Nghệ nhân Nhã nhạc 100 tuổi vẫn say sưa truyền nghề - đó là cụ Lữ Hữu Thi, nhà ở số 200 Đặng Tất, bên con sông Bạch Yến thuộc xã Hương Vinh, thành phố Huế. Đây cũng là nghệ nhân Nhã nhạc Huế cao tuổi nhất, một trong những nghệ nhân cuối cùng của đội nhạc Hòa Thanh, dưới triều Vua Bảo Đại xưa.

Ông cho biết: Đội nhạc Hòa Thanh trong cung đình (còn gọi là tiểu nhạc) trước đây có 10 người, chơi giỏi các nhạc cụ dân tộc như đàn tỳ, tam, nguyệt, nhị, kèn, sáo, và các bộ gõ như trống, bảng... và chỉ phục vụ nhà vua trong các dịp đăng quang, vạn thọ, triệu miếu, chúc tuổi đức từ cung (mẹ vua Bảo Đại)... Những người chơi nhạc cự phách như Lê Văn Hòa đánh trống bảng, Đinh Đó đàn tỳ, Trần Lư đàn tam, Nguyễn Thiện đàn nguyệt, Đinh Khai đàn nhị... nay phần lớn họ đã mất, chỉ còn cụ Lữ Hữu Thi và người em của ông.

Đối với cụ Lữ Hữu Thi thì nổi bật và tài ba với cây đàn nhị và chiếc kèn bóp; tiếng đàn khi réo rắt, ai oán, có lúc lại xập xòa, lúc bay bổng trong các ca đoạn Nam ai, Nam Bình, trong Đăng Đàn cung. Gia đình cụ còn có mấy đời tự làm lấy các nhạc cụ truyền thống như đàn nhị, kèn bóp, tiếng vang mà dịu; không như bây giờ các loại nhạc cụ thường không đạt được chuẩn, tiếng to mà xẵng, như lời cụ tâm sự.

Từ khi Nhã nhạc được UNESCO công nhận là "Kiệt tác phi vật thể và truyền khẩu của nhân loại", cụ Thi luôn được mời tham gia truyền nghề và làm cố vấn cho Đội nhạc công Nhã nhạc cung đình Huế (thuộc Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế). Hơn 80 năm theo nghề Nhã nhạc, điều làm cụ mãn nguyện nhất là đã truyền lại được các ngón nghề cho thế hệ con cháu… Hiện, dù tuổi đã cao, nhưng hàng tuần cụ vẫn nhờ con cháu chở vào nhà hát truyền nghề cho các diễn viên, nhạc công của Nhà hát Duyệt Thị Đường, thuộc Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế.

Quốc Việt