Binh sĩ Philippines tuần tra tại thành phố Marawi thuộc đảo Mindanao. Ảnh minh họa: AFP/TTXVN
Tại một sự kiện trực tuyến do Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế của Mỹ tổ chức nhân kỷ niệm 70 năm Hiệp ước Phòng thủ chung Philippines - Mỹ, Bộ trưởng Lorenzana nhấn mạnh cần phải "nâng cấp" và "cập nhật" mối quan hệ đồng minh này và làm rõ "mức độ cam kết của Mỹ".
Mối quan hệ đồng minh Mỹ - Philippines đã nồng ấm trở lại với việc cuối tháng 7 vừa qua, hai bên nhất trí khôi phục hoàn toàn Thỏa thuận Các lực lượng thăm viếng (VFA) ký năm 1998, cho phép triển khai binh sĩ Mỹ trên lãnh thổ Philippines.
Việc khôi phục hoàn toàn thỏa thuận được thực hiện hơn 1 năm sau khi Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte thông báo với phía Mỹ về việc sẽ hủy bỏ thỏa thuận do bất bình đối với việc một thượng nghị sỹ nước này bị từ chối cấp thị thực nhập cảnh Mỹ. Tuy nhiên thời gian qua, Philippines đã hai lần đình chỉ quyết định hủy thỏa thuận.
Phát biểu ngày 30/7 tại buổi tiếp Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin, Bộ trưởng Lorenzana nhấn mạnh, việc khôi phục hoàn toàn thỏa thuận cho thấy mối quan hệ giữa hai nước vẫn đang đi đúng hướng. Ông nhấn mạnh: “Tổng thống Philippines đã quyết định thu hồi hoặc rút lại thư hủy bỏ đối với VFA. Thỏa thuận hiện có hiệu lực hoàn toàn và chúng tôi đang tiếp tục thảo luận với Mỹ về các cuộc diễn tập tương lai theo khuôn khổ thỏa thuận”.
VFA đặt ra những quy định về việc luân chuyển hàng nghìn binh sĩ Mỹ đến và rời khỏi Philippines để tham gia các cuộc tập trận và diễn tập. Việc chấm dứt thỏa thuận sẽ là đòn giáng mạnh vào liên minh lâu đời nhất của Mỹ ở châu Á.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin khẳng định tầm quan trọng của thỏa thuận, đồng thời nhấn mạnh quyết định này sẽ củng cố hơn nữa liên minh Hiệp ước Phòng thủ của hai quốc gia: “Các quốc gia đang phải đối mặt với một loạt thách thức, từ khủng hoảng khí hậu đến đại dịch. Trong bối cảnh đó, một liên minh Mỹ - Philippines mạnh mẽ sẽ vẫn là yếu tố quan trọng đối với an ninh, ổn định và thịnh vượng của Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Thỏa thuận các lực lượng thăm viếng được khôi phục hoàn toàn sẽ giúp chúng ta cùng nhau đạt được mục tiêu đó".
Các nhà phân tích nhận định, với chính sách ngoại giao của Mỹ nhằm xây dựng lại quan hệ với các nước đồng minh và đối tác nhằm đối phó với các thách thức, trọng tâm của Mỹ cũng đang hướng tới khu vực châu Á.