Ngày 31/3, NATO đã bắt đầu nắm quyền chỉ huy các chiến dịch không kích của liên quân tại Libi. Theo người phát ngôn NATO Oana Lungescu, việc tiếp quản chỉ huy chiến dịch không kích ở Libi vốn do Mỹ đảm nhận là một tiến trình gồm nhiều giai đoạn và sẽ hoàn tất khi toàn bộ liên quân và các đối tác chuyển quyền kiểm soát nguồn lực cho NATO. Trung tâm chỉ huy các hành động trên không của NATO nhằm vào Libi đặt tại Poggio Renatico (miền bắc Italia).

Thế giằng co

Đưa tin về tình hình chiến sự tại Libi, hãng Reuters ngày 31/3 cho biết, lực lượng chính phủ Libi vẫn đang giao tranh ác liệt với lực lượng đối lập nhằm giành quyền kiểm soát thành phố miền đông Brega. Phe đối lập hiện vẫn kiểm soát thành phố Ajdabiyah, cách Benghazi khoảng 140 km về phía nam. Trước đó, phóng viên hãng AFP nói rằng, liên quân đã mở cuộc không kích nhằm vào lực lượng chính phủ Libi ở khu vực gần Ajdabiya.

Lực lượng nổi dậy tập trung ở khu vực ngoại ô thành phố Brega ngày 31/3. Ảnh: AFP/TTXVN

Trong đêm 30/3, các máy bay của liên quân đã oanh kích khu vực ngoại ô đông nam thủ đô Tripôli. Theo hãng thông tấn chính thức JANA của Libi, các cuộc oanh kích này nhằm vào khu vực dân cư. Bộ Ngoại giao Libi đã lên án liên quân các nước phương Tây tiến hành không kích Libi nhằm hỗ trợ lực lượng đối lập. Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Libi nhấn mạnh, hành động này của liên quân “bên trong một nước có chủ quyền và thành viên của LHQ là đi ngược lại luật pháp quốc tế cũng như quan hệ thông thường giữa các nhà nước”.

Trong một diễn biến liên quan, Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Gerard Longuet cho biết, Các tiểu vương quốc Arập Thống nhất (UAE) chắc chắn sẽ tham gia chiến dịch của liên quân chống lực lượng trung thành với ông Kadhafi. UAE đã đề nghị đưa một số máy bay tới các căn cứ không quân của liên quân ở Địa Trung Hải để hỗ trợ các cường quốc phương Tây thực thi một vùng cấm bay đối với Libi.

Quân nổi dậy bắn rốckét về phía lực lượng trung thành với chính phủ.

Trong khi đó, Tổng Thư ký NATO Anders Fogh Rasmussen ngày 31/3 đã lên tiếng phản đối ý tưởng của Mỹ và Anh về việc vũ trang cho lực lượng nổi dậy tại Libi, khẳng định NATO hiện diện tại quốc gia Bắc Phi này để bảo vệ và không vũ trang cho người Libi. Ông Rasmussen nêu rõ chừng nào còn can dự, NATO sẽ chỉ tập trung vào việc thực thi lệnh cấm vận vũ khí và mục đích rõ ràng của một lệnh cấm vận vũ khí là ngăn chặn hoạt động tuồn vũ khí vào Libi.

Cũng trong ngày 31/3, chính phủ Anh thông báo Ngoại trưởng Libi Moussa Koussa hiện đang ở Anh và đã từ bỏ chức vụ trong chính phủ Libi. Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Anh cho biết ông Koussa đến Anh ngày 31/3 và đã thông báo với giới chức Anh về việc từ chức. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Libi Mussa Ibrahim cũng đã xác nhận thông tin ông Koussa từ chức và được phép ra nước ngoài “chữa bệnh”.

Tỷ lệ ủng hộ Tổng thống Mỹ xuống mức thấp nhất

Theo kết quả thăm dò dư luận do Đại học Quinnipiac (Mỹ) công bố ngày 31/3, có 47% số người được hỏi phản đối Mỹ can dự chiến dịch quân sự chống Libi, trong khi 58% cho rằng mục tiêu của Mỹ tham gia chiến dịch này không được làm rõ. Với hơn 2.000 người được hỏi trong cuộc thăm dò này, 50% nói rằng vào năm 2012, Tổng thống Mỹ Barack Obama không đáng được bầu thêm một nhiệm kỳ nữa, trong khi chỉ có 42% nói rằng ông Obama nên được tái cử.

Trong cuộc tranh cử giả định giữa ông Obama với một ứng cử viên đảng Cộng hòa không nêu danh tính, 37% số người được hỏi nói rằng họ sẽ bầu cho ứng cử viên đảng Cộng hòa, so với 36% nói rằng họ sẽ bầu cho ông Obama. Ông Peter Brown, trợ lý Viện trưởng Viện Thăm dò ý kiến của Đại học Quinnipiac, nhận định kết quả cuộc thăm dò trên cho thấy tỷ lệ ủng hộ Tổng thống Mỹ đã xuống tới mức thấp nhất kể từ khi ông nhậm chức tới nay và ông Obama sẽ gặp một cuộc vận động gay go nếu ông tranh cử lại.

Hạ viện Mỹ cùng ngày đã mở phiên điều trần về sự can dự quân sự của Mỹ ở Libi với sự tham dự của những quan chức hàng đầu trong chính quyền Mỹ. Tại cuộc điều trần, các nghị sĩ thuộc cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa đều nhắc lại quan điểm phản đối Mỹ tham gia chiến dịch quân sự ở Libi do lo ngại về chi phí chiến tranh, thời gian tiến hành cuộc chiến và những vấn đề liên quan tới Hiến pháp. Sau Hạ viện, Thượng viện Mỹ cũng sẽ tiến hành điều trần về vấn đề này.

Trong một diễn biến có liên quan, tờ Thời báo New York ngày 31/3 đưa tin, Mỹ và Anh đã đưa các điệp viên vào Libi để liên hệ với phe đối lập và thu thập dữ liệu nhằm chỉ điểm cho các cuộc không kích của liên quân. Nhà Trắng đã từ chối bình luận về thông tin trên cũng như tin Tổng thống Obama đã ký một mật lệnh cho phép Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) tiến hành các hoạt động ở Libi.

Thế giới tiếp tục lên án hành động quân sự

Ngày 31/3, Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào đã cảnh báo những cuộc oanh kích Libi của liên minh phương Tây có thể vi phạm tinh thần của nghị quyết LHQ về Libi nếu thường dân bị thiệt mạng trong những vụ tấn công này. Phát biểu trong một cuộc họp báo với Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy, Chủ tịch Hồ Cẩm Đào tuyên bố bạo động không giải quyết được cuộc đối đầu chính trị - vũ trang ở Libi. Tổng thống Nicolas Sarkozy là người ủng hộ mạnh mẽ các cuộc hành quân của liên minh để phá hủy hệ thống phòng không và phòng vệ mặt đất của nhà lãnh đạo Libi Moamer Kadhafi và ngăn ông này không tấn công lực lượng đối lập. Theo Tân Hoa xã, ông Hồ Cẩm Đào nhấn mạnh, Trung Quốc không chấp thuận sử dụng vũ lực trong những vấn đề quốc tế.

Vênêxuêla cùng ngày đã tuyên bố ủng hộ lực lượng chính phủ Libi chống trả các cuộc không kích của liên quân phương Tây. Phát biểu trong cuộc họp báo chung với Tổng thống Urugoay Jose Mujica, Tổng thống Vênêxuêla Hugo Chavez cũng lên án hành động liên quân ném bom ở Libi, đồng thời nhắc lại đề xuất thành lập một ủy ban hòa bình làm trung gian hòa giải giữa chính quyền Libi và lực lượng chống đối thay cho việc can thiệp quân sự.

Trong khi đó tại Mátxcơva, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản LB Nga (KPRF) Ghennady Ziuganov đã lên tiếng yêu cầu chấm dứt ngay lập tức cuộc chiến xâm lược Libi. Theo phóng viên TTXVN tại LB Nga, tuyên bố của Chủ tịch KPRF nhấn mạnh “cái gọi là không kích để bảo vệ dân thường Libi” đang ngày càng phanh phui ý đồ của Liên minh châu Âu (EU) và Mỹ can thiệp trực tiếp bằng quân sự để lật đổ chính quyền của nhà lãnh đạo Kadhafi, chiếm nguồn dầu mỏ khổng lồ của nước này để từ đó kiểm soát khu vực Trung Đông và Bắc Phi giàu năng lượng. Tuyên bố cho rằng trên thực tế, NATO và Mỹ đã phát động cuộc chiến xâm lược một quốc gia có chủ quyền là thành viên LHQ, và điều này là phạm tội ác chống lại hòa bình và nhân loại. KPRF yêu cầu phương Tây chấm dứt ngay lập tức cuộc chiến phi nghĩa này.

H.H (Tổng hợp)