Tuy nhiên, GS.TSKH Nguyễn Quang Thái, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội Khoa học kinh tế Việt Nam lại kỳ vọng: Lạm phát thấp sẽ giúp chi phí sản xuất đầu vào của doanh nghiệp giảm dẫn tới giá hàng hóa xuống góp phần tăng sức mua, giúp doanh nghiệp tiêu thụ hàng hóa tốt hơn.

Theo TCTK, CPI tháng 12/2014 giảm 0,24% so với tháng trước. Trong 11 nhóm hàng hóa và dịch vụ chính, có 2 nhóm chỉ số giá giảm khá mạnh là: Nhà ở và vật liệu xây dựng giảm 0,94%; giao thông giảm 3,09%; có 4 nhóm hầu như không tăng là: Hàng ăn và dịch vụ ăn uống; thuốc và dịch vụ y tế và giáo dục; văn hóa, giải trí và du lịch.

Lý giải CPI tháng cuối năm giảm, ông Nguyễn Đức Thắng, Vụ trưởng Vụ Thống kê giá (TCTK) cho biết: CPI giảm chủ yếu do giá xăng, dầu trong nước điều chỉnh hai đợt giảm giá vào ngày 22/11 và 6/12 nên chỉ số giá nhóm giao thông giảm 3,09% đóng góp 0,27% vào mức giảm chung của CPI. Bên cạnh đó, giá gas thế giới giảm mạnh nên giá gas trong nước được điều chỉnh giảm 13.000 đồng/bình từ ngày 1/12/2014 càng góp phần cho CPI tháng 12 giảm hơn so với tháng trước.

Dự báo về diễn biến CPI trong 2 tháng giáp Tết Nguyên đán, đại diện Hội Khoa học kinh tế Việt Nam cho rằng: CPI tháng 1 và 2 năm 2015 có thể sẽ tăng song không tăng nhiều. Hiện nay, yếu tố giá lương thực, thực phẩm, xăng dầu giảm vẫn đang kéo giá xuống; sức mua cũng đang thấp nên khó có thể đẩy giá lên nhiều.

Theo ông Thắng, mục tiêu kiểm soát lạm phát của Chính phủ đặt ra trong năm nay đã được thực hiện thành công. Khi CPI giữ được ở mức ổn định, Ngân hàng Nhà nước có thể tiếp tục nới lỏng chính sách tiền tệ, giảm lãi suất cho vay, giúp các doanh nghiệp giảm chi phí đầu vào, giảm giá thành… kích thích nhu cầu tiêu dùng. Bên cạnh đó, khi lãi suất huy động và cho vay đều giảm sẽ tạo điều kiện khuyến khích người tiêu dùng nhiều hơn, từ đó có tác động tích cực đến sản xuất và tăng trưởng.

Dự báo về CPI tháng 1/2015, Tổng cục trưởng TCTK, Nguyễn Bích Lâm cho rằng: Mặc dù trong tháng 1 là tháng kề cận Tết Nguyên đán nhưng CPI vẫn giữ ở mức thấp. Đây là tín hiệu tốt, nhờ giá xăng dầu liên tục giảm mạnh trong thời gian qua. Dự báo CPI năm tới có thể tăng 5% nếu các biện pháp điều hành của Chính phủ quyết liệt.

Nhận định về nguyên nhân diễn biến CPI giảm năm nay, các chuyên gia có chung nhận định: Về khách quan, trước hết là do xu hướng giảm mạnh của giá xăng dầu trong nửa cuối năm. Tính từ tháng 7 là thời điểm giá xăng dầu thế giới bắt đầu giảm cho đến nay, giá xăng dầu đã giảm với mức kỷ lục 30%, khiến giá nhiều loại hàng hóa và chi phí đầu của doanh nghiệp giảm theo. Thứ hai là nông nghiệp được mùa khiến giá lương thực, thực phẩm giảm mạnh. Giá lương thực, phẩm chiếm tới 40% trong rổ tính CPI, nên khi giá giảm khiến giá cả chung duy trì ở mức thấp.

Đề cập về mức độ và tần suất giảm của CPI, chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong cho rằng: CPI năm nay giảm vào các tháng 3, 5, 11 và 12, trong đó việc giảm liên tục vào 2 tháng cuối năm là thời điểm cận Tết Dương lịch và Âm lịch là đi ngược lại so với quy luật hàng năm. Trong năm qua, CPI luôn duy trì ở mức thấp, thấp nhất trong vòng 10 năm trở lại đây. Còn theo chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long, chỉ số lạm phát duy trì ở mức thấp như hiện nay là nằm ngoài dự tính của tất cả các nhà điều hành kinh tế vĩ mô, khiến thị trường giá cả cũng có những diễn biến trái ngược.

“Diễn biến lạm phát thấp chưa đáng ngại. Nếu tăng trưởng kinh tế GDP sụt, lạm phát âm thì là giảm phát. Tuy nhiên, hiện nay, GDP vẫn tăng chứng tỏ nền kinh tế đang phát triển phục hồi, chứ chưa phải kinh tế đã bị rơi vào giảm phát”, chuyên gia kinh tế Cao Sỹ Kiêm nói.

GS.TSKH Nguyễn Quang Thái, Phó chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội Khoa học kinh tế Việt Nam đồng tình với quan điểm trên và cho rằng: “CPI giảm sẽ tác động tới giá hàng hóa tiêu dùng và quan trọng hơn là chi phí đầu vào cho sản xuất của các doanh nghiệp, dẫn tới giá cả hàng hóa giảm, chi phí sản xuất giảm, góp phần tăng sức mua và giúp doanh nghiệp tiêu thụ hàng hóa tốt hơn”, ông Thái phân tích.