Trí tuệ nhân tạo lăm le đe dọa loài người

Máy thắng người

AlphaGo đã thắng áp đảo kỳ thủ Lee Se-dol của Hàn Quốc với tỷ số 4 - 1. Tuy nhiên, điều khiến giới khoa học và cả giới cờ vây quan tâm sau chiến thắng của AlphaGo là việc nó đã đánh bại được một nhà vô địch có nhiều năm kinh nghiệm thi đấu. Trong tổng số 5 ván cờ vây, AlphaGo đã thắng 4 ván và chỉ để thua 1 ván. Đây là một “chiến công” mà cách đây không lâu các chuyên gia cho rằng “sẽ không thể xảy ra trong 10 năm tới”. Lý do mà họ đưa ra là cờ vây là môn phức tạp, khó hơn nhiều so với cờ vua hay cờ tướng. Cờ vây đòi hỏi con người có suy nghĩ, trực giác, khả năng nhận dạng vượt trội những cỗ máy. Chính vì vậy, thất bại của Lee Se-dol trước AlphaGo làm dấy lên nỗi lo sợ về tiềm năng vượt qua con người của trí tuệ nhân tạo - thứ mà theo lời tỷ phú người Mỹ Elon Musk là "mối đe dọa hiện hữu lớn nhất của chúng ta".

Đây không phải là lần đầu tiên AlphaGo thắng con người. Hồi năm ngoái, AlphaGo đã đánh bại nhà vô địch cờ vây châu Âu Fan Hui trong cả 5 ván thi đấu.

AlphaGo là phần mềm trí tuệ nhân tạo được DeepMind phát triển trong 2 năm qua. AlphaGo sử dụng “machine learning” - phương pháp phân tích dữ liệu tự động hóa việc xây dựng mô hình phân tích - và một mạng lưới mô phỏng hoạt động của não bộ (neural network) được xây dựng dựa trên cơ sở dữ liệu của hàng trăm nghìn trận đấu cờ vây của con người, từ đó AlphaGo tự học hỏi, cải thiện khả năng suy nghĩ và xử lý tình huống. AlphaGo tiến bộ qua hàng triệu lần tự chơi và “biết tự học sau mỗi sai sót”.

Máy tranh việc của người

Ngoài đánh cờ, trí tuệ nhân tạo cũng được ứng dụng phổ biến trong cuộc sống con người hiện nay như xe tự lái, phần mềm Siri của iPhone, các cố vấn robot... Các ngân hàng như Morgan Stanley, Bank of America và Wells Fargo đều sử dụng các chương trình trí tuệ nhân tạo để đáp ứng nhu cầu của nhân viên và khách hàng.

Nếu trong tương lai, trí tuệ nhân tạo được sử dụng phổ biến hơn nữa thì rất nhiều người sẽ có nguy cơ bị mất việc. Theo ông Moshe Vardi, Giám đốc Viện Công nghệ Thông tin thuộc Đại học Rice (Mỹ), hiện có hơn 200.000 robot công nghiệp làm việc tại Mỹ và con số này không có dấu hiệu dừng lại. Ông Vardi dự báo rằng 10% công việc lái xe ở Mỹ sẽ bị thay thế một khi dự án xe tự hành hoàn thành trong khoảng 25 năm tới.

Ông Vardi cảnh báo: "Xã hội cần phải đối mặt với câu hỏi này trước khi chúng ta bị tác động: Nếu máy móc có thể làm hầu hết mọi công việc trong khả năng của con người, thì con người sẽ làm gì?". Theo ông, có những công việc trong tương lai vẫn cần tới bàn tay của con người, nhưng đa số sẽ bị trí tuệ nhân tạo thay thế mà điển hình là những con robot không phân biệt giới tính, năng suất cao.

Quay lại ván cờ vây nói trên, kỳ thủ Lee Se-dol cho rằng một trong những nguyên nhân khiến anh thất bại là yếu tố tinh thần. Nếu tinh thần là điểm yếu của con người thì đó lại là điểm mạnh của trí tuệ nhân tạo vì không bao giờ bị thay đổi tâm lý. Tuy nhiên, trước khi khẳng định bất cứ điều gì, hãy chờ trận tái đấu của kỳ thủ này với AlphaGo trong tương lai. Bởi có thể, thất bại vừa qua có lẽ chỉ là thất bại của Lee Se-dol trước phần mềm máy tính, chứ không phải là thất bại của con người trước trí tuệ nhân tạo.

Dù vậy, với chiến thắng của một cỗ máy trước một kỳ thủ cờ vây từng 18 lần vô địch thế giới, người ta cũng có lý do để lo ngại, như nhà vật lý học Stephen Hawking từng nói: “Sự phát triển của trí tuệ nhân tạo có thể báo hiệu sự kết thúc của nhân loại”.