Việc 5 hộ gia đình ở thị trấn Nước Hai, huyện Hòa An, tỉnh Cao Bằng không được công nhận gia đình văn hóa với lý do “chưa chấp hành quy định của Nhà nước” đang gây nên sự bất bình lớn cho các hộ dân.
Nguồn gốc của vấn đề bắt nguồn từ năm 2010 khi Đại sứ quán Phần Lan tài trợ xây dựng một hệ thống thoát nước thải và bể chứa, xử lý thải tại thị trấn này. Theo quy định của Bộ Xây dựng, bể xử lý nước thải phải đảm bảo khoảng cách tối thiểu 100 m tính từ nhà dân. Thế nhưng, UBND thị trấn lại chọn một địa điểm ngay sát khu dân cư, nhà gần nhất cách 2 m.
Người dân khu vực này không nhất trí với việc làm của UBND thị trấn, không nhận tiền đền bù giải phóng mặt bằng. Họ cho rằng bể xử lý nước thải gây hại lớn đến sức khỏe con người nên Bộ Xây dựng mới có quy định bắt buộc bể phải cách nhà dân tối thiểu 100 m. Họ yêu cầu UBND thị trấn phải làm theo quy định của Bộ Xây dựng và gửi đơn, thư khiếu nại đến nhiều cơ quan có thẩm quyền yêu cầu di dời bể xử lý nước thải đi chỗ khác. Việc này dẫn đến những cuộc tranh cãi căng thẳng giữa cán bộ địa phương và các hộ dân nói trên. Cuộc đấu tranh kéo dài đến tháng 10/2012, HĐND tỉnh đến kiểm tra và kết luận: “Phản ánh của các hộ dân trên là đúng thực tế, vị trí đặt bể xử lý nước thải đặt ngay sát nhà dân là không đảm bảo vệ sinh môi trường. HĐND tỉnh Cao Bằng yêu cầu UBND huyện Hòa An và UBND thị trấn Nước Hai xác định lại vị trí đặt các bể xử lý nước thải”. Sau đó, UBND huyện Hòa An thay đổi địa điểm đặt bể chứa thải.
Như vậy, rõ ràng lẽ phải thuộc về những người dân, thế nhưng đến khi xét hộ gia đình văn hóa, các hộ đấu tranh nhiều nhất là gia đình ông Hoàng Văn Đoàn, Thẩm Văn Dương, Nguyễn Thị Hằng, Triệu Phúc Minh không được công nhận là gia đình văn hóa. Trong khi đó, các gia đình này luôn hòa thuận, chấp hành đầy đủ chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước, sống thân ái với các hộ xung quanh.
Các hộ này bức xúc cho rằng đây là vấn đề nghiêm trọng, ảnh hưởng đến danh dự của mình, làm đơn khiếu nại, yêu cầu UBND thị trấn trả lời rõ ràng. Trả lời đơn của các hộ dân, trong công văn số 199/CV - UBND của UBND thị trấn do ông Lưu Bá Sơn, Chủ tịch UBND thị trấn ký, giải thích rằng: “Các hộ gia đình nói trên đã có nhiều cố gắng, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ công dân, xong còn hạn chế như làm đơn gửi nhiều cấp nhiều ngành, không chấp hành Quyết định 1125/QĐ-UBND của UBDN tỉnh Cao Bằng về phê duyệt Dự án đầu tư xây dựng công trình thoát nước thải. Do vậy gây ra một số dư luận không tốt ảnh hưởng đến nhiều cấp nhiều ngành”.
Trao đổi với phóng viên, ông Hoàng Văn Đoàn nói: “Tôi cảm thấy rất buồn vì cách nhìn quy chụp của cán bộ UBND thị trấn. Chúng tôi không hề chống đối Quyết định 1125 của UBND tỉnh mà chỉ không đồng tình với cách làm, với địa điểm xây dựng bể do UBND thị trấn xác định. Chúng tôi có quyền bảo vệ lợi ích hợp pháp của mình theo pháp luật. Chúng tôi sống và làm theo pháp luật, vậy mà lại bị trù úm bằng cách cho rằng gia đình chúng tôi không văn hóa. Cán bộ làm việc như vậy, làm sao thu phục được lòng dân”.
Quốc Đạt