Theo truyền thông Nga, mới đây Moskva đã từ chối hỗ trợ tài chính cho Pridnestrovie (Transnistria) theo đề nghị của Evgeni Shevchuk - thủ lĩnh khu vực tự trị này.

Đây là lần đầu tiên Nga từ chối trợ giúp tài chính cho Pridnestrovie và theo đánh giá của giới chuyên gia thì đằng sau quyết định này có thể là toan tính của Moskva, "hy sinh" Pridnestrovie để đổi lại được công nhận chủ quyền đối với Crimea.


Trước đó, báo chí đã đề cập nhiều đến việc trong năm 2015 nhiều khả năng Pridnestrovie không có ngân sách để trả lương, lương hưu và thực hiện các nghĩa vụ xã hội đối với người dân.

Thông tin này được đưa ra ít ngày trước khi đoàn đại biểu của Tiraspol đến Moskva xin trợ cấp 100 triệu USD để thực hiện các nghĩa vụ kinh tế xã hội. Theo thông lệ các năm trước đây, Nga đều nhanh chóng đáp ứng yêu cầu song lần này Tiraspol lại nhận được sự khước từ.

Lý do được đưa ra là ông Evgeni Shevchuk đã bay bằng chuyên cơ để đi xin trợ cấp tài chính trong khi điều kiện kinh tế hết sức khó khăn và bản thân Liên bang Nga cũng không dư giả sau khi hứng chịu các lệnh trừng phạt của phương Tây.

Giới chuyên gia nhận định lý do Nga khước từ trợ giúp mang tính ngoại giao. Trên thực tế, đây có thể là sự thay đổi cách nhìn nhận của Moskva đối với vấn đề Pridnestrovie, vùng đất đã đánh mất vị thế sau khi Nga sáp nhập được Crimea.

Pridnestrovie (còn có tên gọi Transnistria) là khu vực tự trị với diện tích 4,163 km2 nằm giữa Moldovan và Ukraine. Khu vực này có dân số hơn 550.000 người. Sau cuộc chiến tranh Transnistria vào năm 1992, tuy Pridnestrovie  không được công nhận nhưng khu vực tự trị này vẫn có lực lượng chính phủ, quân đội, tiền tệ... riêng

Bên cạnh đó, cũng không loại trừ khả năng do phải tập trung xử lý cuộc khủng hoảng kinh tế và đối phó với các diễn biến ở miền Đông Ukraine, Nga không còn đủ nguồn lực tài chính để tiếp tục hỗ trợ Pridnestrovie như trước đây. Tuy nhiên, lý do này được đánh giá chỉ là thứ yếu.

Dễ hình dung nền kinh tế Pridnestrovie vốn sống nhờ "bầu sữa" Nga sẽ gặp khó khăn thế nào khi bị cắt nguồn dinh dưỡng. Hàng loạt xí nghiệp của nước cộng hòa tự xưng này có nguy cơ bị đóng cửa vì không còn nguồn năng lượng trợ giúp không hoàn lại từ Nga.

Chỉ tính riêng khí đốt nếu được định giá theo thị trường thì Pridnestrovie đã nợ Nga khoảng 5 tỷ USD. Ngoài ra còn điện, than đá và một số nguyên nhiên liệu khác Nga vẫn cho không Pridnestrovie từ trước đến nay.

Trong khi đó, các phương tiện truyền thông bắt đầu nói đến việc các công ty Nga ồ ạt rút khỏi Pridnestrovie do tính hấp dẫn đối với đầu tư giảm sút và lo ngại sự thay đổi chính sách của Moskva đối với Tiraspol sẽ khiến hoạt động kinh doanh của họ gặp rủi ro.

Cựu Đại sứ Moldova tại Nga Anatol Tsaran nhấn mạnh tuyên bố mới đây của Bộ Ngoại giao Nga về việc Moskva coi Pridnestrovie là “một khu vực có quy chế đặc biệt” trong thành phần của một nhà nước Moldova thống nhất. Điều này cho thấy sự thay đổi lập trường của Nga về vấn đề này, bởi từ trước đến nay Moskva chưa bao giờ dùng từ “khu vực” khi nói về Pridnestrovie.

Quan chức này cũng cho biết hiện nay tỷ lệ người dân Moldova ủng hộ chủ trương thân Nga đang chiếm khoảng 50% dân số, do vậy nếu Nga đồng ý trao trả Pridnestrovie cho Moldova thì sự ủng hộ Nga sẽ càng tăng lên.

Nhà quan sát khu vực Kavkaz Dmirty Soin cho rằng việc các công ty Nga đồng loạt rút khỏi Pridnestrovie là một dấu hiệu đáng lo ngại đối với người dân nước này bởi sự suy giảm lợi ích kinh tế có thể dẫn tới sự giảm sút mối quan tâm từ phía Moskva.

Các con số thống kê cho thấy chỉ riêng việc rút nhà máy luyện kim và nhà máy sản xuất xi măng đã khiến thu ngân sách của Pridnestrovie giảm sút nghiêm trọng và hàng nghìn người mất việc làm.

Giới quan sát quốc tế đang tìm cách lý giải sự thay đổi lập trường này của Nga. Một số cho rằng sau khi sáp nhập được Crimea và ký Hiệp ước đồng minh với hai nước cộng hòa tự xưng là Abkhadia và Nam Osetia, tính hấp dẫn của Pridnestrovie đối với Nga đã giảm đi rõ rệt.

Trong khi đó, một số khác nhận định đây có thể là một cuộc ngã giá giữa Nga với phương Tây nhằm đổi lại việc công nhận Crimea.


TTK