Chỉ vài ngày sau chuyến công du của Ngoại trưởng Mỹ John Kerry tới Moscow, Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB) ngày 14/5 cho biết đã bắt giữ Ryan C.Fogle, một điệp viên CIA hoạt động dưới vỏ bọc Bí thư thứ ba Đại sứ quán Mỹ tại Moscow, với cáo buộc mua chuộc sỹ quan tình báo Nga làm việc cho Washington. Bình luận về động thái này, giới truyền thông Anh cho rằng vụ việc như một "gáo nước lạnh" giội vào nỗ lực "hâm nóng" mối quan hệ song phương Nga - Mỹ, phản ánh những bất đồng sâu sắc về quan điểm và cạnh tranh gay gắt về lợi ích giữa hai nước.Trong sứ mệnh được coi là phức tạp nhất kể từ khi nhậm chức Ngoại trưởng Mỹ đầu năm nay, ông Kerry phải tìm cách thuyết phục Nga thay đổi quan điểm đối với vấn đề Syria, từ đó ủng hộ một giải pháp can thiệp vào quốc gia Trung Đông này nhằm chấm dứt cuộc nội chiến kéo dài bấy lâu nay. Mặc dù chưa thể tạo ra đột phá, nhưng việc hai bên nhất trí sẽ tổ chức một hội nghị quốc tế tìm giải pháp cho vấn đề Syria cũng đã là thành công bước đầu trong nỗ lực cải thiện quan hệ song phương. Thế nhưng, vụ bắt giữ và trục xuất điệp viên CIA lại đẩy mọi nỗ lực về điểm xuất phát. Moscow cho rằng hành động mang tính khiêu khích của Mỹ là móc nối và tuyển dụng điệp viên hai mang làm gợi lại tình trạng đối đầu thời Chiến tranh Lạnh.
Ryan C.Fogle bị bắt giữ tại Cơ quan An ninh Liên bang Nga. Ảnh: WP. |
Theo báo "Điện tín" (Anh) ngày 14/5, "trò chơi" bắt giữ điệp viên chưa có hồi kết, dù rằng Chiến tranh Lạnh đã chấm dứt từ lâu. Những vụ bắt giữ điệp viên theo kiểu trả đũa giữa Nga và Mỹ gợi lại đỉnh điểm đối đầu căng thẳng nhất giữa hai cực. Thực tế cho thấy mối quan hệ giữa các cơ quan an ninh-tình báo của Nga và phương Tây chưa bao giờ tan băng. Còn nhớ, tình báo Xô viết từng tuyển dụng Robert Hanssen - nhân viên Cục Điều tra Liên bang (FBI) và Aldrich Ames - nhân viên phản gián của CIA, làm việc cho Moscow trong suốt một thời gian dài. Năm 2001, vụ việc vỡ lở, Mỹ trục xuất 4 nhà ngoại giao Nga và yêu cầu 46 người khác phải rời khỏi nước này. Ngay lập tức, Nga đã có hành động trả đũa tương tự.
Bộ Ngoại giao Nga đã triệu Đại sứ Mỹ tại Moscow Michael McFaul đến yêu cầu giải thích về vụ việc này, đồng thời ra lệnh trục xuất Ryan C.Fogle. "Thời báo Tài chính" (Anh) cho rằng vụ điệp viên CIA bị bắt giữ một lần nữa chứng tỏ mối quan hệ Nga-Mỹ vẫn rất nhạy cảm, có nguy cơ đổ vỡ bất cứ lúc nào. Kể từ cuộc chiến Grudia năm 2008 và nhất là sau khi ông Vladimir Putin được bầu làm Tổng thống hồi tháng 3/2012, quan hệ Nga-Mỹ đã ở vào những thời điểm lạnh nhạt nhất. Mặc dù Chiến tranh Lạnh đã kết thúc, song chiến thuật trả đũa bằng việc bắt giữ điệp viên vẫn tiếp tục được cả hai bên sử dụng thường xuyên trong bối cảnh các cơ quan an ninh-tình báo tìm mọi cách đưa người thâm nhập vào phe đối phương. Vụ bắt giữ Fogle sẽ là một chiến thắng của Tổng thống Putin trong công tác tuyên tuyền. Tổng thống Putin thường khẳng định với người dân Nga rằng các cơ quan tình báo nước ngoài vẫn tìm cách thực hiện âm mưu chống lại vai trò lãnh đạo của ông.
Tuy vậy, đằng sau vụ bắt giữ điệp viên CIA là cuộc chiến cạnh tranh ảnh hưởng và lợi ích giữa Nga và Mỹ trong bối cảnh cục diện thế giới có những thay đổi nhanh chóng. Cạnh tranh Nga-Mỹ không chỉ diễn ra tại những vùng đệm thuộc phạm vi ảnh hưởng địa chiến lược truyền thống của Liên Xô trước đây, mà còn mở rộng ra các khu vực có xung đột về lợi ích. Syria là một ví dụ điển hình. Cho đến thời điểm này, Moscow vẫn kiên định quan điểm ủng hộ Tổng thống Bashar al-Assad, không chấp nhận bất cứ sự can thiệp quân sự nào từ bên ngoài. Đây chính là trở lực quan trọng đối với Mỹ và phương Tây trong nỗ lực lật đổ Tổng thống al-Assad và đưa Syria đi vào quỹ đạo ảnh hưởng của họ. Không thể phủ nhận một thực tế là Mỹ và phương Tây vẫn đang tăng cường sức ép, buộc Nga phải thỏa hiệp về lợi ích ở khu vực Trung Đông có vị trí chiến lược. Và vụ bê bối gián điệp xảy ra đúng vào thời điểm cả Nga và Mỹ đang tính toán cẩn trọng cho mỗi bước đi nhằm tìm kiếm lợi ích tối đa trong các vấn đề quốc tế hiện nay. Vì thế, mối quan hệ thăng trầm giữa hai nước có thể sẽ tiếp tục lâm vào tình trạng lạnh nhạt kéo dài.
TTXVN/Tin tức