Thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã có nhiều biện pháp mạnh mẽ, quyết liệt để ngăn chặn tình trạng mua, bán ngoại tệ không đúng quy định trên thị trường tự do. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, những biện pháp đó mới chỉ giải quyết được phần ngọn.

Trên thực tế, khi hoạt động giao dịch USD trên thị trường tự do bị siết chặt, các Ngân hàng thương mại (NHTM) hầu hết vẫn chưa sẵn sàng đáp ứng nhu cầu về USD của khách hàng cá nhân. Trong những trường hợp như đi chữa bệnh, du học, du lịch…

Người dân có nhu cầu sử dụng USD một cách chính đáng rất khó xoay sở. Ảnh internet

Trong lúc chờ đợi cơ chế rõ ràng của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), có ý kiến cho rằng cần phải có sự phối hợp đồng bộ giữa các ngân hàng trong việc bán USD tránh tình trạng lợi dụng kẽ hở của chính sách để trục lợi.

Người mua, kẻ bán đều kêu khó

Anh Hưng, một khách hàng có nhu cầu mua USD để đi công tác cho biết: nếu trước kia việc mua USD trên thị trường tự do dễ bao nhiêu thì bây giờ mua USD tại các NHTM lại khó bấy nhiêu. Bản thân anh muốn mua số lượng khoảng 2.000 USD để chi tiêu trong chuyến đi công tác, song ngân hàng chỉ đáp ứng được khoảng 50% nhu cầu thực tế.

Anh Hưng cũng chỉ là một trong số ít ỏi khách hàng mà mua được với số lượng ngoại tệ như vậy. Để mua được lượng ngoại tệ sát với nhu cầu mong muốn tại các ngân hàng, khách hàng chủ yếu phải dựa vào những mối quan hệ thân quen. Hầu hết các NHTM đều không muốn bán USD cho khách hàng. Điều này thể hiện ngay ở thái độ phục vụ không mấy thân thiện khi khách hàng đến mua USD, anh Hưng bực mình cho biết thêm.

Khách hàng kêu ca, than phiền trước việc ngân hàng gây khó khăn cho khách hàng khi đến mua USD. Tuy nhiên, theo phản ánh của một số NHTM, Nhà nước cần có một quy định cụ thể, rõ ràng bởi trong tình hình hiện nay, nếu bán theo đúng giá niêm yết, NHTM sẽ bị lỗ và không thể bù đắp đủ chi phí.

Ông Phan Đào Vũ, Tổng Giám đốc Ngân hàng Thương mại cổ phần (NHTMCP) Bảo Việt cho biết: hiện nay, các NHTM đang chờ NHNN đưa ra một văn bản, quy định chính thức về việc cung cấp ngoại tệ phục vụ nhu cầu chính đáng của người dân như: tham quan, du lịch, chữa bệnh… Đây sẽ là cơ sở để các ngân hàng bán USD phục vụ khách hàng.

Việc cho phép NHTM thu phí bán USD là cần thiết, song theo ông Vũ, mức phí là bao nhiêu là phù hợp thì phải đưa vào thực tiễn mới có thể kiểm chứng và điều chỉnh. Giả sử mức phí bán USD là 2%, sẽ làm cho tỷ giá thực lớn hơn tỷ giá niêm yết, như vậy ngân hàng cũng không bị thiệt thòi.

Một số ý kiến cũng cho rằng, hiện nay với cùng một bộ hồ sơ đi công tác nước ngoài khách hàng có thể mua được USD từ nhiều ngân hàng khác nhau. Điều này đã vô tình làm thất thoát một lượng ngoại tệ ra thị trường, tạo điều kiện cho các giao dịch ngoại tệ ngầm phát triển và gây khó khăn cho các ngân hàng.

Trong khi đó, nhân viên bán ngoại tệ của ngân hàng không thể biết được rằng bộ hồ sơ khách hàng trước đó đã được cung cấp ngoại tệ ở một ngân hàng nào khác hay chưa.

Thu phí bán ngoại tệ, một hướng tốt

Theo ông Cao Sỹ Kiêm - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Nhỏ và vừa Việt Nam: việc cho phép các NHTM thu phí bán ngoại tệ sẽ bù đắp những chi phí mà họ phải bỏ ra. Điều này sẽ giúp các ngân hàng có thêm động lực để cấp đủ USD phục vụ khách hàng. Trong khi đó, nếu bán đúng theo giá niêm yết, các ngân hàng sẽ không mấy mặn mà vì như vậy họ kinh doanh không có lãi.

Bên cạnh đó, NHNN cũng nên có những qui định cụ thể, rõ ràng hơn để các NHTM theo đó mà thực hiện. Giả sử, NHNN quy định rõ, số lượng USD mà khách hàng được mua tại các Ngân hàng khi đi du học là bao nhiêu, đi chữa bệnh như thế nào…Trong trường hợp NHNN cho thu phí bán ngoại tệ sẽ cũng phải gắn kèm với những ràng buộc để các NHTM phải bán ngoại tệ khi khách hàng khi có nhu cầu.

Ông Cao Sỹ Kiêm cũng cho rằng, việc sử dụng thẻ thanh toán quốc tế chính là một lối thoát để giải quyết vấn đề trên. Trên thế giới, hầu hết các nước đều đã rất chuộng hình thức thanh toán bằng thẻ, bởi khi khách hàng mang theo một lượng tiền mặt lớn theo người sẽ có khả năng rủi ro.

Nếu sử dụng thẻ, khi mua sắm, chữa bệnh, khách hàng sẽ được khấu trừ trên thẻ, như vậy, sẽ giải quyết mọi khó khăn cho cả hai phía: ngân hàng và khách hàng. Tuy nhiên, ông Kiêm cũng cho rằng, nhiều khách hàng vẫn còn e ngại khi sử dụng thẻ thanh toán quốc tế do phí giao dịch thẻ hiện khá cao.

Mới đây, NHNN đã cân nhắc một số phương án nhằm tạo điều kiện cho cá nhân có thể mua được ngoại tệ tiền mặt tại ngân hàng với giá hợp lý nhằm bảo đảm quyền lợi của người dân, đồng thời tạo điều kiện để các NHTM đáp ứng nhu cầu này.

Tuy nhiên, những quy định cụ thể liên quan đến vấn đề này vẫn chưa được cụ thể hóa và người dân vẫn phải tự xoay sở ngoại tệ mỗi khi ra nước ngoài.

Hải Yến