chính phủ Ấn Độ đang nỗ lực tìm giải pháp giải quyết thực trạng này. Giới chức đã đưa ra kế hoạch nâng độ tuổi kết hôn tối thiểu của phụ nữ lên 21 tuổi. Điều đó có thể cải thiện lực lượng lao động bằng cách giải phóng phụ nữ, giúp họ theo đuổi giáo dục đại học và sự nghiệp.

Song việc thay đổi kỳ vọng trong văn hóa có lẽ là điều khó khăn nhất. Sau khi tốt nghiệp đại học, Thakur bắt đầu làm nghệ sĩ Mehndi tại một khách sạn 5 sao ở thành phố Agra. Cô kiếm được khoảng 20.000 rupee (6 triệu đồng)/tháng. Nhưng do công việc thường kéo dài đến khuya, bố mẹ Thakur đã yêu cầu cô nghỉ việc trong năm nay. Họ đang lên kế hoạch kết hôn cho Thakur. Cô nói cuộc sống độc lập về tài chính đang dần tuột mất khỏi tầm tay.

“Tương lai đang bị hủy hoại trước mắt tôi. Tôi đã thử mọi cách để thuyết phục cha mẹ mình, nhưng chẳng có kết quả gì”, Thakur nói.