Tiết kiệm là một trong những ưu điểm của người châu Á, song điều này lại không đúng với người Hàn Quốc. Mỗi người trưởng thành tại xứ Kim Chi trung bình có gần 5 thẻ tín dụng để thỏa sức tiêu xài và "núi nợ" của các hộ gia đình Hàn Quốc đã vượt xa Mỹ ở thời điểm trước khi xảy ra cuộc khủng hoảng trên thị trường cho vay thứ cấp.
|
Nhiều người Hàn Quốc có thói quen tiêu xài bằng tiền vay qua thẻ tín dụng. |
Trong bối cảnh nguy cơ suy thoái kép của kinh tế toàn cầu đang ngày một lớn dần và tác động tiêu cực tới xuất khẩu của nền kinh tế lớn thứ tư châu Á, thì chi tiêu tiêu dùng là chìa khóa để kinh tế tăng trưởng và hoạt động vay mượn của hộ gia đình lại là "chỗ dựa" cho chi tiêu. Tình trạng nợ nần - hiện cao hơn nhiều so với mức đã từng châm ngòi cho cuộc khủng hoảng thẻ tín dụng 8 năm về trước - có lẽ là rủi ro lớn nhất mà Hàn Quốc phải đối mặt khi cuộc tuyển cử năm 2012 đang cận kề.
Song hành cùng nguồn vốn chủ đạo của các ngân hàng, các chủ tín dụng tại chợ đen đang phát triển mạnh. Thậm chí đã xuất hiện những quảng cáo công khai kiểu như "Chúng tôi sẽ chuyển tiền sau 11 giây trên điện thoại thông minh". Thống kê chính thức cho hay, các khoản cho vay từ các chủ tín dụng "cấp hai" này tăng gần 10% trong năm 2010 lên 7.500 tỷ won (6,9 tỷ USD), đánh chủ yếu vào nhu cầu vô độ của sinh viên, các bà nội trợ và nhân viên văn phòng.
Nghị sĩ Hong Hee-deok thuộc Đảng Lao động dân chủ nhận định: Nợ của hộ gia đình đang thực sự nghiêm trọng và đang phình lên mỗi ngày. Nếu không sớm giải quyết, hiện tượng này có thể dẫn tới một cuộc khủng hoảng nợ công. Nhưng các chuyên gia kinh tế độc lập lại không chia sẻ mối lo này, mặc dù đã có bài học về mức nợ tiêu dùng cao. Tại cuộc khủng hoảng thẻ tín dụng năm 2003, hàng triệu người bị vỡ nợ và Ngân hàng trung ương Hàn Quốc (BoK) đã buộc phải bơm tiền vào thị trường trái phiếu bị căng như dây đàn. Frederic Neumann, đồng phụ trách mảng nghiên cứu kinh tế châu Á thuộc HSBC chi nhánh Hồng Công nhận định: Hiện còn sớm để dự đoán về cái kết như hồi năm 2003. Nếu nợ của hộ gia đình vẫn cao trong một thời gian dài, tất yếu sẽ làm tăng rủi ro đối với sự ổn định tài chính. Nhưng trong thời điểm hiện nay, kịch bản này còn ở xa.
Erik Lueth, chuyên gia kinh tế tại Royal Bank of Scotland cho biết, nợ của hộ gia đình Hàn Quốc năm 2010 tương đương 155% thu nhập sau thuế, trong khi ở thời điểm khởi đầu của cuộc khủng hoảng trên thị trường cho vay thứ cấp Mỹ, con số này chỉ ở mức 138% tại nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Trong khi Hàn Quốc được tung hô do đã ứng phó nhanh nhạy với luồng vốn quốc tế dâng trào và đảm nhiệm tốt vai trò lãnh đạo trong nhóm G20 để đối phó với hậu quả của cuộc khủng hoảng tín dụng của Mỹ, thì nước này dường như đã quên mất bài học từ cuộc khủng hoảng tài chính.
Sau cuộc khủng hoảng tài chính châu Á 1997-1998, Xơun đã khuyến khích các ngân hàng phát hành càng nhiều thẻ tín dụng càng tốt để thúc đẩy chi tiêu tiêu dùng. Và tới năm 2002, số thẻ lưu hành tăng 2,7 lần lên 105 triệu. Khi cuộc khủng hoảng ùa tới, một người trưởng thành ở Hàn Quốc trung bình có 4,6 thẻ tín dụng, và gánh nợ đã lên tới 100 tỷ USD. Tỷ lệ nợ/thu nhập sau thuế của hộ gia đình ở mức 108% năm 2002, ngay trước khi cuộc khủng hoảng thẻ tín dụng bùng phát. Hàng triệu vụ vỡ nợ xảy ra và chính phủ buộc phải cứu nhà phát hành thẻ tín dụng lớn nhất nước ở thời điểm đó là LG Card.
Năm 2005, số thẻ tín dụng tính trên một người trưởng thành giảm xuống 3,5 nhưng đã tăng trở lại ở mức gần 5 vào cuối tháng 3/2011, khi người Hàn Quốc dùng thẻ để chi trả từ cốc cà phê tới xe hơi hạng sang.
TKT