Máy điều hòa nhiệt độ là một phần không thể thiếu của cuộc sống hiện đại. Thế những nước Mỹ đã không khỏi giật mình khi đứng trước những “cái giá” về môi trường phải trả khi người dân nước này tiêu thụ một nguồn năng lượng quá lớn cho thiết bị này.
Một buổi chiều đầy nắng, hơi nóng của mùa thu phả hầm hập phía trên các tòa nhà bê tông ở thành phố Los Angeles (Mỹ). Ấy vậy mà Joanne Pilecki vẫn phải ôm chặt chiếc áo lông cừu màu xanh của bà khi bước vào rạp chiếu phim. Bà lí giải sức khỏe mình kém, không chịu được lạnh, trong khi điều hòa ở rạp chiếu phim lại để ở mức thấp. Trái với bà Pilecki, rạp chiếu phim lại là nơi mát mẻ, giúp nhiều người tránh tạm cái nóng nếu điều hòa tại nhà riêng không đủ tốt.
Máy điều hòa trên các tòa nhà cao tầng ở Mỹ. |
Quá nóng, quá lạnh hay vừa đủ, người ta có thể cảm nhận khác nhau về nhiệt độ, song họ đều phải thừa nhận rằng máy lạnh là một thiết bị không thể thiếu trong đời sống hiện nay. Nó xuất hiện ở mọi nơi, kêu vù vù tại nhà riêng, văn phòng, cửa hàng, trường học và thang máy, trên ô tô hay tàu điện, thậm chí cả trong tuyến đường hầm chạy dài từ California tới New York… Sự gia tăng chóng mặt về số lượng máy lạnh và nguồn năng lượng chúng tiêu thụ đã trở thành một nỗi lo ngại ngày càng rõ rệt đối với nước Mỹ.
Chính quyền thành phố New York mới đây ban hành một điều luật bắt buộc hầu hết các cửa tiệm và nhà hàng phải đóng chặt cửa ra vào cũng như cửa sổ trong lúc bật điều hòa. Nước Mỹ có 318 triệu dân, chỉ chiếm 4,5% dân số thế giới, nhưng lại đang tiêu thụ nguồn năng lượng cho máy điều hòa nhiều hơn phần còn lại của cả thế giới cộng lại. Số điện Mỹ dùng để làm mát còn nhiều hơn toàn bộ 1,1 tỷ người ở châu Phi sử dụng cho mọi nhu cầu.
Theo Bộ Năng lượng Mỹ, tính riêng trong một năm, các phương tiện giao thông tại Mỹ tiêu thụ từ 26,6 – 38 triệu lít xăng để chạy thiết bị làm mát trên xe. Còn mỗi ngôi nhà có một máy điều hòa sẽ thải ra khoảng 2 tấn khí CO2 vào không khí. Máy điều hòa nhiệt độ có cơ chế hoạt động bằng cách thu nhiệt lượng trong phòng kín rồi mang nhiệt này thải ra ngoài trời, nhờ đó mà có thể làm cho nhiệt độ trong phòng kín lạnh xuống theo nhu cầu của người sử dụng. Tình trạng này đã góp phần gây ra hiệu ứng đảo nhiệt đô thị (một khu vực đô thị ấm hơn đáng kể so với các khu vực ngoại ô xung quanh).
Một nghiên cứu chỉ ra rằng hơi nóng phả ra từ các cục nóng máy điều hòa tại Phoenix, Arizona đã khiến nhiệt độ ban đêm ở đó tăng lên 2 độ C. Và đương nhiên, không khí nóng hơn càng thúc đẩy người dân bật thêm máy lạnh. Vào những ngày hè nắng nóng cao điểm, nhiệt độ đo được tại các ga tàu điện ngầm còn lên tới 48 độ C, một phần là do hơi nóng từ thiết bị làm mát trên tàu phả ra.
Vào mùa hè, nhiệt độ tại các ga tàu điện Mỹ có thể lên tới 48 độ C. |
Thời tiết nóng bất thường tại Mỹ trong năm qua đã làm tăng nhu cầu sử dụng máy điều hòa, đặc biệt là ở California, nơi vừa phải gánh chịu một đợt nóng kỷ lục cùng với các đám cháy rừng khổng lồ. Bên cạnh đó, lượng nước để làm mát 800 trung tâm dữ liệu ở California mỗi năm đủ để lấp đầy 158.000 bể bơi tiêu chuẩn thi đấu Olympic. Trong mùa hè, các nhà cung cấp năng lượng phải khuyến cáo người dân giảm sử dụng máy lạnh và các thiết bị khác để tránh bị quá tải điện.
Giảm tiêu thụ điện năng là không phải một vấn đề dễ giải quyết. Theo ông Aaron James, Giáo sư triết học và đạo đức tại trường Đại học California, con người thường có suy nghĩ rằng họ có quyền lợi được hưởng thụ những thứ họ đã trở nên quen thuộc. Vì vậy, ngay cả khi không yêu cầu quá nhiều - một thay đổi hành vi nhỏ trên bề mặt của một vấn đề nghiêm trọng - nó có thể khiến chúng ta cảm thấy cần tự bảo vệ mình.
Thực tế, máy điều hòa nhiệt độ, phải nhấn mạnh rằng, là một công nghệ quan trọng trong nền kinh tế và xã hội. Nó cứu mạng cho con người khi mà hàng năm có trung bình 618 người Mỹ tử vong do nắng nóng quá độ. Trong một cuộc khảo sát năm 1957, 90% hãng công nghiệp Mỹ khẳng định máy lạnh chính là yếu tố lớn nhất để công nhân đi làm đều và tăng năng suất. Hồi đầu thế kỷ 20, kể từ khi được lắp đặt, máy lạnh cũng giúp rạp chiếu phim bán được nhiều vé hơn.