Washington và Baghdad đang chuẩn bị tiến hành chiến dịch tái chiếm Mosul - thành phố lớn thứ hai Iraq, nguồn cung cấp nhân lực chiến lược và tài chính quan trọng cho lực lượng Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng kể từ khi nhóm này giành quyền kiểm soát hồi tháng 6/2014.

Theo kế hoạch tác chiến mà Mỹ và đồng minh đang hướng tới, với mục tiêu phát động cuộc tấn công trước tháng 4 hoặc 5, chiến dịch này cần khoảng 20.000 - 25.000 quân tiến từ phía nam nhằm chiếm lại Mosul, trong khi lực lượng chiến binh người Kurd chốt chặn thành phố từ phía tây, phía bắc và phía đông.

Giai đoạn đầu tiên bao gồm việc huấn luyện các lực lượng phù hợp và bao vây Mosul. Mặc dù Mỹ và các đồng minh đang tích cực huấn luyện quân đội Iraq, song việc huấn luyện này sẽ còn cần thêm thời gian. Việc tập hợp được một lực lượng thống nhất lên tới hàng chục nghìn người từ các nhóm chiến binh riêng rẽ trong 1 tháng là quá tham vọng, đặc biệt khi nhiều binh sỹ trong các nhóm này đã thất thủ năm ngoái, trong khi lại xung đột về lợi ích hoặc có lịch sử thù hận nhau. Thành phần lực lượng tham gia cũng đặt ra nhiều vấn đề cho các nhà hoạch định chiến dịch tấn công.


Dù tới nay, lực lượng người Kurd, quân đội Iraq, lực lượng dân quân Shi'ite và một số bộ tộc Sunni vẫn có thể chiến đấu cùng nhau mà không nảy sinh nhiều mâu thuẫn, nhưng việc quá lạm dụng việc phối hợp các lực lượng này với nhau có thể dẫn đến đấu đá nội bộ. Trong trường hợp ở Mosul, Mỹ và đồng minh phải dựa phần lớn vào lực lượng chiến binh người Kurd để bao vây thành phố và quân chính quy Iraq sẽ đóng vai trò làm lực lượng cơ động.

Giai đoạn hai là tấn công Mosul. Một lựa chọn sẽ bao gồm việc bao vây IS trong các thị trấn và làng mạc, và đồng thời tạo điều kiện cho phép lực lượng chính vượt qua và hướng thẳng tới Mosul. Dù chiến thuật này sẽ tiết kiệm thời gian nhưng sẽ làm lãng phí nhân lực khi không được sử dụng trong trận chiến chính. Một lựa chọn khác là đánh vào các cứ điểm của IS dọc thung lũng sông Tigris, đẩy chúng ra khỏi tất cả những vị trí này. Điều này sẽ duy trì được lực lượng lớn hơn cho trận chiến tại Mosul, nhưng kế hoạch này có khả năng mất thời gian và tiêu hao lực lượng.

Một trong số những lựa chọn này phải được thực hiện để bảo vệ tuyến hậu cần và hai cánh của các lực lượng đánh chiếm Mosul, và chỉ đến khi có một lực lượng lớn được huy động tới cửa ngõ thành phố, một cuộc tấn công quy mô mới có thể bắt đầu. Điều quan trọng là cần lưu ý rằng việc bắt đầu cuộc tấn công không quan trọng so với việc kết thúc nó. Chiến dịch sẽ chỉ thành công nếu nó có thể xóa bỏ và phá hủy một phần các lực lượng của IS, từ đó làm giảm khả năng của IS trong vùng lãnh thổ rộng lớn hơn. Việc chỉ đơn thuần đẩy IS ra khỏi Mosul không được xem là thành công, vì có thể lực lượng này đã chuyển được nguồn lực sang các khu vực khác để phục vụ cuộc chiến lâu dài.

Khi Iraq lấy lại được Mosul, giai đoạn thứ ba sẽ bắt đầu: Đó là giai đoạn chiếm đóng. Lực lượng chiến binh người Kurd và quân đội Iraq với người Shi'ite chiếm đa số vốn thường mâu thuẫn sắc tộc với người dân Arập Sunni ở Mosul. Chính vì vậy, giới hoạch định quân sự cần phải sắp xếp một lực lượng Sunni tạm thời phụ trách việc quản lý thành phố. Cho đến nay, việc sẵn sàng hợp tác với giới chức trách Iraq chống lại IS của các bộ tộc người Sunni được xem là thời điểm tốt nhất. Tuy nhiên, người dân Mosul có thể coi bất kỳ lực lượng binh sỹ nào không phải người Sunni hiện diện trong thành phố là lực lượng chiếm đóng. Điều này cũng đồng nghĩa với việc tạo cớ cho các nhóm vũ trang người Sunni nổi dậy chống lại sự chiếm đóng sau này.

Trong kế hoạch lấy lại Mosul, Mỹ dường như đang rất quyết tâm trong phối hợp với các đối tác liên minh để tiến hành cuộc tấn công giành lại Mosul trong thời gian từ nay đến cuối năm, bất chấp thực tế rằng một số câu hỏi cơ bản vẫn chưa được trả lời.


Quang Tuyến (Theo mạng tin Stratfor)