Quan hệ Mỹ-Nga hạ nhiệt vì tình hình thế giới nóng bỏng

Sau hai năm đối địch như thời Chiến tranh Lạnh, Mỹ thực hiện một loạt động thái ngoại giao ở cấp cao nhất, tạo không khí hòa dịu với Nga, để hợp tác giải quyết một số vấn đề nóng trên thế giới.

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và Tổng thống Nga Vladimir Putin gặp gỡ tại Sochi ngày 12/5. Ảnh: Reuters

Sau cuộc thảo luận John Kerry-Vladimir Putin tại Sochi, đến lượt Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ đặc trách khu vực châu Âu Victoria Nuland ngày 18/5 đến Moskva. Theo ghi nhận của giới phân tích, những dấu hiệu hòa dịu đầu tiên đã được thể hiện ở Sochi, vùng nghỉ mát ở miền Nam nước Nga, nơi mà Tổng thống Vladimir Putin đón tiếp Ngoại trưởng Mỹ John Kerry vào giữa tháng 5.

Cuộc thảo luận “đặc biệt” này tập trung về những vấn đề nóng trên thế giới: "Thánh chiến" Hồi giáo, nội chiến ở Syria, vấn đề hạt nhân Iran và nhất là tình hình Ukraine, mà theo thông tin mới nhất, Kiev bắt được hai sĩ quan Nga, thêm một bằng chứng cho thấy quân đội Nga can thiệp trực tiếp vào nội tình nước láng giềng, đồng minh của phương Tây.

Cũng trong ngày 18/5, Daniel Rubinstein, Đặc sứ Mỹ về Syria, cũng có mặt tại thủ đô nước Nga, để thảo luận về khả năng “chuyển tiếp quyền lực” ở Damascus. Tổng thống Bashar al-Assad là đồng minh độc nhất của Nga tại Trung Đông.

Sự kiện Ngoại trưởng Mỹ đến Nga ngày 12/5 vừa qua sau hai năm tẩy chay, tự thân đã là một biểu hiện cho thấy sự thay đổi thái độ của Mỹ. Washington muốn nối lại quan hệ bình thường với Moskva. Trong vòng 8 tiếng đồng hồ, Ngoại trưởng Mỹ lần lượt trao đổi với người đồng cấp Sergei Lavrov và với Tổng thống Putin. Chuyên gia Fiona Hill của Viện nghiên cứu Brookings xem đây là một sự kiện quan trọng vì Mỹ duy trì được “kênh đối thoại, liên lạc” với Nga.

Nhà phân tích Joerg Forbrig thuộc Trung tâm nghiên cứu Marshall tại Mỹ thì cho rằng chuyến viếng thăm này chỉ là “một cử chỉ ngoại giao của Mỹ đối với Nga”. Thật ra, trong hai năm căng thẳng vừa qua, không bao giờ Mỹ có ý định đoạn giao với Nga vì hai vấn đề quan trọng cần có sự hợp tác giữa hai nước mới mong giải quyết được: đó là vấn đề hạt nhân của Iran và nội chiến ở Syria. Về phần Nga, Tổng thống Putin cũng không muốn “bị loại” ra khỏi vùng Trung Đông.

Về chương trình hạt nhân của Iran, theo hãng tin AFP, Mỹ và Nga có vẻ tâm đầu ý hợp trong chuyện phải đi đến một thỏa thuận với Iran vào cuối tháng 6. Bên cạnh đó, xung khắc Mỹ-Nga cũng có vẻ giảm bớt trong vấn đề Ukraine. Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Victoria Nuland, người có tiếng thân Ukraine và chống Nga quyết liệt, từng đến quảng trường Maidan biểu tình ủng hộ phe chống Nga, đã đến Moskva để kêu gọi “thực hiện một cách cụ thể” lệnh ngừng bắn.

Không rõ do trùng hợp ngẫu nhiên hay có tính toán, vào ngày 19/5, qua tuyên bố của Bộ trưởng Kinh tế Alexei Oulioukaiev, Nga không tìm cách ngăn cản Hiệp ước thương mại tự do giữa Ukraine và Liên minh châu Âu đi vào hiệu lực kể từ 1/1/2016. Tuy nhiên, theo chuyên gia Fiona Hill, vẫn còn quá sớm để có thể kết luận quan hệ hai nước đã được “hồi sinh” như tuyên bố vào năm 2009 của Tổng thống Obama với Tổng thống Nga lúc bấy giờ là Dmitry Medvedev.

TTK