Mẹ tôi là giáo viên trường cấp I,II (nay được tách ra thành trường Tiểu học và THCS) xã Hải Bình, huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hóa. Năm 1984, gia đình tôi theo bố vào Sơn Trà, Đà Nẵng mưu sinh. Nghề giáo viên của mẹ chấm dứt từ đấy. Khi ấy, bố tôi là sĩ quan quân đội mới ra trường. Cuộc sống của sĩ quan thời bao cấp với lương “3 cọc, 3 đồng” làm sao nuôi nổi gia đình 5 miệng ăn. Chân ướt chân ráo, lạ nước lạ cái , không thể ngồi chờ đồng lương ít ỏi của bố, mẹ bắt đầu nuôi heo. Những lứa heo đầu chết hàng loạt làm mẹ khóc nhiều đêm.

Nhiều bữa, 4 chị em tôi đi học về, bụng đói meo, nhưng ăn bát cơm gạo ít, cám nhiều mà vẫn ngon miệng. Thức ăn là những con cá “đỡ ươn” chọn ra từ đống cá heo vậy mà cứ tranh nhau ăn. 4chị em có hai cái quần lành lặn, chị mặc đi học buổi sáng, em mặc buổi chiều. Khi học cấp III, chị em tôi vẫn mặc chung quần áo. Nhiều lúc thấy mẹ vất vả, bố thì biền biệt công tác xa nhà, tôi muốn bỏ học đỡ đần mẹ. Mẹ tôi khóc bảo: “Đời mẹ khổ, nhất định các con phải được học nên người, rau cháo cũng không được bỏ học. Chỉ có cái chữ mới cứu con người thoát nghèo con ạ”. Càng thương mẹ, chị em tôi càng phấn đấu học tập thật giỏi và không có ý định bỏ học nữa.

Năm 1986, theo lệnh cấp trên, bố tôi chuyển vào đơn vị mới ở Vũng Tàu công tác. Cả gia đình tôi lại lần nữa chuyển nhà. Nơi ở mới muôn vàn khó khăn. Không có nhà ở, bố mượn tạm một gian nhà của đơn vị gọi là “cho có chỗ chui ra chui vào”. Mẹ lại nuôi heo và mở thêm quán nước nhỏ ven đường kiếm tiền mua gạo. Một buổi đi học, thời gian còn lại, 4 chị em tôi giúp mẹ bán quán, vớt bèo nấu cám nuôi heo.

Thời gian lặng lẽ trôi như chứng kiến bao nhọc nhằn của cả gia đình. Tiền bán từ nuôi heo, mẹ mua cho 4 chị em mỗi đứa một bộ quần áo mới và ăn một bữa cơm thịt no nê.

Năm 1993, đơn vị chia cho bố tôi một mảnh đất rộng 100m2 để làm nhà ở. “Mừng như sảy đầu gối”, mẹ bán hết lứa heo, vay thêm tiền bà con, anh em, đồng đội để làm nhà. Vậy là gia đình tôi có nhà mới. Hai em tôi vào đại học, còn tôi ra trường. Đúng lúc ấy, mẹ tôi ngã bệnh. Mẹ bị sỏi thận. Hôm đưa mẹ đến Bệnh viện 175 khám, trời nắng chang chang. Tôi đã khóc khi bác sĩ nói: “Mẹ em bị suy tim độ II, hẹp hở van tim hai lá, nghẹt van tim. Phải điều trị tim trước khi mổ lấy sỏi thận”. Mẹ rất buồn, nhưng bề ngoài cố giữ bình tĩnh sợ ảnh hưởng đến học tập của 3 em tôi. Mẹ đã đề nghị bác sĩ cho về nhà điều trị ngoại trú. “Điều quan trọng nhất bây giờ là việc học tập của các con. Mẹ không muốn vì mẹ mà các con sao nhãng việc học hành”. Vì mẹ suy nghĩ nhiều nên chưa đầy hai tuần sau, bác sĩ cho biết “mẹ cháu suy tim độ III… Phải mổ thay van tim mới có thể sống”.

Gia đình tôi như “ngàn cân treo sợi tóc”. Bằng mọi cách để cứu mẹ dù phải bán nhà. Nhờ sự giúp đỡ của anh em, họ hàng, lối xóm, gia đình tôi vay được 45 triệu đồng. Ngày hội chẩn cuối cùng, mẹ vừa khóc, vừa nói: “Mẹ có nguyện vọng là không mổ, vì nhiều người sau mổ sức khỏe yếu hơn và hai năm sau phải mổ lại”. Được các bác sĩ bệnh viện tư vấn và theo nguyện vọng của mẹ, bố con tôi đưa mẹ về uống thuốc nam, coi như tiền mổ thay tiền thuốc. Tháng 5/2004, mẹ bị nhũn não do biến chứng từ suy tim, người lệch một bên, đi lại khó khăn. Rồi bị tắc mạch máu ổ bụng. Hai chân mẹ cứ khô đi như không còn giọt máu. Đưa mẹ cấp cứu Bệnh viện 175, bác sĩ lắc đầu trả về.

Đưa mẹ về nhà, tôi gọi điện khắp nơi nhờ bác sĩ tư vấn. Sau một thời gian tìm hiểu, tôi đưa mẹ đến khám tại Bệnh viện Chợ Rẫy. Tại đây, mẹ tôi được các bác sĩ chẩn đoán nhanh và quyết định cưa hai chân. Lên bàn mổ mẹ dặn: “Các con nhớ học thật tốt, không được bỏ học”. Chị em tôi ôm nhau khóc, cầu cho tai qua nạn khỏi. Sau 6 giờ phẫu thuật và hơn 3 ngày hôn mê ở phòng hậu phẫu, mẹ tỉnh dậy. Sau hơn hai tháng nằm viện, gia đình đưa mẹ về nhà an dưỡng và uống thuốc.

Ngày ngày trên chiếc xe lăn, mẹ vẫn động viên 4 chị em tôi học thật tốt. Có lúc mẹ còn nói bố đi lấy vợ khác để có người lo cho chúng tôi…

Giờ đây, mẹ đã nấu được cơm, nhặt rau, chuẩn bị bữa ăn cho cả nhà. Mỗi buổi đi làm về, cả nhà hạnh phúc quây quần bên mâm cơm. Các em tôi đã ra trường và có việc làm ổn định ở thành phố Vũng Tàu. Tháng lương đầu tiên, chúng tôi mang về tặng mẹ. Những ngày đi công tác xa nhà, mẹ vẫn là người tôi nhớ nhiều hơn. Chị em tôi trưởng thành, nên người là nhờ mẹ.

Tình yêu thương của mẹ là hành trang của cuộc đời tôi. Mẹ đã cho tôi hành trang vào đời, hành trang ấy không phải vàng bạc của cải, nhưng quí giá gấp triệu lần và chẳng có gì sánh được. Hành trang ấy được chắt lọc từ bao khổ đau trải nghiệm đầy nước mắt của mẹ, đó là đức hi sinh giàu lòng nhân ái, là tình thương yêu đồng loại, là ý chí kiên cường, sống vì mọi người, niềm tin vào cuộc sống con người.

Mai Thắng