Mạng tin "Nghiên cứu toàn cầu" ngày 1/10 cho rằng, lâu nay các văn phòng của Cơ quan phát triển quốc tế Mỹ (USAID) tại Mỹ Latinh đã nổi tiếng là các trung tâm tình báo, âm mưu làm suy yếu các chính phủ hợp pháp tại một số quốc gia.

USAIDS ở Mỹ Latinh được cho là có sự dính líu của các cơ quan tình báo Mỹ.

Sự thật là USAID đang chứa chấp các điệp viên của Cơ quan Tình báo Trung ương (CIA) và Cơ quan Tình báo Quốc phòng Mỹ được che đậy sơ sài, vì các văn phòng USAID dường như đã đóng một vai trò quan trọng trong tất cả các cuộc đảo chính tại Mỹ Latinh, cung cấp hỗ trợ tài chính, kỹ thuật và tư tưởng cho các phe đối lập. USAID cũng thường tìm cách can dự với các lực lượng vũ trang và các cơ quan thực thi pháp luật, tuyển dụng các "điệp viên" trong các lực lượng này để sẵn sàng giúp phe đối lập khi có cơ hội.

Trong nhiều mức độ khác nhau, tất cả các nhà lãnh đạo dân túy tại Mỹ Latinh đều cảm thấy sức ép của USAID. Tổng thống Hugo Chavez của Vênêxuêla là mục tiêu số một trong danh sách kẻ thù của USAID. Sự ủng hộ của người dân đối với phe đối lập tại Vênêxuêla đã giảm mạnh từ sau các cuộc biểu tình lớn năm 2002 - 2004, khi chính phủ tái tập trung vào các vấn đề kinh tế xã hội, chăm sóc y tế, xây dựng nhà ở và các chính sách thanh niên. Phe đối lập bắt đầu phải dựa nhiều hơn vào các chiến dịch trên các phương tiện truyền thông.

Những tin đồn gây hoảng loạn về khả năng gián đoạn nguồn cung cấp lương thực, những báo cáo phóng đại về mức độ tội phạm tại Vênêxuêla và những cáo buộc chính phủ bất lực trong phản ứng đối với những thảm họa công nghệ thường xuyên được đưa ra như một phần của kịch bản lật đổ, liên quan đến một mạng lưới của các tổ chức phi chính phủ (NGO), trong bối cảnh cuộc bầu cử tổng thống Vênêxuêla đang tới gần. Trong một số trường hợp, các thành viên của một NGO có thể chỉ là 3, 4 người, nhưng cùng với các phương tiện truyền thông, phe đối lập có thể là một lực lượng đáng ngại. Các nhà bình luận ủng hộ ông Chavez đang quan ngại rằng các "điệp viên" USAID sẽ tranh cãi về kết quả bầu cử, đồng thời các nhóm bán quân sự sẽ gây hỗn loạn tại nhiều thành phố của Vênêxuêla để tạo cớ cho Mỹ can thiệp quân sự.

USAID cũng dính líu đến cuộc đảo chính bất thành mới đây tại Êcuađo, khi Tổng thống Rafael Correa đã thoát một âm mưu ám sát trong gang tấc. Một số âm mưu nhằm thay thế chính phủ của Tổng thống Evo Morales rõ ràng có liên quan đến các quan chức của USAID tại Bôlivia. Tháng 6/2012, ngoại trưởng của các thành viên thuộc Liên minh Bôliva vì châu Mỹ (ALBA) đã thông qua một nghị quyết về USAID. Nghị quyết trên viết: "Lấy cớ lập kế hoạch và phối hợp viện trợ nước ngoài, USAID đang công khai can thiệp vào công việc nội bộ của các quốc gia, tài trợ cho các NGO và các hoạt động biểu tình nhằm làm suy yếu các chính phủ hợp pháp bị Oasinhtơn xem là không "'thân thiện'".

Các tài liệu từ Bộ Ngoại giao Mỹ đã cung cấp bằng chứng cho thấy sự hỗ trợ tài chính cho các đảng và các nhóm đối lập với các chính phủ ALBA. Tại hầu hết các quốc gia ALBA, USAID hoạt động thông qua các mạng lưới NGO mở rộng của họ và tài trợ bất hợp pháp cho các tổ chức truyền thông và các nhóm chính trị". Các Ngoại trưởng đã kêu gọi các nhà lãnh đạo ALBA trục xuất ngay các đại diện USAID, những người đang đe dọa chủ quyền và ổn định chính trị tại các quốc gia mà họ đang hoạt động. Nghị quyết trên đã được Bôlivia, Cuba, Êcuađo, Cộng hòa Đôminica, Nicaragoa và Vênêxuêla ký.

Uy tín của USAID đang ngày càng giảm sút và ông Paul J. Bonicelli, được Thượng viện Mỹ phê chuẩn là người phụ trách mới ở khu vực Mỹ Latinh và Caribê của USAID, dường như không thể đảo ngược khuynh hướng này. Người tiền nhiệm của ông Bonicelli là Mark Feuerstein bị giới lãnh đạo Mỹ Latinh tránh xa do đã "dàn dựng" các vụ lật đổ các nhà lãnh đạo hợp pháp của Ônđurát và Paragoay. Là một người bảo thủ, ông Bonicelli đã đứng đầu nhiều bộ phận khác nhau của USAID và "thúc đẩy dân chủ" cùng với Hội đồng an ninh quốc gia Mỹ.

Việc cải cách USAID dường như khó khôi phục uy tín của cơ quan này tại Mỹ Latinh. Mới đây USAID đã cắt giảm một vài chương trình nhỏ và đóng cửa các văn phòng của họ tại Chilê, Áchentina, Urugoay, Côxta Rica, Panama và có thể cả Braxin. USAID tin rằng các nước trên đã ổn và không còn cần trợ giúp, để cơ quan này có thể dồn sức mạnh chống lại các kẻ thù chính của họ là các nhà lãnh đạo dân túy và chống Cuba, cố gắng gạt bỏ các nhà chính trị không "thân thiện" với Oasinhtơn khắp Tây bán cầu. Ngân sách được USAID tuyên bố cho Mỹ Latinh là 750 triệu USD, nhưng nếu tính cả các khoản chi ngầm, số tiền trên có thể gấp đôi, lên tới 1,5 tỷ USD.

Thanh Hoa