Trên thực tế, chuyện ngân hàng giữ giấy Chứng nhận đăng ký (còn gọi là cà vẹt) xe ô tô bản chính khi khách hàng vay tiền mua ô tô trả góp hay thế chấp ô tô để vay tiền vì mục đích khác không phải là chuyện mới. Tuy nhiên, điều đáng nói là việc này đã gây khó cho cảnh sát giao thông (CSGT) khi xử lý người tham gia giao thông vi phạm.
Cục CSGT yêu cầu các chủ phương tiện khi tham gia giao thông phải mang theo giấy tờ xe gốc. |
Theo những người thế chấp xe ô tô tại ngân hàng, họ nghĩ rằng chỉ cần có giấy tờ công chứng là đủ điều kiện tham giao thông đường bộ. Thế nhưng, mới đây Cục CSGT khẳng định việc phạt chủ phương tiện không có Giấy đăng ký xe (bản gốc) là đúng luật. Bản giao giấy đăng ký xe kèm theo xác nhận của ngân hàng không có giá trị sử dụng trong tham gia giao thông đường bộ.
Với thông tin này, nhiều người đã bất ngờ khi bị CSGT xử phạt về lỗi thiếu Giấy đăng ký xe và không chấp nhận bản sao công chứng loại giấy tờ này; thậm chí có người không phục và có hành vi chống đối lực lượng chức năng.
Bàn về vấn đề này, chuyên gia kinh tế Luật sư – Tiến sĩ (LS-TS) Bùi Quang Tín cho biết, Nghị định số 163/2006/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung bởi NĐ 11/2012 của chính phủ) về giao dịch đảm bảo và công văn số 3851/NHNH-PC ngày 24/5/2017 của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, công văn 2916/C67-P9 của Cục CSGT là tương đối đầy đủ về tính pháp lý trong việc các ngân hàng không được giữ cà vẹt bản gốc của khách hàng vay tiền và thế chấp tài sản là các phương tiện ô tô.
Tuy nhiên, quy định Nghị định số 163/2006/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung bởi NĐ 11/2012 của chính phủ) về giao dịch đảm bảo trong thời gian qua vẫn còn nhiều khó khăn khi thực thi trên thực tế và chưa hoàn toàn phù hợp với quy định tại quy định tại khoản 1 Điều 320 tại BLDS 2015 về Nghĩa vụ của bên thế chấp “Giao giấy tờ liên quan đến tài sản thế chấp trong trường hợp các bên có thỏa thuận, trừ trường hợp luật có quy định khác”.
Cụ thể, khi bên nhận thế chấp không giữ Giấy chứng nhận đăng ký xe, bên thế chấp xe ô tô dễ dàng bán, gán nợ, cầm cố, thế chấp… xe ô tô đã được thế chấp hợp pháp tại các ngân hàng hay tổ chức tín dụng khác, vì khách hàng đã giữ cả xe và Giấy chứng nhận đăng ký xe.
“Tuy pháp luật vẫn bảo vệ quyền và lợi ích của các ngân hàng nhận thế chấp xe, tuy nhiên đối mặt với rủi ro quá cao, trong khi tài sản thế chấp là phương tiện di chuyển khắp nơi trên cả nước nên không dễ theo dõi, quản lý. Mặt khác, với các quy định hiện hành sẽ làm cho các ngân hàng hạn chế tối đa việc nhận thế chấp xe ô tô, dẫn đến khó khăn cho loại hình cho vay này đang phổ biến hiện nay, từ đó ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động kinh doanh ngân hàng và chức năng trung gian tài chính của hệ thống ngân hàng. Vì thế, các ngân hàng buộc phải giữ bản gốc cà vẹt xe ô tô”, LS-TS Tín phân tích.
Thực tế thời gian qua, hầu hết các ngân hàng giữ bản chính Giấy chứng nhận đăng ký xe, chỉ cấp cho chủ phương tiện bản sao, việc lưu hành vẫn diễn ra bình thường và chỉ khách hàng nào bị cảnh sát giao thông thổi lại khi họ vi phạm giao thông thì mới thật sự gặp rắc rối.
Ngoài ra, xét trong các quy định của Bộ Luật dân sự 2015, việc giao nhận giấy tờ liên quan đến tài sản thế chấp, cụ thể là phương tiện ô tô là do các bên có thỏa thuận, vì hiện nay, chưa có luật nào có quy định khác mà chỉ có quy định dưới dạng nghị định của Chính phủ (NĐ 163/2006/NĐ-CP).
Do đó, LS-TS Tín đề nghị cơ quan chức năng nên sửa đổi Nghị định số 163/2006/NĐ-CP theo hướng cho phép các tổ chức tín dụng được giữ (như Nghị định số 178/2000/NĐ-CP trước đây) hoặc đánh dấu trên Giấy chứng nhận đăng ký xe để bên thứ ba nhận biết được rõ ràng, rằng xe ô tô đang được sử dụng đã được dùng làm bảo đảm nghĩa vụ dân sự. Từ đó, sẽ giúp phát triển lành mạnh và hiệu quả hoạt động ngân hàng trong điều kiện hiện nay.