Các container trên tàu Maersk Gibraltar của Maersk ở cảng Algeciras, Tây Ban Nha ngày 19/1. Ảnh: Reuters
Theo hãng tin Reuters ngày 19/12, các cuộc tấn công trong những ngày gần đây nhằm vào các tàu trên tuyến đường vận chuyển quan trọng ở Biển Đỏ đã làm dấy lên lo ngại về một đợt gián đoạn nữa đối với thương mại quốc tế sau đại dịch COVID, khiến lực lượng quốc tế do Mỹ dẫn đầu phải tuần tra các vùng biển gần Yemen.
Biển Đỏ nối với Địa Trung Hải bằng kênh đào Suez, tạo ra tuyến đường vận chuyển ngắn nhất giữa châu Âu và châu Á. Khoảng 12% lưu lượng vận tải đường biển thế giới đi qua kênh đào này.
Các hãng tàu biển lớn như Hapag Lloyd, MSC và Maersk, tập đoàn dầu BP, tập đoàn tàu chở dầu Frontline cho biết họ sẽ tránh tuyến Biển Đỏ và đi qua Mũi Hảo Vọng ở miền Nam châu Phi.
Tuy nhiên, nhiều tàu vẫn đi qua Biển Đỏ. Dữ liệu theo dõi tàu của tập đoàn LSEG cho thấy một số tàu đã có bảo vệ vũ trang.
Theo LSEG, ít nhất 11 tàu container đang neo đậu ở Biển Đỏ giữa Sudan và Saudi Arabia. Các container này đã đi qua kênh đào Suez và đang di chuyển về phía Yemen, chở theo hàng tiêu dùng và ngũ cốc đến các quốc gia Singapore, Malaysia và Các tiểu vương quốc Arab thống nhất. Bốn tàu container của MSC ở Biển Đỏ đã tắt bộ thu phát kể từ ngày 17/12, có khả năng là để tránh bị phát hiện.
Ông Ioannis Papadimitriou, nhà phân tích vận tải hàng hóa cấp cao tại Vortexa, cho biết một số tàu đang cố gắng che giấu vị trí bằng cách chuyển tín hiệu đến các địa điểm khác để đề phòng khi đi vào bờ biển Yemen.
Ngày 15/12, tập đoàn Maersk của Đan Mạch đã tạm dừng tất cả các chuyến hàng container qua Biển Đỏ sau một sự cố liên quan tàu Maersk Gibraltar một ngày trước đó. Một số tàu đang neo đậu ở Biển Đỏ là tàu của Maersk.
Ngày 19/12, Maersk cho biết các tàu từng có lộ trình qua Biển Đỏ và Vịnh Aden đã tạm dừng di chuyển và sẽ đổi sang tuyến đường quanh châu Phi.
Động thái của các hãng vận tải biển diễn ra trong bối cảnh lực lượng Houthi ở Yemen tuyên bố hỗ trợ người Palestine đang bị Israel bao vây ở Dải Gaza bằng cách tấn công các tàu thuyền trên các tuyến đường vận chuyển quan trọng, thậm chí bắn máy bay không người lái và tên lửa vào Israel.
Mới đây, ngày 18/12, lực lượng Houthi đã tấn công hai tàu vận tải thương mại ở phía Nam Biển Đỏ.
Các nguồn tin trong ngành cho biết tác động đến thương mại toàn cầu sẽ phụ thuộc vào thời gian khủng hoảng kéo dài, nhưng phí bảo hiểm và các tuyến đường dài hơn sẽ là gánh nặng mà các hãng vận tải phải chịu trước mắt.
Ông Papadimitriou nói rằng chi phí cho một chiếc tàu kích cỡ lớn nhất vận chuyển dầu thô từ Trung Đông đến châu Âu đã tăng 25% trong một tuần.
Dù vậy, theo ngân hàng Goldman Sachs, tình trạng gián đoạn dòng năng lượng ở Biển Đỏ khó có thể ảnh hưởng lớn đến giá dầu thô và khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) vì các tàu có thể được chuyển hướng. Ngân hàng đầu tư này cho biết: “Chúng tôi ước tính rằng chuyển hướng vận chuyển toàn bộ 7 triệu thùng dầu mỗi ngày sẽ làm tăng giá dầu thô giao ngay so với giá lâu dài thêm 3-4 USD/thùng”.
Một người mua napta ở châu Á cho biết các tàu của họ vẫn sử dụng tuyến Biển Đỏ vì sẽ mất thêm 7 - 14 ngày nữa nếu đi qua Mũi Hảo Vọng.
Một số chủ tàu chở dầu đang đưa ra một điều khoản mới để đưa tuyến đường qua Mũi Hảo Vọng vào hợp đồng vận chuyển để phòng ngừa.
Để đối phó với Houthi trên Biển Đỏ, Mỹ cùng với các nước đối tác đã thành lập liên minh an ninh gồm 10 quốc gia để bảo vệ các tàu thương mại.
Các container trên tàu Hapag-Lloyd Chacabuco trên sông Elbe ở Hamburg, Đức ngày 31/3. Ảnh: Reuters
Hãng thông tấn AFP dẫn lời Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin phát biểu tại Bahrain ngày 19/12 cho biết, thông qua “sáng kiến an ninh đa quốc gia”, các nước muốn duy trì tự do hàng hải phải cùng nhau đối phó với thách thức do Houthi đặt ra.
Bộ trưởng Austin cho biết liên minh an ninh này sẽ hoạt động với mục tiêu đảm bảo tự do hàng hải cho tất cả các quốc gia và tăng cường an ninh và thịnh vượng trong khu vực.
Liên minh 10 nước này gồm Mỹ, Anh, Bahrain, Canada, Pháp, Italy, Hà Lan, Na Uy, Seychelles và Tây Ban Nha. Một số nước sẽ tiến hành các cuộc tuần tra chung, trong khi những quốc gia khác hỗ trợ công tác tình báo ở phía Nam Biển Đỏ và Vịnh Aden.
Ngoài lập liên minh mới trên, Mỹ cũng đã kêu gọi Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc hành động chống các vụ tấn công của Houthi.
Hằng ngày, hai tàu khu trục Hải quân Mỹ là USS Carney và USS Mason đều đi vào eo biển Bab el-Mandeb để ngăn chặn các hành động gây nguy hiểm.
Quân đội Mỹ cho biết hôm 16/12, một tàu khu trục của lực lượng này tại Biển Đỏ đã bắn hạ 14 UAV được phóng từ các khu vực do Houthi kiểm soát ở Yemen. Lực lượng Hải quân Hoàng gia Anh cũng tuyên bố đã bắn hạ một UAV trong khu vực.
Cho đến nay, các lực lượng Mỹ vẫn chưa tấn công vào các mục tiêu của lực lượng Houthi ở Yemen.
Chuyên gia Torbjorn Soltvedt tại công ty phân tích Verisk Maplecroft nói với AFP rằng những vụ tấn công của Houthi đã trở thành một cuộc khủng hoảng an ninh hàng hải, gây tác động kinh tế và thương mại trong và ngoài khu vực.