Việc Trung Quốc - nước sản xuất thép lớn nhất thế giới hiện nay - đang xuất khẩu thép với mức cao nhất trong hai năm trở lại đây đang làm trầm trọng thêm tình trạng dư thừa thép trên toàn cầu, gây thiệt hại không nhỏ cho các công ty thép trên thế giới.

Trong tháng 6/2012, sản lượng thép của Trung Quốc đã tăng lên mức 2 triệu tấn/ngày, mức cao thứ hai trong lịch sử sau khi đạt mức kỷ lục 2,02 triệu tấn hồi tháng 4/2012. Theo cuộc thăm dò ý kiến chuyên gia do Bloomberg News tiến hành, sản lượng thép hàng ngày của Trung Quốc hiện đã cao gấp hai lần sản lượng thép hàng ngày của cả Nhật Bản, Mỹ, Ấn Độ và Nga gộp lại, song nó vẫn có thể duy trì đà này và tăng 5,4% lên 720 triệu tấn trong năm 2012, đồng thời tiếp tục vượt xa mức tiêu thụ trong nước.

Chính phủ Trung Quốc đang thúc đẩy khoản đầu tư 23 tỷ USD vào các nhà máy thép mới. Ảnh Internet.

Cũng trong tháng 6, tỷ trọng thép xuất khẩu trong tổng sản lượng thép của Trung Quốc đã tăng lên 8,7%, mức cao nhất kể từ tháng 7/2010, do các hãng thép Trung Quốc đẩy mạnh tiêu thụ thép ở nước ngoài trong bối cảnh nhu cầu thép tại thị trường trong nước đang giảm.

Bên cạnh đó, chính phủ Trung Quốc đang thúc đẩy khoản đầu tư 23 tỷ USD vào các nhà máy thép mới, nhằm khuyến khích lĩnh vực chế tạo ô tô và xây dựng nhà lấy lại đà tăng trưởng sau khi đã giảm xuống mức thấp nhất trong ba năm qua trong quý II/2012.

Chiến lược này đã làm dấy lên những cáo buộc từ phía các đối thủ phương Tây rằng các chính sách thương mại của Trung Quốc là không công bằng. Alan Price thuộc Wiley Rein LLP, luật sư đại diện về thương mại cho công ty thép lớn nhất về mặt thị trường của Mỹ Nucor Corp., nhấn mạnh: "Thép xuất khẩu của Trung Quốc đang trực tiếp 'tước đoạt' doanh số bán hàng từ tay các công ty thép của Mỹ. Hiện có rất nhiều khả năng xuất khẩu một loạt sản phẩm thép của Trung Quốc đang được bán phá giá trên thị trường".

Trong khi đó, tập đoàn thép lớn nhất thế giới có trụ sở tại Lúcxămbua – ArcelorMittal - đã đóng cửa nhà máy hoặc để nhà máy trong tình trạng “nhàn rỗi”, do nhu cầu thép yếu đi. Công ty US Steel của Mỹ trong năm nay đã phải bán đi một chi nhánh không sinh lời. ThyssenKrupp AG, công ty thép lớn nhất của Đức, cho rằng “sự cạnh tranh khốc liệt” sẽ kìm hãm lợi nhuận hồi phục trong 6 tháng cuối năm nay.

Theo thống kê của Bloomberg Industries, khả năng sinh lời của các nhà máy thép lò cao của châu Âu đã giảm 23% trong năm 2011. Tỷ số lợi nhuận trên doanh thu của các nhà máy thép Nhật Bản tính đến hết tháng 3 vừa qua ở mức -0,3, mức thấp nhất kể từ năm 2009.

Tom Muller, nhà phân tích cao cấp thuộc Theodoor Gilissen Bankiers NV, cho hay các công ty châu Âu không thể phòng bị trước làn sóng thép nhập khẩu từ Trung Quốc. Do tình hình kinh tế xấu đi, các công ty thép châu Âu cũng đã giảm quy mô.

BlueScope Steel Ltd., công ty thép lớn nhất Ôxtrâylia, và đối thủ OneSteel Ltd. đã giảm công suất sản xuất, do đồng đôla Ôxtrâylia mạnh lên trong khi giá thép đi xuống. Lợi nhuận quý IV/2011 của tập đoàn thép Ấn Độ Tata Steel đã giảm tới 90%, xấu hơn rất nhiều so với dự báo.

Theo Hiệp hội sắt và thép Trung Quốc, công suất sản xuất thép của Trung Quốc có thể lên tới 900 triệu tấn, tính cả số công suất khoảng 80 triệu tấn đã được sử dụng trong năm 2011.

Zhang Fenghua, Giám đốc phụ trách xuất khẩu của công ty thép lớn nhất Trung Quốc Hebei Iron & Steel Group, cho biết: “Xuất khẩu đã trở thành một thị trường quan trọng, do sức ép đối với tiêu thụ thép trong nước ngày càng tăng lên. Hebei Steel bán các sản phẩm ‘ế’ chủ yếu sang Hàn Quốc, Đông Nam Á và Nam Mỹ”.

Tianjin Metallurgical No. 1 Steel Group, công ty thép quốc doanh ở Thiên Tân, cho hay nhà máy này đang khai phá các thị trường ở Trung Đông, Nam Mỹ và châu Phi. Lin Yan, Giám đốc phụ trách xuất khẩu của công ty này, cho hay: “Chúng tôi đang đẩy mạnh việc bán thép sang những địa chỉ này để ‘né’ những khu vực đã kiện tụng quá nhiều về việc Trung Quốc bán phá giá hàng hóa”.

TKT