* Luân Đôn đóng cửa Đại sứ quán Iran
* Têhêran tuyên bố sẽ “trả đũa”

Ngày 1/12, Anh đã kêu gọi siết chặt cấm vận tài chính đối với Iran, trong bối cảnh giữa hai nước liên tục xảy ra căng thẳng ngoại giao. Trả lời phỏng vấn của đài BBC, Ngoại trưởng Anh William Hague nói: “Tôi sẽ đề nghị tăng cường cấm vận kinh tế với Iran, đặc biệt là cô lập ngành tài chính của nước này”. Tuy nhiên, ông Hague nhấn mạnh việc ông kêu gọi tăng cường cấm vận “là do chương trình hạt nhân của Iran, chứ không phải biện pháp trả đũa những gì vừa xảy ra với Sứ quán Anh”. Theo một nguồn tin ngoại giao của Anh ngày 1/12, Luân Đôn có thể xem xét cấm nhập khẩu dầu mỏ của Iran, đơn phương áp đặt các biện pháp trừng phạt hoặc sẽ phối hợp cùng Đức và Pháp.

Trước đó cùng ngày, Ngoại trưởng Anh tuyên bố chính phủ nước này đã chính thức yêu cầu Iran đóng cửa ngay lập tức Đại sứ quán nước này tại Luân Đôn, đồng thời phải rút toàn bộ nhân viên ngoại giao ra khỏi lãnh thổ Anh trong vòng 48 giờ. Quyết định đóng cửa Đại sứ quán Iran được chính phủ Anh đưa ra sau khi một số người biểu tình quá khích tại Iran hôm 29/11 tấn công tòa nhà của Đại sứ quán Anh và khu nhà Hội đồng Anh ở Têhêran, buộc nước này phải đóng cửa Đại sứ quán và chuyển toàn bộ nhân viên ngoại giao sang Các tiểu vương quốc Arập thống nhất. Theo Ngoại trưởng Hague, quan hệ ngoại giao giữa Anh và Iran “hiện đã xuống mức thấp nhất”.

Về phía Iran, Bộ Ngoại giao nước này ngày 1/12 tuyên bố Têhêran sẽ “trả đũa” Anh vì đã trục xuất tất cả các nhà ngoại giao nước này tại Luân Đôn. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran, ông Ramin Mehmanparast, gọi quyết định đóng cửa sứ quán và trục xuất các nhân viên ngoại giao Iran tại Luân Đôn là biện pháp “tiêu cực, hấp tấp” và “chắc chắc sẽ bị trả đũa”.

Chủ tịch Ủy ban chính sách đối ngoại và an ninh quốc gia của Quốc hội Iran, ông Alaeddin Boroujerdi, cùng ngày tuyên bố: “Anh sẽ phải chịu trách nhiệm về tất cả hậu quả pháp lý và ngoại giao vì quyết định đóng cửa Đại sứ quán Iran tại Luân Đôn và trục xuất các nhà ngoại giao Iran”. Nghị sĩ này kêu gọi các quốc gia châu Âu khác không làm theo những chính sách của Mỹ và Anh. Trong khi đó, Chủ tịch Quốc hội Iran Ali Larijani tuyên bố trên đài truyền hình nước này rằng việc Anh yêu cầu đóng cửa Đại sứ quán Iran tại Luân Đôn để phản ứng trước vụ những người biểu tình tấn công cơ quan đại diện ngoại giao của Anh ở Têhêran là “hành động không thể biện minh” và là “phản ứng thái quá”. Theo ông Larijani, sự giận dữ của người biểu tình là hậu quả từ cách ứng xử của chính phủ Anh với Iran. Người phát ngôn của Quốc hội Iran cũng tuyên bố, chính thái độ cứng rắn của một số quốc gia như Mỹ và Anh trong HĐBA LHQ với Iran đã gián tiếp dẫn tới vụ tấn công các cơ quan ngoại giao của Anh tại Têhêran. Những hành động này đã vượt ra ngoài tầm kiểm soát của lực lượng cảnh sát.

Tại cuộc họp diễn ra ở Brúcxen ngày 1/12, Ngoại trưởng các nước thành viên Liên minh châu Âu (EU) đã nhất trí áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với hơn 180 công ty và công dân Iran do không thực hiện những yêu cầu của quốc tế nhằm chấm dứt chương trình hạt nhân gây tranh cãi của nước này. Theo các nhà ngoại giao, ngoại trưởng các nước EU cũng đã nhất trí tiếp tục xem xét các biện pháp trừng phạt bổ sung có thể nhằm vào ngành tài chính, vận tải và năng lượng có vai trò sống còn của Iran. EU đã phong tỏa tài sản của hàng trăm công ty của Iran và tháng 7/2010, EU đã thông qua các biện pháp nhằm cản trở các dự án đầu tư mới cũng như hỗ trợ kỹ thuật và chuyển giao công nghệ, đặc biệt là sản xuất và tinh chế khí đốt.

Liên quan đến quan hệ Anh - Iran, cùng với một số nước châu Âu khác, ngày 1/12, Italia đã triệu Đại sứ Iran đến Bộ Ngoại giao nước này để “lên án mạnh mẽ” vụ tấn công vào Đại sứ quán Anh ở Têhêran, đồng thời cảnh báo Rôma có thể thực thi các bước đi tiếp theo. Italia cũng đã yêu cầu Iran đảm bảo an ninh cho các nhà ngoại giao. Trước đó, Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy đã chỉ trích vụ tấn công là “đáng hổ thẹn”. Bộ Ngoại giao Pháp đã quyết định triệu hồi đại sứ nước này ở Têhêran về để “bàn bạc”. Tương tự, Đức và Hà Lan cũng triệu hồi đại sứ tại Iran về để trao đổi. Trong phản ứng mạnh hơn, Na Uy đã đóng cửa sứ quán của mình ở Têhêran, còn Thụy Điển triệu đại sứ Iran ở nước này đến để thể hiện sự phản đối. Ngoại trưởng Nhật Bản Gemba Koichiro cho biết, chính phủ nước này đang cân nhắc áp đặt các biện pháp trừng phạt mới đối với Iran, đồng thời kêu gọi Iran tránh để các vụ việc tương tự tái diễn.

Trung Quốc ngày 1/12 đã bày tỏ quan ngại về tình hình ở Iran sau vụ tấn công của người biểu tình khiến Anh đóng cửa Đại sứ quán nước này và một số nước châu Âu triệu hồi đại sứ để tham vấn. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi phát biểu với các phóng viên: “Trung Quốc đã lưu ý tới những phản ứng cứng rắn của các nước liên quan trong vụ việc này và quan ngại về diễn tiến của tình hình. Chúng tôi hy vọng các nước liên quan sẽ giữ bình tĩnh, kiềm chế và tránh những hành động cảm tính có thể làm tăng đối đầu”.

Dương - Hạnh