Bản án của Tòa án nhân dân huyện Nho Quan tuyên vô hiệu hợp đồng mua bán nhà giữa anh Hà và vợ chồng Dung - Hạnh. |
Trong đơn, chị Hiền trình bày, đầu năm 2001, chị kết hôn với anh Phan Mạnh Hà, sinh năm 1978 ở cùng thôn. Hiện 2 anh chị đã có 2 cô con gái chung. Sau khi kết hôn, năm 2002, hai vợ chồng đã vay mượn tiền mua được mảnh đất 152 m2 trước cửa trường mầm non Thạch Bình và cất được căn nhà 1 mái lợp phibrô xi măng, công trình phụ khép kín. Mảnh đất đã được UBND huyện Nho Quan cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, mang tên anh Phan Mạnh Hà.
Vì điều kiện kinh tế khó khăn, không có tiền để trả nợ vay mua đất, làm nhà, vào tháng 8/2008, hai vợ chồng đã thỏa thuận cùng chia nhau đi làm kinh tế, cùng làm giấy kê khai nợ, chia số nợ đó bằng văn bản rồi ký thỏa thuận hai bên cùng phải có trách nhiệm trả nợ, đồng thời mỗi người sẽ nuôi 1 đứa con trong thời gian này và cho các con ăn học với điều kiện tốt nhất.
Thực hiện thỏa thuận này, ngày 6/9/2008, chị Hiền đã đưa con vào tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu để làm thuê. Trong thời gian làm thuê ở Bà Rịa - Vũng Tàu (gần 2 năm), chị Hiền đã dành dụm được đủ số tiền để trả nợ như đã thỏa thuận, đồng thời còn gửi thêm tiền về cho chồng nuôi con.
Tháng 3/2010, sau gần 2 năm đi làm ăn, chị Hiền đã đưa con trở về quê nhà. Nhưng khi chị Hiền bước chân vào căn nhà của mình thì bị hai vợ chồng Nguyễn Văn Hạnh và Nguyễn Thị Dung, hiện đang ở trong căn nhà của chị Hiền, xông ra đánh đuổi. Chị Hiền đã phải nhờ vào sự can thiệp của lãnh đạo xã, nhưng cũng không thể bước chân vào căn nhà của mình và bị đe dọa là nếu bước chân vào sẽ bị chém chết.
Khi chị Hiền kêu cứu lên UBND xã, lãnh đạo xã đã có biên bản làm việc giữa hai bên: Chị Hiền, anh Hà và vợ chồng Hạnh- Dung vào các ngày 29/3, 31/3/2010. Theo biên bản làm việc này, trong thời gian vợ đi làm xa, do công ăn việc làm không ổn định, lại bị ngân hàng yêu cầu trả tiền gốc và lãi suất vay... nên anh Hà- chồng chị Hiền đã tự ý bán nhà cho vợ chồng Hạnh- Dung với giá là 115 triệu đồng, không được sự đồng ý của chị Hiền. Số tiền này anh Hà đã trả nợ cho ngân hàng và nợ vay ngoài, số còn lại đang dùng để làm nhà mới. Về phía mình, chị Hiền khẳng định: Căn nhà là tài sản chung của hai vợ chồng tuy nhiên chị Hiền không biết và không nhất trí việc chồng bán nhà. Chị Hiền đề nghị chính quyền can thiệp để chị có nơi ở, nuôi dạy con cái.
Kết luận về vụ việc này, trong "Biên bản làm việc" ngày 29/3, phía lãnh đạo xã, mà trực tiếp là Phó Chủ tịch UBND xã Đinh Ngọc Nhiên khẳng định: "Việc vợ chồng anh chị Hạnh Dung đã mua nhà của anh Hà là có thật, song việc mua bán không được pháp luật thừa nhận". Và căn cứ vào buổi làm việc, phía chính quyền xã yêu cầu vợ chồng anh chị Hạnh Dung đóng cửa nhà, không tự sửa, cải tạo, chờ giải quyết. Nếu vợ chồng anh Hà, chị Hiền không thống nhất với nhau được thì chị Hà, anh Hiền có quyền yêu cầu pháp luật giải quyết.
Còn trong biên bản làm việc ngày 31/1 với sự có mặt của ông Quách Văn Hạ, Chủ tịch UBND xã và ông Đinh Ngọc Nhiên- Phó Chủ tịch, lãnh đạo xã đã căn cứ vào hồ sơ tài liệu xác định việc mua bán tài sản nhà giữa anh Hà và vợ chồng Hạnh - Dung là trái với quy định của pháp luật. UBND xã yêu cầu vợ chồng anh chị Hạnh - Dung phải bàn giao, trả lại căn nhà vợ chồng chị Hiền. Còn anh Hà phải hoàn trả lại số tiền bán nhà là 115 triệu đồng trong thời hạn 15 ngày.
Kết luận của xã đã rõ ràng, tuy nhiên, tới ngày 21/4, vụ việc vẫn chưa được giải quyết. Mẹ con chị Hiền vẫn chưa thể bước chân vào căn nhà do phía anh Hà không trả lại tiền cho vợ chồng người đã mua nhà. Vì lý do này, chị Hiền lại một lần nữa phải làm đơn kiến nghị lên xã.
Sau cuộc làm việc với 2 bên vào ngày 21/4, chị Hiền đã phải gửi đơn lên Tòa án nhân dân huyện Nho Quan, đề nghị tòa án hủy hợp đồng mua bán nhà trái pháp luật, trả lại tài sản chung cho gia đình chị. Ngày 3/6, tòa đã thụ lý vụ án. Ngày 6/10, Tòa đã xét xử sơ thẩm công khai vụ án tranh chấp “Hợp đồng mua bán nhà giữa các đương sự”. Theo đó, sau khi nghiên cứu các tài liệu có trong hồ sơ đã được thẩm tra tại phiên tòa, căn cứ vào kết quả tranh luận tại phiên tòa, Hội đồng xét xử khẳng định: Việc mua bán nhà này mặc dù chưa có sự đồng ý bằng văn bản của chị Hiền, nhưng anh Hà vẫn chuyển nhượng căn nhà cho vợ chồng chị Dung là vi phạm khoản 1, điều 96 Luật Nhà ở năm 2005: "Việc mua bán nhà ở thuộc sở hữu chung hợp nhất phải có sự đồng ý của tất cả các chủ sở hữu bằng văn bản". Do vậy, hợp đồng mua bán nhà giữa anh Phan Mạnh Hà và vợ chồng chị Dung, anh Hạnh tháng 12/2009 là hợp đồng vô hiệu, các bên phải khôi phục tình trạng ban đầu, bên có lỗi phải bồi thường.
Tại bản án này, tòa đã xử: Hợp đồng mua bán nhà nói trên là hợp đồng vô hiệu. Chị Dung và anh Hạnh phải trả lại chị Hiền và anh Hà giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và toàn bộ căn nhà. Anh Phan Mạnh Hà phải trả cho chị Dung, anh Hạnh số tiền 130.279.500 đồng (gồm tiền bán nhà đã nhận tháng 12/2009 và hơn 15 triệu đồng tiền chênh lệch giá trị nhà đất do 2 bên thỏa thuận với giá trị nhà đất tại thời điểm xét xử).
Tưởng chừng hành trình tìm công lý của mẹ con chị Hiền kết thúc tại đây, tuy nhiên, theo chị Hiền phản ánh, ngày 20/10, chồng chị Hiền đã gửi đơn kháng cáo lên Tòa án, kháng cáo toàn bộ các quyết định của tòa. "Ngay sau khi phiên tòa vừa kết thúc, chồng tôi cũng đã đứng ngay giữa cửa tòa và tuyên bố rằng: Tòa tuyên thế, nhưng mình không hủy hợp đồng mua bán thì cũng chẳng ai làm gì được"- chị Hiền nói trong nước mắt.
Cuộc sống của mẹ con chị Hiền thật sự cơ cực. 8 tháng trời nay chị Hiền phải đi thuê nhà ở, loay hoay kiếm sống. "Mẹ con tôi phải sống vô cùng tằn tiện, do ở nhà thuê, các cháu phải đi học xa, nên mẹ con thay nhau ốm. Có những lần, bản thân tôi phải đi cấp cứu, trong khi các con thì đang phải nằm truyền nước vì sốt, tình cảnh không còn gì cơ cực hơn. Thế nhưng trong những ngày ấy, chưa bao giờ chồng tôi giúp đỡ vợ con cả"- chị Hiền tâm sự.
"Ngày nào, các con tôi cũng đi học qua căn nhà của mình. Các cháu thường níu tay tôi hỏi: "Mẹ ơi, khi nào mình được về nhà?". Tôi nghe mà lòng quặn đau. Bao ngày tháng tôi vất vả "đất khách quê người", hết làm phụ hồ, nhặt phế liệu, kiếm tiền trả nợ... để rồi cuối cùng mẹ con tôi tay trắng. Ai sẽ trả lại nhà cho mẹ con tôi?"- chị Hiền nức nở nói với chúng tôi.
Phán quyết của tòa đã rõ ràng: Anh chị Hạnh Dung phải trả lại căn nhà cho vợ chồng chị Hiền. Thiết nghĩ các cơ quan pháp luật cần sử dụng đến biện pháp mạnh mẽ để các bên đương sự thực thi nghiêm túc phán quyết của tòa, giúp mẹ con chị Hiền được trở lại sống trong căn nhà của mình.
Nhóm PV