Tờ “Thời báo Ấn Độ” cho rằng việc Pakixtan đồng ý chuyển quyền quản lý hải cảng nước sâu Gwadar cho công ty Hải cảng Nước ngoài của Trung Quốc là nằm trong chiến lược “chuỗi ngọc trai” của Bắc Kinh và có thể có những liên quan đến Ấn Độ.
Vị trí chiến lược của cảng biển Gwadar. Ảnh: Internet |
Theo các số liệu mới đây, một khối lượng lớn dầu mỏ nhập khẩu của Trung Quốc đi qua eo biển Hormuz để vào Ấn Độ Dương, mà cảng Gwadar lại nằm gần eo biển này. Việc kiểm soát cảng Gwadar có ý nghĩa rất lớn về mặt an ninh đối với Trung Quốc, bởi đây sẽ là bãi đáp lý tưởng cho tàu thuyền chuyển hàng. Trung Quốc đã thiết lập sự hiện diện chắc chắn tại cảng Hambantota của Xri Lanca và hiện đang lôi kéo quan hệ với Manđivơ. Trung Quốc cũng đang xây dựng hải cảng tại Chittagong và Sonadiya của Bănglađét. Cùng với một số cơ sở hạ tầng cảng biển khác nữa, chúng sẽ hình thành một “chuỗi ngọc trai” giúp Bắc Kinh xây dựng một “đế chế hàng hải” trên Ấn Độ Dương - giống như người Anh từng làm với các đội tàu vận chuyển than trong thời kỳ công nghiệp hóa.
Cảng Gwadar do Trung Quốc xây dựng nhưng thuộc quyền điều hành của tập đoàn PSA của Xinhgapo. Năm 2011, PSA và công ty Hải cảng Nước ngoài của Trung Quốc đạt được thỏa thuận về việc chuyển giao quyền quản lý hải cảng này, sau khi Bộ trưởng Quốc phòng Pakixtan thông báo tại Bắc Kinh rằng Ixlamabát sẽ chuyển giao quyền sở hữu hải cảng này cho một công ty Trung Quốc. Bất chấp tình hình an ninh đang trở nên xấu đi do sự phản đối của người dân địa phương Trung Quốc đã đồng ý tiếp nhận cảng Gwadar.
Cảng Gwadar chủ yếu tiếp nhận tàu bè thương mại. Pakixtan hy vọng Trung Quốc sẽ sớm hoàn thành những phần còn lại của dự án phát triển và biến Gwadar thành một căn cứ hải quân. Tuy nhiên, còn nhiều việc phải làm để Trung Quốc có thể khai thác được mọi lợi thế của cảng này. Gwadar có thể sẽ đóng vai trò là một điểm trung chuyển dầu mỏ và khí đốt từ bên ngoài vào các tỉnh tây bắc của Trung Quốc. Do nhu cầu nhập khẩu năng lượng tăng cao nên Trung Quốc muốn có một đường vận chuyển khác ngoài các tuyến bất ổn như tuyến đi qua eo biển Malắcca. Nếu chuyển năng lượng qua cảng Gwadar, Trung Quốc có thể tận dụng sự hỗ trợ của hải quân Pakixtan.
Cảng Gwadar được đánh giá có tầm quan trọng chiến lược đối với sự phát triển kinh tế cũng như quân sự của Trung Quốc. Tuy nhiên, các nhà phân tích chiến lược và phương tiện thông tin ở Bắc Kinh tìm cách làm giảm tầm quan trọng chiến lược của sự kiện công ty Trung Quốc tiếp quản hải cảng này, bằng cách nhấn mạnh rằng sự quan tâm của họ chỉ đơn thuần về khía cạnh thương mại. "Thời báo Hoàn cầu" nói rằng sức hút chủ yếu của cảng Gwadar đối với Trung Quốc là tạo sự thay thế eo biển Malắcca, nơi 80% dầu mỏ nhập khẩu của Trung Quốc hiện nay đang phải đi qua. Trung Quốc cũng đang dự định xây dựng một ống dẫn nhiên liệu từ cảng này tới khu vực Tân Cương, cực Tây nước này.
Xét từ quan điểm an ninh, Ấn Độ có thể tự nhận thấy mình đang bị bao vây. Chính vì lẽ đó mà Ấn Độ đã thúc đẩy quan hệ với Ôman; xúc tiến kế hoạch phát triển cảng Chahbahar của Iran, song đây vẫn là một dự án về dài hạn.
Minh Lý