Theo số liệu của Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) công bố ngày 24/8, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 8 chỉ tăng 0,22% so với tháng trước và tăng 4,31% so với cùng kỳ năm 2013. Như vậy, sau 8 tháng, CPI cả nước mới chỉ tăng 1,84%, thấp nhất trong vòng 5 năm qua.

Giá hàng hóa thiết yếu ổn định

Mức tăng CPI tháng 8 chỉ tương đương mức tăng của tháng trước đã gây bất ngờ bởi trong tháng 8 của ba năm gần đây, CPI luôn tăng ở mức cao, thậm chí gần 1% so với tháng trước. Tuy nhiên, diễn biến giá cả năm nay có sự khác biệt lớn so với các năm trước.

Nếu như các năm trước, CPI chịu tác động mạnh mẽ, chủ yếu từ các mặt hàng do Nhà nước quản lý như học phí (năm 2011) hay do dịch vụ khám chữa bệnh (năm 2012 và 2013) thì năm nay, cả hai yếu tố trên chỉ tác động rất nhỏ đến CPI.

Giá thực phẩm tăng nhẹ. Ảnh:Lê Phú

CPI tháng 8 tăng ở 8/11 nhóm trong rổ hàng hóa và dịch vụ chung với mức tăng từ 0,06 - 0,45%; trong đó, mức tăng nhẹ nhất thuộc về nhóm văn hóa, giải trí và du lịch và tăng nhiều nhất là nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống.

Nhận định về thị trường và giá cả trong tháng 8 này, Vụ trưởng Vụ Thống kê giá (Tổng cục Thống kê) Nguyễn Đức Thắng cho biết thêm, CPI tháng này tăng nhẹ là nhờ giá các mặt hàng thiết yếu trên thế giới khá ổn định. Bên cạnh đó, giá xăng dầu trong nước được điều chỉnh giảm 3 đợt liên tiếp vào các ngày 18 và 28/7; và ngày 7/8 nên khiến chỉ số giá xăng dầu giảm 0,16% so tháng trước và chỉ số giá dịch vụ giao thông công cộng cũng giảm 0,15% so với tháng trước.

Tuy nhiên, cũng có những yếu tố gây tăng giá nhẹ như: các doanh nghiệp xuất khẩu gạo tăng cường thu mua gạo để xuất khẩu nên giá gạo ở các tỉnh miền Nam tăng; nhu cầu tiêu dùng thực phẩm cho ngày Rằm tháng 7 tăng cùng với chi phí đầu vào tăng nên giá các mặt hàng thịt lợn, thịt bò, thịt gà và thủy hải sản tươi sống tăng cao; đồng thời, chuẩn bị vào năm học 2014 - 2015 nên nhu cầu mua sắm quần áo, giầy dép và sách vở cũng tăng hơn tháng trước.

Theo phân tích của Tổng cục Thống kê, nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống tăng cao nhất là do các doanh nghiệp xuất khẩu gạo ở các tỉnh miền Nam tăng cường thu gom gạo để thực hiện các hợp đồng giao hàng (hiện khoảng 2 triệu tấn gạo đã ký. Tính đến ngày 31/7, cả nước đã xuất khẩu 3,6 triệu tấn quy gạo. Đặc biệt, năm nay các hợp đồng xuất khẩu gạo cho Philippines và Malaysia được ký vào thời điểm cuối vụ Đông Xuân và đầu vụ Hè Thu đã góp phần tăng giá lương thực trong nước. Ngoài ra, khối lượng xuất khẩu gạo qua Trung Quốc theo đường tiểu ngạch khá lớn cũng góp phần làm cho giá bán buôn và bán lẻ tăng theo.

Bên cạnh các nhóm mặt hàng tăng giá, có các nhóm mặt hàng giảm giá là nhóm nhà ở và vật liệu xây dựng, giao thông và bưu chính viễn thông. Trong đó, nhóm nhà ở và vật liệu xây dựng giảm nhiều nhất 0,31%. Chỉ số giá nhóm hàng này giảm chủ yếu ở các mặt hàng: giá gas bình quân giảm 1,41% do các doanh nghiệp kinh doanh gas giảm 12.000 đồng/bình 12 kg từ ngày 1/8, giá gas bán lẻ tối đa đến tay người tiêu dùng là 384.000 đồng/bình 12 kg; điện sinh hoạt giảm 0,73% so tháng trước. Đồng thời, giá vật liệu xây dựng ổn định do tháng này đang là mùa mưa nên nhu cầu xây dựng chững lại.

CPI khó tăng cao do tổng cầu thấp

Theo các chuyên gia kinh tế, CPI mấy tháng gần đây vẫn chỉ tăng ở mức thấp, mặc dù đã bắt đầu đến vụ sản xuất chuẩn bị hàng cho cuối năm, nhưng do kinh tế vẫn còn khó khăn và người dân chỉ chi tiêu những mặt hàng thiết yếu. Dự kiến, CPI tháng 9 tới có thể tăng mạnh hơn do vào mùa tựu trường, nhu cầu mua sắm và tiêu dùng sẽ nhiều hơn... nhưng mức tăng cũng sẽ không cao do tổng cầu thấp.

“CPI đang chững lại, việc này cho thấy tổng cầu của nền kinh tế vẫn đang ở mức thấp, mặc dù theo thống kê, sức mua trên thị trường đã có sự cải thiện, nhưng mức độ cải thiện vẫn còn rất thấp, không đáng kể”, ông Vũ Vinh Phú, Chủ tịch Hiệp hội Siêu thị Hà Nội nhận định.

Tuy nhiên, bên cạnh những ý kiến lo ngại về tổng cầu thấp thì việc CPI ở mức thấp và có xu hướng giảm lại được đánh giá là yếu tố thuận lợi để giúp hạ lãi suất huy động, qua đó, hỗ trợ doanh nghiệp tăng khả năng tiếp cận vốn, tín dụng để đầu tư cho sản xuất kinh doanh. “CPI trong thời gian tới nhiều khả năng sẽ tăng lên với mức độ nhẹ và ổn định. Đây là cơ sở để Ngân hàng Nhà nước tiếp tục thực thi chính sách lãi suất thấp và nới lỏng đến hết 2014”, một chuyên gia kinh tế nhận định.

Minh Phương