Nghệ nhân, họa sỹ tài hoa người Khmer Lý Lết (ảnh) được biết đến bởi ông đã phục dựng, xây dựng mới khoảng 400 công trình chùa, tháp Khmer ở khắp Nam Bộ và cả ở Hà Nội.


Được đào tạo tại trường Cao đẳng Mỹ thuật Gia Định (ĐH Mỹ thuật TP Hồ Chí Minh hiện nay) và có hơn 20 năm dạy mỹ thuật tại trường Trung học VHNT tỉnh Sóc Trăng, năm 2008 ông Lý Lết chính thức bước vào con đường phục dựng, trùng tu các công trình kiến trúc chùa Khmer một cách chuyên nghiệp.

Nhận thức sâu sắc về vị trí, ý nghĩa lịch sử, tâm linh và văn hóa của chùa trong đời sống của người Khmer Nam Bộ, nên ông luôn tuân thủ quy tắc căn bản trong xây dựng chùa Khmer. Với ông, tuân thủ những nguyên tắc truyền thống, nhưng không dập khuôn mà phải luôn sáng tạo. Ông đã mạnh dạn sáng tạo trên cái gốc truyền thống căn bản, thổi vào đấy một sức sống mới với việc sử dụng ánh sáng, màu sắc tương phản và khối hình...

Dấu ấn đáng nhớ là khi khôi phục nguyên trạng tượng Phật Thích Ca cổ bằng đá sa thạch và phục dựng ngôi chánh điện ở Chùa Dơi (Sóc Trăng). Trong phục dựng chánh điện, một số hoa văn vốn được thể hiện bằng các nét vẽ đơn giản trên tường, ông đã bố cục lại cho chặt chẽ hơn hoặc đắp thành phù điêu để đồng bộ với tổng thể. Ông thực hiện các bức tranh vẽ trên tường chùa Dơi bằng cách sắp xếp, bố cục lại theo một trật tự logic hơn truyền thuyết về Đức Phật Thích Ca qua 28 bức tranh. Công trình khi hoàn thiện đã được đánh giá cao, nét chạm khắc rất tinh xảo, mang đậm dấu ấn văn hóa của người Khmer Nam Bộ.

Điều ông luôn trăn trở là giữ được nét tinh hoa kiến trúc truyền thống cổ của người Khmer trong kiến trúc hiện đại, nên ông đã dày công đào tạo tầng lớp kế cận, để lưu giữ những nét văn hóa truyền thống Khmer và tạo công ăn việc làm cho nhiều người.

Thu Loan