Ngày 5/3, Thủ tướng Ixraen Benjamin Netanyahu đang thăm Mỹ đã nói với Tổng thống Barack Obama rằng Ixraen sẽ "làm chủ vận mệnh của mình". Phát biểu này dường như nhằm kiên quyết bảo vệ điều mà Ixraen gọi là “quyền” phát động một cuộc tấn công đơn phương nhằm vào Iran.
|
Thủ tướng Ixraen Benjamin Netanyahu (trái) hội đàm cùng Tổng thống Mỹ Barack Obama tại Nhà Trắng ngày 5/3. Ảnh: AFP/TTXVN |
Ông Obama và ông Netanyahu đã có cuộc gặp gỡ kéo dài hai giờ tại Phòng Bầu dục ở Nhà Trắng. Mặc dù cả ông Obama và ông Netanyahu đều tìm cách đưa ra một quan điểm chung về vấn đề hạt nhân Iran, song các phát biểu công khai của họ đã bộc lộ những bất đồng sâu sắc về cái mà họ cho là "mối đe dọa hạt nhân từ Iran" và cách ngăn Iran phát triển vũ khí hạt nhân.
Với lời lẽ khá mạnh mẽ, ông Netanyahu nói với ông Obama: "Ixraen cần phải duy trì khả năng tự vệ trước bất kỳ mối đe dọa nào. Đó là lý do tại sao trách nhiệm lớn nhất của tôi - trên cương vị là Thủ tướng của Ixraen - là phải đảm bảo rằng Ixraen sẽ làm chủ vận mệnh của mình". Tuy nhiên, một nguồn tin nắm rõ cuộc gặp này cho biết ông Netanyahu cũng đã xác nhận với ông Obama về những điều mà Tổng thống Mỹ đã công khai công bố, đó là Ixraen vẫn chưa quyết định tấn công các cơ sở hạt nhân của Iran, nhưng vẫn duy trì quyền sử dụng hành động quân sự.
Chính quyền Obama không tin Iran sẽ chọn con đường phát triển vũ khí hạt nhân, đồng thời cho rằng hiện không phải là lúc hành động quân sự. Theo chính quyền Obama, nên để cho các biện pháp trừng phạt mới có thời gian phát huy tác dụng. Trong khi đó, Ixraen coi việc Iran có vũ khí hạt nhân là một mối đe dọa đối với sự tồn tại của họ.
Một quan chức cấp cao của Mỹ cho biết sau cuộc gặp giữa ông Obama và ông Netanyahu, Oasinhtơn hiện tin rằng ông Netanyahu hiểu ông Obama rất lo lắng về việc làm sao ngăn được Iran có vũ khí hạt nhân. Theo quan chức này, chính quyền Mỹ cho rằng họ có tới một năm để quyết định về cách phản ứng nếu Iran quyết định bắt đầu làm giàu urani ở cấp độ có thể chế tạo vũ khí (trên 90%). Tuy nhiên, Ixraen không nhất trí với thời gian đó. Mặc dù vậy, ông Obama cũng công nhận rằng việc Ixraen "khoan dung" để cho Iran phát triển vũ khí hạt nhân là điều "không thể chấp nhận" sau khi Têhêran kêu gọi "xóa sổ" nhà nước Do thái này. Ông Obama cũng cho biết ý định của ông là ngăn chặn, chứ không phải sống cùng một “quả bom” của Iran. Ông nói: "Tôi bảo lưu mọi lựa chọn và chính sách của tôi là ngăn Iran có vũ khí hạt nhân". Mặc dù vậy, ông Obama cũng tin rằng vẫn có thể áp dụng một giải pháp ngoại giao. Ông nói: "Chúng tôi thực sự tin rằng vẫn còn cơ hội để áp dụng một giải pháp ngoại giao đối với vấn đề này".
Oasinhtơn lo ngại một cuộc tấn công phủ đầu từ Ixraen nhằm vào Iran có thể gây ra những phản ứng giận dữ từ phía Iran, kích hoạt tình trạng rối loạn trong khu vực, đe dọa các binh lính Mỹ tại khu vực này và đẩy Oasinhtơn vào một cuộc chiến tranh mới. Bên cạnh đó, hiện cũng chưa rõ Ixraen có đủ tiềm lực quân sự để chấm dứt cái mà nước này cho là "Iran đang tìm cách chế tạo vũ khí hạt nhân" hay không.
Tổng thống Obama hiện phải đối mặt với hai luồng sức ép khác nhau. Một bên là các đối thủ của ông trong đảng Cộng hòa và một số nghị sĩ trong Quốc hội cho rằng ông yếu kém trong chính sách đối ngoại và nghi ngờ sự ủng hộ của ông đối với Ixraen. Mặt khác, dư luận ngày càng lo ngại về khả năng giá dầu mỏ sẽ tăng lên đột biến nếu xảy ra một cuộc chiến tranh với Iran, trong khi kinh tế Mỹ đang rất cần sự ổn định của giá nhiên liệu để phục hồi.
Hôm 5/3, tạp chí "The Atlantic" (Mỹ) phân tích rằng có ba lý do cho thấy Ixraen sẽ phát động một cuộc tiến công phá hủy các cơ sở hạt nhân của Iran thời gian tới, trong đó lý do lớn nhất là mối lo ngại Iran cung cấp vũ khí hủy diệt cho các phần tử khủng bố. Báo này dẫn lời Bộ trưởng Quốc phòng Ixraen, Ehud Barak, cho biết ông sợ rằng nếu Iran sản xuất được các loại vũ khí hạt nhân, một ngày nào đó Têhêran sẽ trang bị các loại vũ khí giết người này cho các nhóm khủng bố. Ông Barak nói: "Nếu Iran có bom nguyên tử, họ sẽ nhanh chóng cung cấp cho nước láng giềng. Họ hiểu rất rõ điều gì có thể xảy ra sau đó. Họ là những kẻ cực đoan nhưng không hoàn toàn là những kẻ điên rồ".
TTK