Khác với mọi năm "mất mùa được giá", mận Bắc Hà (Lào Cai) năm nay mất mùa mà giá cũng không cao.

Hộ ông Vàng Văn Đáng ở xã Na Hối, huyện Bắc Hà nổi tiếng trồng nhiều mận trong xã với diện tích trên 2ha, những năm trước thu trên 40 triệu đồng/vụ bán tại gốc, nhưng năm nay sản lượng tụt thấp, chất lượng quả giảm do cả vườn mận hàng ngàn gốc đều đã ngót 20 tuổi, cằn cỗi. Mọi năm vào đầu vụ, giá mận mua tại gốc bình quân 20.000 đến 25.000đ/kg, nhưng năm nay chọn quả đẹp cũng chỉ bán được 10.000đ/kg, còn lại khoảng 2/3 sản lượng chỉ bán được 5.000 đến 7.000đ/kg.

Người dân Bắc Hà thu hoạch mận. Ảnh: Tuấn Anh - TTXVN

Không chỉ riêng nhà ông Đáng mà cả xã Na Hối người trồng mận cũng đều chịu chung giá thấp như vậy, mặc dù sản lượng mận năm nay chỉ bằng khoảng 20% năm 1998 - năm mà Bắc Hà đạt sản lượng mận cao nhất (năm 1998, toàn huyện có trên 2.100 ha, sản lượng 13.000-15.000 tấn, giá trị thu về từ bán mận đạt trên 4 tỷ đồng). Ông Đáng cho biết, năm nay ông sẽ thu hẹp diện tích trồng mận, chỉ giữ lại khoảng 200 gốc, tương đương 1,5 sào đất theo chương trình cải tạo, phục tráng giống mà Trung tâm giống cây trồng Lào Cai hướng dẫn, diện tích còn lại sẽ chuyển đổi sang trồng các cây ăn quả ngắn ngày khác.

Theo ông Dương Đức Huy, Giám đốc Trung tâm giống cây trồng Lào Cai, từ năm 2011 - 2015, Trung tâm tiến hành cải tạo chất lượng giống mận Tam hoa nhằm khôi phục và tìm lại vị thế của giống mận đã từng một thời vang tiếng trên thị trường. Vùng quy hoạch cải tạo chất lượng giống mận Tam hoa giai đoạn đầu được xác định gồm 52 thôn thuộc 8 xã: Na Hối, Tà Chải, Lầu Thí Ngài, Bản Phố, Thải Giàng Phố, Lùng Phình, Tả Văn Chư và thị trấn Bắc Hà. Diện tích quy hoạch 300 ha, trong đó, trồng thay thế diện tích mận già cỗi, chất lượng kém 124 ha, diện tích cải tạo 53 ha, trồng mới 123 ha, với hơn 1.600 hộ tham gia.

Hiện tại mới là giai đoạn đầu cải tạo, nên vùng trồng mới và đang cải tạo chưa vào giai đoạn phát triển cho quả ngay, còn những nơi không thuộc vùng cải tạo thì đa số bà con tự phá để chuyển đổi trồng cây khác, phần còn lại năng suất cũng không đáng kể nên sản lượng mận năm nay chỉ khiêm tốn dưới 100 tấn.

Theo chỉ đạo của UBND huyện Bắc Hà, huyện sẽ không xóa bỏ hoàn toàn cây mận, cũng không khuyến khích mở rộng diện tích mà chuyển sang trồng thâm canh khoảng 500ha theo quy trình kỹ thuật mới, vừa đảm bảo có vùng mận đặc sản truyền thống, vừa dành diện tích để chuyển đổi trồng các cây nho, táo, lê có giá trị kinh tế cao khác, tạo đa dạng sản phẩm cung cấp cho thị trường và xóa nghèo bền vững cho người dân.

Lục Văn Toán