Chỉ còn hơn 1 tháng nữa là đến Tết Tân Mão, người lao động đang nóng lòng với chuyện lương, thưởng Tết. Cũng đã có doanh nghiệp công bố thưởng Tết cao nhưng nhìn chung, tiền thưởng Tết năm nay không xông xênh.

Mặc dù đã có văn bản của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) yêu cầu các sở LĐ-TB&XH phải tổng hợp và báo cáo nhanh tình hình tiền lương năm 2010 và kế hoạch thưởng Tết ở 3 mức: Cao nhất, trung bình và thấp nhất để gửi về Bộ trước 20/12 nhưng đến nay, sự chậm trễ của các sở khiến Bộ chưa thể có được bản tổng hợp đầy đủ.

Sở LĐ-TB&XH Đà Nẵng là một trong những đơn vị sớm gửi báo cáo tình hình lương và thưởng Tết cho người lao động tại doanh nghiệp. Theo ông Lê Minh Hùng, Trưởng phòng Lao động, Tiền lương, Bảo hiểm xã hội, mặt bằng thưởng Tết của các doanh nghiệp Đà Nẵng năm nay cao hơn năm ngoái. Điều này phản ánh đúng thực tế là tình hình sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố có nhiều chuyển biến tích cực. Trong năm 2010, không có chuyện doanh nghiệp ngừng việc do thiếu nguyên liệu hay thiếu điện, hàng hóa sản xuất ra đã xuất khẩu kịp thời.

Cùng với Sở LĐ-TB&XH thành phố Đà Nẵng, rải rác đã có Sở LĐ-TBXH Cà Mau, Sở LĐ-TB&XH Thanh Hóa... gửi báo cáo về. Tuy nhiên, có rất ít sở đạt tiến độ mà Bộ LĐ-TB&XH yêu cầu, do doanh nghiệp chậm báo cáo. Tìm hiểu của phóng viên Tin Tức cho thấy, ngày 23/12, Sở LĐ-TB&XH Hà Nội và TP Hồ Chí Minh đều chưa có tổng hợp gửi về Bộ.

Theo ông Nguyễn Thế Hùng, Phó Giám đốc Sở LĐ-TB&XH Hà Nội, trên địa bàn thành phố hiện nay có hàng ngàn doanh nghiệp, nhưng tới thời điểm này, có rất ít doanh nghiệp nộp báo cáo tổng hợp về tình hình lương, thưởng Tết cho người lao động. Chiều 23/12, bà Tống Thị Minh, Vụ trưởng Vụ Lao động - Tiền lương (Bộ LĐ-TB&XH) khẳng định phải sang tháng 1/2011 mới có thể công bố kết quả tổng hợp được.

Ông Mai Đức Chính, Phó Chủ tịch kiêm Trưởng Ban Chính sách pháp luật, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, cho rằng theo kinh nghiệm các năm trước, chỉ có khoảng 5 - 6% số doanh nghiệp là có báo cáo về tình hình thưởng Tết. Lý do là hiện nay không có luật nào yêu cầu các doanh nghiệp phải làm "động tác" này.

Thông thường, doanh nghiệp nào làm ăn có lãi mới báo cáo, còn rất nhiều trường hợp lao động không có thưởng Tết. "Nguyên tắc thưởng Tết là căn cứ trên điều kiện doanh nghiệp làm ăn có lãi. Nhưng thực tế, năm nay, theo tôi được biết, có 60% doanh nghiệp FDI báo lỗ. Như thế thì chuyện thưởng Tết cho người lao động rất... khó nói!", ông Mai Đức Chính cho biết.

Tết năm 2010, mức thưởng cao nhất là 389 triệu đồng/người, thuộc một doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) đóng tại TP.HCM; mức thưởng Tết thấp nhất là 50.000 đồng; mức thưởng Tết bình quân khoảng 1,85 triệu đồng/người.

Theo ông Hùng, ở Đà Nẵng, năm nay, mức thưởng Tết cao nhất là hơn 240 triệu đồng/người và độ chênh giữa mức cao nhất và thấp nhất so với những năm trước là rất lớn. Tuy nhiên, bình luận về thông tin mức thưởng Tết cao nhất lên tới hơn 200 triệu đồng/người, ông Mai Đức Chính cho rằng chưa thể đánh giá gì về mặt bằng thưởng Tết năm nay của cả nước.

Cũng theo ông Chính, thông thường, với các doanh nghiệp ở khu vực phía Nam, cuối năm là thời điểm thiếu lao động. Muốn giữ chân người lao động, doanh nghiệp buộc phải trả lương tương đối cao, có chính sách thưởng để người lao động yên tâm. Công đoàn tại các doanh nghiệp cũng tham gia vận động khuyến khích doanh nghiệp thưởng cho người lao động. Một số doanh nghiệp thưởng dưới hình thức là tháng lương thứ 13.

Còn đa số doanh nghiệp khác cũng thưởng cho người lao động từ 500.000 đến 1 triệu đồng/người. Riêng các doanh nghiệp làm ăn thua lỗ, công đoàn cũng cố gắng vận động để người lao động được thưởng khoảng vài trăm nghìn đồng/người.

Bên cạnh báo cáo thưởng Tết thì việc trả lương cho người lao động cũng là một vấn đề được quan tâm. Ông Lê Minh Hùng cho biết, từ 24 - 31/12, Sở LĐ-TB&XH Đà Nẵng sẽ kiểm tra khoảng 20 doanh nghiệp trên địa bàn thành phố về tình hình doanh nghiệp trả lương cho người lao động và việc thưởng Tết ở những doanh nghiệp không thuộc diện báo cáo thưởng Tết.

Mạnh Minh - Hoàng Tuyết