Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 3/2011 tiếp tục tăng ở mức khá cao, tăng 2,17% so với tháng trước. Như vậy, hết quý I, CPI đã tăng 6,12%, xấp xỉ bằng mức Quốc hội đặt ra cho cả năm 2011 (7%). Với diễn biến giá cả hiện nay, Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành coi việc tập trung kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo an sinh xã hội là mục tiêu nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách hiện nay.

Nhiều yếu tố tác động bất lợi

Tháng 3 năm nay, sau khi các mặt hàng đầu vào quan trọng như điện, xăng dầu điều chỉnh tăng giá, cùng tác động yếu tố mùa vụ, dịch bệnh… giá nhiều loại hàng hóa đồng loạt điều chỉnh tăng. Giá các loại thực phẩm tươi sống đã tăng khoảng 5 - 10% so với cuối tháng trước; giá các loại hàng hóa thiết yếu khác như thép, phân bón cũng tăng cao trong nửa đầu tháng, sau đó chững lại và đang có xu hướng giảm nhẹ.

Giá các mặt hàng thực phẩm tươi sống tăng nhanh. Ảnh: Trần Việt - TTXVN

Theo ông Nguyễn Đức Thắng, Vụ trưởng Vụ Thống kê giá (Bộ Kế hoạch - Đầu tư), chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 3 năm nay biến động bất thường trái với xu hướng tiêu dùng nhiều năm trước đây. Theo Tổng cục Thống kê, từ nhiều năm nay, chưa có năm nào CPI tháng 3 tăng cao hơn tháng 2. Với mức tăng CPI của tháng 3/2011 ở mức 2,17%, CPI cả quý I/2011 đã tăng 12,79% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, trung bình mỗi tháng CPI tăng 2% là mức rất cao.

Các chuyên gia của Bộ Tài chính, Bộ Công Thương cho rằng, CPI quý I tăng cao do chịu nhiều tác động bất lợi. Thứ nhất, giá nhiều loại hàng hóa thiết yếu trên thị trường thế giới tiếp tục tăng, ảnh hưởng tới giá hàng nhập khẩu, gây áp lực lên giá hàng hóa trong nước. Cùng với đó, việc điều chỉnh tăng tỷ giá USD/VND bình quân liên ngân hàng ở trong nước đã tác động đến giá của nhiều mặt hàng tiêu dùng và nguyên liệu nhập khẩu. Thứ hai, do thời tiết rét đậm, rét hại kéo dài, dịch bệnh lan rộng ảnh hưởng đến nguồn cung của nhiều mặt hàng, nhất là thực phẩm tươi sống. Thứ ba, nhu cầu tiêu dùng mang tính mùa vụ (các mặt hàng thực phẩm, hàng Tết, hoa cây cảnh thường tăng mạnh trong dịp Tết Nguyên đán). Thứ tư, chi phí đầu vào tăng (mặt bằng lãi suất vẫn ở mức cao, điều chỉnh tăng giá điện, xăng dầu, điều chỉnh lương) đã tác động đến giá thành hầu hết các mặt hàng.

Siết chặt kiểm soát giá cả

Đến hết quý I, CPI đã tăng 6,12%, xấp xỉ mức Quốc hội đặt ra cho cả năm 2011 (7%). Vì vậy, trong 9 tháng còn lại của năm 2011, để thực hiện mục tiêu kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp phải tiếp tục triển khai nhiều giải pháp.

Theo Bộ Công Thương, trong tháng 4, thị trường hàng hóa trong nước tiếp tục chịu tác động từ nhiều yếu tố khách quan và chủ quan: Giá nhiều mặt hàng nguyên nhiên vật liệu trên thế giới đang diễn biến phức tạp, đặc biệt là dầu thô, mức biến động mạnh và khó lường sẽ tiếp tục ảnh hưởng tới giá nguyên nhiên liệu nhập khẩu. Tình hình thời tiết, dịch bệnh còn diễn biến phức tạp, có thể ảnh hưởng tới nguồn cung một số mặt hàng, nhất là thực phẩm. Việc cung ứng điện còn nhiều khó khăn, nhất là trong mùa khô tới đây, có thể ảnh hưởng tới sản xuất của một số ngành.

Đợt điều chỉnh tăng giá điện, giá xăng dầu vừa qua sẽ tiếp tục tác động lan tỏa, từ đó sẽ hình thành mặt bằng giá mới cao hơn trước. Ngoài ra, kỳ nghỉ lễ (giỗ Tổ Hùng Vương; nghỉ 30/4 và 1/5) sẽ làm gia tăng nhu cầu du lịch và ăn uống ngoài gia đình. Tuy nhiên, nhiều mặt hàng vật tư thiết yếu khác đang có xu hướng ổn định hoặc giảm nhẹ (phân bón, gạo, thép xây dựng…) và với sự chủ động trong kế hoạch đề ra, sự quyết liệt trong việc triển khai thực hiện Nghị quyết 11 của Chính phủ của các cấp, các ngành, dự báo CPI tháng 4/2011 sẽ tiếp tục tăng nhưng thấp hơn so với tháng 3/2011.

Theo Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính), thời gian tới, trong công tác quản lý, điều hành giá cần tiếp tục thực hiện các biện pháp sau: Tiếp tục thực hiện nhất quán cơ chế giá thị trường gắn với kiểm soát giảm thiểu tác động của việc thực hiện cơ chế giá thị trường. Cùng với đó, phải tiếp tục thực hiện các biện pháp bình ổn giá: Đảm bảo cân đối cung cầu hàng hóa dịch vụ, tăng cường các giải pháp tài chính tiền tệ. Áp dụng các biện pháp giúp doanh nghiệp giảm chi phí sản xuất và giá thành như tháo gỡ vướng mắc về cơ chế chính sách, về thủ tục hành chính; rà soát bãi bỏ các khoản phí, lệ phí bất hợp lý; tiếp tục hỗ trợ vốn, lãi suất ưu đãi cho doanh nghiệp chiếm lĩnh thị phần lớn tham gia dự trữ hàng hóa để bình ổn thị trường...

Bộ Công Thương cũng khẳng định sẽ tiếp tục tăng cường kiểm tra, kiểm soát thị trường về thực hiện các quy định về đăng ký giá, kê khai giá, niêm yết giá đối với các mặt hàng thiết yếu... nhằm hạn chế tình trạng đầu cơ, găm hàng hoặc tăng giá bất hợp lý.

Thu Hường