Năm nay, ASEAN và Ấn Độ nhộn nhịp các hoạt động đánh dấu 20 năm quan hệ đối tác và 10 năm nâng cấp quan hệ đối tác lên mức cấp cao, như Cuộc Đối thoại Delhi-IV với chủ đề “Ấn Độ và ASEAN: Đối tác vì hòa bình, tiến bộ và ổn định” được tổ chức từ ngày 13-14/2, hội nghị những người đứng đầu các cơ quan vũ trụ các nước ASEAN và Ấn Độ hồi tháng 6; hội nghị các bộ trưởng môi trường hồi tháng 7; chuyến thăm Ấn Độ của đoàn nghị sĩ Liên Nghị viện ASEAN (AIPA) từ ngày 28/7-2/8; chương trình trao đổi các chuyến thăm của giới báo chí Ấn Độ và các nước ASEAN; Hội nghị Bộ trưởng nông nghiệp lần thứ hai hồi tháng 10; hội nghị cấp bộ trưởng về năng lượng tái tạo trong tháng 11; rồi cuộc diễu hành bằng ôtô với sự tham gia của Ấn Độ và các nước ASEAN, trên hành trình dài 7.448 km, với điểm xuất phát là thủ đô Giacácta của Inđônêxia và điểm kết thúc là thủ đô Niu Đêli của Ấn Độ dự kiến vào 20/12, đúng ngày diễn ra buổi lễ chính thức kỷ niệm sự kiện trọng đại quan hệ đối tác ASEAN - Ấn Độ tròn 20 tuổi… “ Đối tác ASEAN-Ấn Độ vì hòa bình và thịnh vượng chung” là chủ đề của hội nghị cấp cao tại lễ kỷ niệm đặc biệt này. Theo thông báo của Ban tổ chức, Hội nghị cấp cao dự kiến sẽ thông qua “Tuyên bố Tầm nhìn ASEAN-Ấn Độ năm 2020”, trong đó đề ra phương hướng tương lai của quan hệ ASEAN-Ấn Độ.

Các trưởng đoàn dự Hội nghị cấp bộ trưởng ASEAN - Ấn Độ về năng lượng tái tạo ở Niu Đêli tháng 11/2012 chụp ảnh lưu niệm.

Tăng cường quan hệ với ASEAN là trọng tâm chính sách “hướng Đông” của Ấn Độ - các quan chức cao cấp chính phủ Ấn Độ đã nhiều lần khẳng định như vậy và thực tế mối quan hệ này đã đạt được những bước tiến lớn kể từ khi Ấn Độ ban hành chính sách “hướng Đông” năm 1991. Ấn Độ trở thành Đối tác đối thoại theo từng lĩnh vực với ASEAN năm 1992 và nâng cấp lên Đối tác đối thoại đầy đủ năm 1996. Từ năm 2002, Ấn Độ đã tiến hành các hội nghị cấp cao thường niên với ASEAN. Hiện nay, quan hệ hợp tác ASEAN-Ấn Độ bao gồm nhiều lĩnh vực, trong đó có thương mại - đầu tư, khoa học - công nghệ, công nghệ thông tin - truyền thông; công nghệ sinh học; khoa học vũ trụ và ứng dụng, du lịch, phát triển nguồn nhân lực; giao thông - hạ tầng, y tế - dược phẩm…

Chính phủ Ấn Độ cho rằng, mốc quan trọng đánh dấu sự liên kết Ấn Độ - ASEAN là các cuộc tiếp xúc ở Quốc hội khi Ấn Độ được cấp quy chế quan sát viên tại Hội nghị Liên Nghị viện ASEAN lần thứ 31 ở Hà Nội hồi tháng 9/2010. Điều này đã thúc đẩy sự tiếp xúc giữa các nước thành viên ASEAN với Ấn Độ.

Trong vài thập niên qua, Ấn Độ và ASEAN đã tạo nên tầm quan trọng chiến lược đối với các mối quan hệ đang phát triển. Sự tham gia của Ấn Độ vào Diễn đàn khu vực ASEAN và tiến trình ADMM+ đã làm sâu sắc hơn các mối quan hệ sẵn có. Ấn Độ ủng hộ mạnh mẽ các sáng kiến nhằm cải thiện sự kết nối giữa các nước trong khu vực. Hiệp định ASEAN-Ấn Độ về trao đổi hàng hóa là một bước tiến lớn theo hướng này. Hiện Ấn Độ đang hướng tới ký kết một hiệp định về hợp tác đầu tư và dịch vụ với ASEAN. Để tăng cường hợp tác và liên kết khu vực, Ấn Độ đã hợp tác với ASEAN thông qua các diễn đàn như Sáng kiến vùng vịnh Bengan về hợp tác kinh tế và kỹ thuật đa khu vực (BIMSTEC), Tổ chức hợp tác sông Mê Công - sông Hằng (MGC) và Hội nghị cấp cao Đông Á (EAS)…

Phát biểu tại Hội nghị EAS lần thứ 7 ở thủ đô Phnôm Pênh của Campuchia hôm 20/11 vừa qua, Thủ tướng Ấn Độ Manmohan Singh đã nói rõ rằng đối với Ấn Độ, ASEAN là “chiếc cầu” tới Đông Á. Thịnh vượng và an ninh của Ấn Độ gắn kết quan trọng với khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Tầm nhìn của Ấn Độ đã được thể hiện trong sự hợp tác và liên kết với khu vực. Những diễn đàn như EAS, ngoài việc tăng cường sự hiểu biết và tin tưởng trong khu vực, còn có thể góp phần tạo nên một cộng đồng kinh tế lớn nhằm thúc đẩy sự phát triển và thịnh vượng.

Để khẳng định triển vọng phát triển quan hệ Ấn Độ - ASEAN, ông Janjay Singh, Quốc vụ khanh Ngoại giao Ấn Độ cũng cho biết: Đối tác đối thoại Ấn Độ với các nước ASEAN là một trong những “hòn đá tảng” trong chính sách đối ngoại và là nền móng trong chính sách “hướng Đông” của Ấn Độ. Theo ông Janjay Singh, kim ngạch thương mại ASEAN - Ấn Độ năm 2011 - 2012 đã đạt 79,3 tỷ USD, vượt mục tiêu 70 tỷ USD đặt ra cho năm 2012. Ấn Độ và ASEAN đã ký Hiệp định tự do thương mại (FTA) về hàng hóa năm 2009 và đi vào hoạt động đầy đủ hồi tháng 8/2011. Các cuộc thương lượng đang được tiến hành về FTA về dịch vụ và đầu tư. Hoạt động hợp tác theo từng lĩnh vực này giữa ASEAN - Ấn Độ đã được xác định trong Kế hoạch Hành động về Đối tác ASEAN - Ấn Độ vì hòa bình, tiến bộ và cùng chia sẻ thịnh vượng giai đoạn 2010 - 2015.

Minh Lý(P/ V TTXVN tại Ấn Độ)