Hà Nội đang điều chỉnh lần cuối Dự thảo quy hoạch phát triển du lịch đến năm 2020 với 6 khu vực trọng điểm; trong đó khu vực phố cổ Hà Nội tại quận Hoàn Kiếm được xác định là trọng tâm.

Khách quốc tế thăm phố Tạ Hiện (Hà Nội).

Làm thế nào để phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của phố cổ Hà Nội thành sản phẩm du lịch độc đáo, là chủ đề hội nghị do Sở VH,TT&DL Hà Nội phối hợp với quận Hoàn Kiếm tổ chức vào ngày 10/5.

Khách mới chỉ đến 1 lần

Khu phố cổ Hà Nội là một di sản văn hóa đặc biệt có giá trị, được xếp hạng di tích lịch sử cấp quốc gia 2004. Đây là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa đặc trưng của kinh thành Thăng Long xưa nên có sức hấp dẫn du khách. Tuy nhiên, ông Phạm Tuấn Long, Phó Ban quản lý Phố cổ Hà Nội cho biết: Mới đây, đơn vị phối hợp với sinh viên trường Đại học Pari (Pháp) tổ chức đợt khảo sát về nhu cầu của khách du lịch qua 80 công ty du lịch hàng đầu Việt Nam và 165 khách quốc tế. Kết quả cho thấy phần lớn khách đến phố cổ Hà Nội là do tò mò; lượng khách du lịch thuần túy quay trở lại các lần tiếp theo là rất thấp. Nguyên nhân được chỉ ra là ít địa chỉ chuyên doanh về nghề như được thông tin. Du khách được biết đến phố cổ Hà Nội với 36 phố phường mang tên các ngành hàng, nhưng thực tế giờ còn rất ít phố chuyên nghề như Hàng Bạc, Hàng Mã, Hàng Gai… Nhiều tuyến phố giờ bày bán toàn hàng Trung Quốc và đó không phải là điều họ muốn thấy khi đến đây. Bên cạnh đó là những tác động của giao thông chật hẹp, vệ sinh môi trường, an toàn, trật tự chưa đảm bảo...

Từ kết quả của cuộc khảo sát này, ông Phạm Tuấn Long kiến nghị: Để khai thác các giá trị văn hóa truyền thống của phố cổ Hà Nội phục vụ cho du lịch, các đơn vị hữu quan cần tập trung vào “đặc trưng” phố nghề Hà Nội. Dưới tác động của kinh tế thị trường, nhiều phố nghề truyền thống trước đây trở thành phố thương mại, tuy nhiên vẫn còn một số phố giữ được nghề truyền thống như làm đàn, trống, quạt, nón… và chúng ta cần có kế hoạch khôi phục, gìn giữ. Cả phố nghề nên giữ lại một vài địa điểm để giới thiệu với khách.

Bên cạnh đó, quận và thành phố tiếp tục khôi phục, tôn tạo các đình tổ nghề tại phố cổ. Đây có thể coi là nét đặc trưng của khu phố cổ Hà Nội với hơn 50 đình thờ tổ nghề còn được lưu giữ. Thực tế cho thấy, sau khi khôi phục đình thờ tổ nghề ở 44 Hàng Bạc, nhiều khách du lịch quốc tế sau khi đến đây đã tìm về 4 làng nghề làm bạc, kim hoàn tại Bắc Ninh, Thái Bình, ngoại thành Hà Nội và họ muốn tìm hiểu sâu hơn về nguồn gốc của nghề này. Đây là hướng liên kết phát triển tour đình tổ phố nghề và làng nghề cần triển khai nhân rộng.

Khai thác các giá trị đặc trưng

Các cuốn sách hướng dẫn du lịch nước ngoài đều nhận xét, đến Hà Nội phải đến khu phố cổ, bởi đây là khu đô thị rất đặc trưng, phát triển từ làng xã xa xưa với nhiều nghề truyền thống. Đến đây, du khách có thể khám phá nét văn hóa đặc trưng của phố thị qua các thời kỳ còn phảng phất đâu đó. Tuy nhiên, làm sao để phát triển mạnh dịch vụ đang là điều trăn trở.

Bà Cao Bích Lan, Phó Chủ tịch UBND quận Hoàn Kiếm cho biết: Trong cơ cấu kinh tế của quận Hoàn Kiếm năm 2011, tỷ lệ thương mại dịch vụ du lịch chiếm tới 96,4%. Và với tốc độ phấn đấu tăng 18-20%, tỷ trọng này năm 2012 sẽ là 97-98%. Điều này cho thấy mảng dịch vụ du lịch đóng vai trò quan trọng trong cơ cấu kinh tế của quận và tập trung ở khu phố cổ. Trên địa bàn quận Hoàn Kiếm có hơn 300 khách sạn nhưng phần lớn chỉ là khách sạn 1-2 sao nên chất lượng dịch vụ còn nhiều bất cập. Về hạ tầng, sau đợt kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, 72/76 tuyến phố trong khu phố cổ được cải tạo nhưng vẫn chật hẹp. Giải pháp hiện nay khi phát triển du lịch tại khu phố cổ sẽ là hình thành tuyến phố đi bộ. Đồng thời, bên cạnh các di tích đã phát huy hiệu quả sau khi được triển khai như 87 Mã Mây, 38 Hàng Đường, 28 Hàng Buồm và tuyến phố Tạ Hiện, thời gian tới sẽ tiếp tục cải tạo phố Lãn Ông, triển khai đề án cải tạo mặt đứng tuyến phố Hàng Bạc. Để khai thác tiềm năng giá trị văn hóa truyền thống khu phố cổ, quận Hoàn Kiếm đang triển khai đề án “Phát triển dịch vụ, thương mại, du lịch trong khu phố cổ”, “Khôi phục phố nghề Kim Hoàn- Hàng Bạc”, “Mở rộng không gian đi bộ trong khu phố cổ và khu vực hồ Hoàn Kiếm”...

Ông Hà Văn Siêu, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển du lịch cho rằng: Viện đang cùng Sở VH,TT&DL Hà Nội hoàn chỉnh bản quy hoạch phát triển du lịch Hà Nội đến năm 2020. Khu phố cổ Hà Nội về cơ bản hạ tầng khá hoàn thiện, vấn đề ở đây là nâng cao chất lượng dịch vụ và tạo sản phẩm để giữ chân du khách. Việc mở rộng không gian phố cổ theo hướng là phố đi bộ để nơi đây trở thành nơi giao lưu, tìm hiểu nét văn hóa truyền thống đặc trưng giữa cư dân bản địa và du khách.

Bài và ảnh: Xuân Cường