Hai kế hoạch này đều đặt ra những mục tiêu rất mới mẻ, đòi hỏi LHQ phải thay đổi tư duy phát triển, đổi mới nguồn lực.
Đẩy mạnh Mục tiêu phát triển bền vững
Trong năm 2016, LHQ đã tích cực tổ chức rất nhiều hội nghị để các quốc gia cùng nhau hiện thực hóa những mục tiêu phát triển bền vững. Ngoài ra, LHQ cũng lồng ghép các mục tiêu phát triển bền vững vào trong hầu hết các nghị quyết được thông qua trong năm. Tựu chung lại, các quốc gia đã công nhận mối quan hệ gắn kết chặt chẽ giữa phát triển bền vững với hòa bình, an ninh và quyền con người.
Từ nhận thức đó, trong năm qua, các nước đã chú trọng tới việc tăng cường hợp tác, thiết lập các quan hệ đối tác mới hiệu quả để xóa đói nghèo, bất bình đẳng, quản trị tốt và xây dựng xã hội hòa bình.
Tân Tổng Thư ký LHQ António Guterres phát biểu sau lễ tuyên thệ. |
Hiệp định Paris về chống biến đổi khí hậu cũng được đẩy nhanh một cách bất ngờ. Khi hiệp định này được các nguyên thủ quốc gia ký kết tại Paris vào tháng 12 năm ngoái, đã có không ít ý kiến hoài nghi việc hiệp định này có thể sớm có hiệu lực do còn khá nhiều bất đồng giữa các quốc gia. Tuy nhiên, ngày 4/11 vừa qua, hiệp định đã chính thức đi vào đời sống nhờ sự đồng thuận phê duyệt của đa số các quốc gia chiếm 55% lượng xả khí thải nhà kính trên toàn cầu.
Nỗ lực giải quyết các vấn đề nóng
Tuy nhiên, trong năm qua, LHQ cũng rơi vào tình trạng "lực bất tòng tâm" khi nhiều thách thức của thế giới vượt quá khả năng đối phó. Các cuộc xung đột vẫn diễn biến phức tạp. Số người chạy trốn chiến tranh ở mức chưa từng thấy trong lịch sử. Cùng với đó là chủ nghĩa khủng bố lan rộng và gia tăng những thách thức phi truyền thống.
Đáng tiếc là, tình trạng mất đoàn kết khá nghiêm trọng giữa các quốc gia thành viên khiến LHQ chưa phát huy được hiệu quả vai trò trung gian hòa giải của mình. Đáng chú ý là một xu hướng mới đang nổi lên, đó là việc người dân các nước muốn thay đổi mạnh mẽ do mất lòng tin không chỉ đối với những thể chế hiện hành, mà cả đối với những thể chế toàn cầu như là LHQ. Cuộc bỏ phiếu “Brexit” tại Anh và kết quả bầu cử tổng thống Mỹ với chiến thắng thuộc về một nhà tỷ phú có tư tưởng cải cách táo bạo là hai ví dụ điển hình về mong muốn thay đổi nguyên trạng của cử tri.
Trong khi đó, những khó khăn nội tại cùng sự điều chỉnh chính sách của các chính quyền khiến không có cường quốc nào muốn gánh vác thêm trách nhiệm trong các vấn đề quốc tế. Trong bối cảnh sự hợp tác quốc tế không đủ mạnh như vậy, LHQ đã thể hiện vai trò quan trọng. Mặc dù không thể dập tắt các điểm nóng, song tổ chức này đã góp phần cải thiện cuộc sống và mang lại cơ hội cho các nạn nhân của xung đột, dịch bệnh và đói nghèo.
Sẵn sàng cho sự thay đổi
Một điểm nhấn không thể không nhắc tới trong các hoạt động của LHQ năm nay là cuộc bầu chọn Tổng Thư ký mới. Đây là lần đầu tiên tiến trình bầu chọn người đứng đầu LHQ được tiến hành một cách công khai minh bạch. Kết quả, cựu Thủ tướng Bồ Đào Nha António Guterres đã được HĐBA đề cử và toàn bộ 193 quốc gia thành viên LHQ phê chuẩn làm Tổng Thư ký thứ 9 của LHQ. Là nguyên thủ quốc gia đầu tiên giữ chức vụ này, ông Guterres được kỳ vọng sẽ gây dựng lại sự đoàn kết trong đại gia đình LHQ.
Trong phát biểu nhậm chức, ông Guterres cam kết sẽ tiến hành cuộc cải tổ khâu quản lý để đảm bảo rằng LHQ có thể hoạt động "mau lẹ, hiệu quả, và năng suất", rút ngắn thời gian lên kế hoạch, chú trọng nhiều hơn đến con người và giảm bớt những thủ tục quan liêu. Tân Tổng Thư ký cũng nhấn mạnh ưu tiên của LHQ là giải quyết gốc rễ của những vấn đề đang đặt ra đối với toàn bộ ba trụ cột của LHQ là hòa bình - an ninh, phát triển bền vững và nhân quyền.