Không gian sinh sống tại thị trấn Braunau của Áo là rất quý giá, nhưng việc sử dụng căn hộ phong cách Phục hưng bỏ không hàng chục năm nay tại thị trấn xinh đẹp này đang gặp khó khăn bởi bóng đen từ một “người thuê nhà” cũ: Adolf Hitler.

Tòa nhà ở Braunau nơi Hitler đã trải qua vài tháng đầu đời.

Với những bức tường dày, cửa ra vào lớn hình vòm và những khung cửa sổ vững chắc, ngôi nhà 500 năm tuổi nằm gần quảng trường thị trấn là một bất động sản hoàn hảo. Nhưng đây chính là nơi trùm Đức quốc xã ra chào đời, vì vậy chính quyền Braunau đã phải đau đầu quyết định nên làm gì với tòa nhà quá “nhạy cảm” này.

Gần đây nhất, tòa nhà đã được dùng làm xưởng làm việc cho những người khuyết tật tâm thần. Nhưng năm ngoái, ngay cả các khách thuê không bình thường này cũng chuyển đi, để tới một khu làm việc hiện đại hơn.

Một cuộc tranh luận đã nổ ra sau khi ông thị trường tuyên bố muốn biến tòa nhà thành khu căn hộ hơn là chuyển nó thành một công trình tưởng niệm những người chống phát xít. Đề xuất này ngay lập tức vấp phải phản đối của những người hàng xóm cũng như cư dân thị trấn.

“Chúng tôi đã bị bêu xấu. Chúng tôi, cư dân Braunau, không chịu trách nhiệm cho cuộc Đại chiến thế giới thứ II đâu!”, thị trưởng Johannes Waidbacher lên tiếng trên nhật báo Der Standard. Tuyên bố của ông đã dấy lên một làn sóng chỉ trích rằng Waidbacher đang tìm cách chôn vùi ký ức đen tối về thời kỳ Đức quốc xã. Những chỉ trích này càng nặng nề hơn khi đến tận năm ngoái, hội đồng thị trấn Braunau mới rút tư cách công dân danh dự của Hitler, tức là 78 năm sau khi cựu độc tài Đức nhận vinh dự này.

Vấp phải chỉ trích, ông Waidbacher đành lùi bước khi cho biết, ông có thể xem xét “mọi phương án sử dụng” tòa nhà. Hôm 27/9 vừa qua, Waidbacher tỏ ra ngạc nhiên trước những phản ứng gay gắt đối với bình luận của ông và giải thích rằng, ông không hề có ý nâng cao tầm quan trọng của tòa nhà nơi Hitler sinh ra.

Mặc dù vậy, những lo ngại về số phận của tòa nhà vẫn tiếp tục trên khắp những con phố rải sỏi cổ xưa của thị trấn trên 16.000 dân này. Một trong những lo ngại chính là khu vực tòa nhà có thể trở thành nơi tập hợp những kẻ tôn sùng Hitler.

“Có những người chúng tôi không muốn họ xuất hiện ở đây”, ủy viên hội đồng thị trấn Harry Buchmayr nói và lưu ý rằng, hầu hết khách tới Braunau không phải là khách du lịch bình thường mà là những kẻ tôn sùng Đức quốc xã, tới đây để tưởng nhớ Hilter, cho dù trùm phát xít Đức chỉ trải qua vài tháng đầu đời tại ngôi nhà.

Năm 1972, Bộ Nội vụ Áo đã thuê lại tòa nhà từ chủ sở hữu, một phụ nữ tuổi 60 giấu danh tính. Cơ quan này đã thận trọng chỉ cho những khách không có tiền sử tôn sùng Hitler được thuê lại. Khi được hỏi về cuộc tranh luận nói trên, người phát ngôn Bộ Nội vụ Sonja Jell cho biết, Bộ vẫn “đặc biệt thận trọng” về các phương án sử dụng tiếp theo đối với tòa nhà.

Phiến đá khắc những dòng chữ cảnh báo về kỷ nguyên phát xít và chiến tranh đặt bên ngoài tòa nhà nơi Hitler chào đời.

Chủ nhân tòa nhà đã từ chối đề nghị của giới chức Braunau về việc cho phép thị trấn treo một biển hiệu cảnh báo về kỷ nguyên phát xít tại tòa nhà. Tuy vậy, tại một bất động sản công gần đó, thị trấn đã khắc lên một phiến đá granite dòng chữ: "Never again fascism, never again war” (Không bao giờ lặp lại chủ nghĩa phát xít, không bao giờ để xảy ra chiến tranh một lần nữa).

Tòa nhà nói trên là một trong số ít kiến trúc còn tồn tại liên quan trực tiếp tới Hitler. Một tòa nhà ở thị trấn Leonding gần đó, nơi trùm Đức quốc xã sống những năm niên thiếu, nay được sử dụng làm kho chứa quan tài cho nghĩa trang của thị trấn. Tại nghĩa trang này, bia mộ của cha mẹ Hitler năm ngoái cũng được di dời theo đề nghị từ một hậu duệ của gia đình Hitler.

Ngôi trường mà Hitler từng theo học ở Fischlham (cũng gần Braunau) thì treo một tấm biển lên án tội ác chống nhân loại của hắn. Trong khi đó, boongke ngầm ở Berlin, nơi Hitler tự sát vào ngày 30/4/1945, đã bị phá hủy sau chiến tranh.

Thu Hằng (Theo AP)