Biến thể mới có quá nhiều đột biến khiến giới khoa học bắt đầu lo ngại.
Một biến thể mới có độ đột biến cao của virus gây bệnh COVID-19 đang khiến các quốc gia phải cảnh giác trong lúc các nhà khoa học cố gắng tìm hiểu xem nó đã lây lan ở mức độ nào và khả năng miễn dịch của chúng ta trước biến thể này ra sao.
Biến thể mới - được giới khoa học gọi là BA.2.86 và truyền thông xã hội đặt biệt danh là Pirola - có hơn 30 axit amin thay đổi ở protein gai so với “tổ tiên” của nó là biến thể phụ BA.2 của Omicron - theo Tiến sĩ Jesse Bloom, nhà nghiên cứu sự tiến hóa của virus tại Trung tâm Ung thư Fred Hutchinson ở Seattle (Mỹ).
Ông Bloom đăng trên trang web phòng thí nghiệm của mình: “Điều này làm cho nó có một bước nhảy tiến hóa về tương đương với bước ban đầu đã tạo ra Omicron”.
Tổ chức Y tế Thế giới đã chỉ định BA.2.86 là “biến thể đang được theo dõi” vào ngày 17/8 vừa qua, một chỉ định khuyến khích các quốc gia theo dõi và báo cáo các trình tự gien mà họ phát hiện.
“Một biến thể đang được theo dõi” gây ra bệnh nghiêm trọng hơn hoặc tránh né được vaccine hay phương pháp điều trị hiện có có thể được nâng cấp lên danh sách các “biến thể cần quan tâm” của WHO. Trước đây, các biến thể XBB.1.5, XBB.1.16 và EG.5 đã được liệt kê dưới dạng các biến thể được quan tâm. WHO đã không chỉ định bất kỳ biến thể đáng lo ngại nào trong số này.
Tuy đến nay mới chỉ có sáu trình tự gien BA.2.86 đã được báo cáo ở bốn quốc gia, nhưng các nhà dịch tễ học lo lắng rằng con số đó chưa mang tính đại diện vì việc giám sát các biến thể trên toàn thế giới đã bị hủy bỏ.
Biến thể Pirola mới được phát hiện bởi các nhà khoa học ở Israel vào ngày 13/8. Sau đó, Đan Mạch đã báo cáo ba trình tự gien của biến thể này. Hai trình tự khác đã được báo cáo lần lượt ở Mỹ và Anh.
“Thật bất thường khi virus corona thay đổi đáng kể như vậy và phát triển 30 đột biến mới. Lần cuối cùng chúng ta chứng kiến sự thay đổi lớn như vậy là khi Omicron xuất hiện”, ông Morten Rasmussen, nhà nghiên cứu cấp cao tại Statens Serum Institut (SSI) cho biết trong một thông báo về biến thể này.
Ba trường hợp ở Đan Mạch là những cư dân sống ở các vùng khác nhau của đất nước, những người dường như không có liên hệ với nhau – theo SSI.
Các nhà khoa học của SSI nhấn mạnh rằng vẫn còn quá sớm để nói bất cứ điều gì về mức độ nghiêm trọng hoặc khả năng lây lan của biến thể mới. Họ đang trong quá trình theo dõi các biến thể virus này phát triển để thử nghiệm xem khả năng nó chống lại ra sao trước các kháng thể của con người.
Tuy nhiên, Tiến sĩ Mandy Cohen, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ, cho biết hôm 18/8 rằng biến thể mới không đáng báo động.
“Tôi nghĩ những gì chúng ta đang thấy là các cơ chế phát hiện mà chúng ta áp dụng đang hoạt động”, bà Cohen nói với CNN. “Chúng ta đã chuẩn bị sẵn sàng hơn bao giờ hết để phát hiện và ứng phó với những thay đổi của virus gây COVID-19.
“Chúng tôi đang theo dõi dòng biến thể mới này. Nó có những đột biến làm cho nó khác biệt với các dòng khác đang lưu hành. Và tiếp theo câu hỏi sẽ là điều đó có nghĩa gì? Chúng có tăng lên không, có nhiều ca mắc hơn không? Hay nó sẽ lụi tàn và không còn là một biến thể đáng lo ngại nữa?”, bà Cohen nói.
Trong một đánh giá mối đe dọa mới về biến thể Pirola, ngày 18/8, Cơ quan An ninh Y tế Anh (UKHSA) cho biết thực tế là các trình tự gien của biến thể này ở bốn quốc gia khác nhau rơi vào những người không có lịch sử đi lại rộng rãi gần đây, và điều đó “cho thấy rằng đã có sự lây truyền quốc tế”.
Báo cáo cho biết các trình tự đã được tìm thấy rất giống nhau, điều này có thể chỉ ra rằng chúng mới xuất hiện gần đây và đang lan truyền nhanh chóng, mặc dù UKHSA lưu ý rằng mức độ tin cậy trong đánh giá này hiện vẫn thấp cho đến khi có nhiều trình tự gien hơn.
Các nhà nghiên cứu tại Đại học Michigan, phòng thí nghiệm tìm thấy trình tự gien của Pirola tại Mỹ, không cung cấp thông tin về bệnh nhân và nói rằng vụ việc đang được điều tra bởi sở y tế của tiểu bang.
Hồi tháng 3, Nhà Trắng đã lặng lẽ thăm dò ý kiến của khoảng hơn chục chuyên gia về COVID-19, những người theo dõi quá trình phát triển của virus SARS-CoV-2 để tham vấn về khả năng xuất hiện một biến thể đột biến cao trong vòng hai năm tới. Hầu hết các chuyên gia đã chốt tỷ lệ xảy ra ở đâu đó trong khoảng từ 10% đến 20%.
Biến thể hậu duệ của XBB, EG.5 hiện là biến thể chiếm ưu thế ở Mỹ, ước tính gây ra khoảng 20% tổng số ca nhiễm COVID-19 mới ở quốc gia này. Biến thể phổ biến tiếp theo, FL.1.5.1, đã phát triển nhanh chóng và hiện gây ra khoảng 13% trong tổng số các ca mắc mới, theo công cụ theo dõi biến thể của CDC Mỹ.